Үйл үг

утгалах [үйл үг] утгатай болгох, утгажуулах үгийг чимэн гүтгэх.
утгах [үйл үг] ямар нэг сав юмаар шингэн буюу хэмхдэг үйрмэг юмнаас авах шороо утгах (шороог ямар нэг зүйлээр хэсэглэн авах), ус утгах (уснаас сав болон шанагаар хэсэглэн авах).
утгачлах [үйл үг] бичиг зохиолын утгын дагуу үйлдэх утгачлан орчуулах (үг нэг бүрийг махчилан дагахгүй, гол утгыг авч орчуулах), утгачлан тогтоох (гол агуулгыг нь тогтоох).
утгуурдах [үйл үг] утгуураар утгах.
утрах [үйл үг] тасрах, хугарах.
уугих [үйл үг] гал асахгүйгээр багсран оргилох утаа уугих (дутуу асах зүйлээс утаа багсрах), уугих баагих (хоршоо үг) (утаа зэрэг зүйл ихээр багсран оргилох).
уудамдах [үйл үг] хэтэрхий уудам болох, учир тохиромжгүйдэх.
уудамч [үйл үг] сэтгэл агуу, өршөөнгүй, энэрэлт зан уудамч хүн (сэтгэл агуу, өршөөнгүй зантай хүн).
уудамчлах [үйл үг] уудамч зан гаргах.
уудлах [үйл үг] уут, саванд байгаа юмыг гаргаж ирэх, ухах авдар уудлах (авдраа онгойлгох, ухах, онгичих), богцоо уудлах (аян замыг цүнхээ ухах), өврөө уудлах (өвөртөө гараа хийж тэмтрэх), сав уудлах (инж өгөх), айлаас эрэхээр авдраа уудал (цэцэн үг) (өөрт байгаа нөхцөл боломжоо ашигла) уурхай, булш мэтийг онгилон малтах (шилжсэн утга) элдэв хэргийн уг үндэс, нарийн учрыг гаргаж илрүүлэх уудлан илрүүлэх (цөмийг нь ухан гаргаж ирэх), булхайг нь уудлах (буруу хийсэн зүйлийг нь илрүүлэн гаргах), хэргийг уудлах (хэргийн тухай нэгд нэгэнгүй судлах, тандах) ероол уудлах (хийсэн хэргийг нь цөмийг нь илчлэх, болж бүтэхгүй байгаа зүйлийг нь цөмийг нь хэлэх) (шилжсэн утга) мөнгө зэргийг үлэмж хэмжээгээр олж авах мөнгө уудлах (мөнгө их олох) (шилжсэн утга) сэтгэл дотроо байгаа зүйлээ ний нуугүй илчлэн гаргах, нээх сэтгэлээ уудлах (сэтгэл дотроо бодож байгаа зүйлээ бүгдийг ярих), дотроо уудлах (дотроо бодож санаж яваагаа гарган ярих, сэтгэлээ уудлах).
уудлах [үйл үг] шингэн зүйлийг нэг савнаас нөгөө сав руу утган авч хийх цай уудлах (цайг сав руу юүлэх).
уужимдах [үйл үг] хэтэрхий уужим байх, хэтэрхий уужим учир зохимжгүйдэх (шилжсэн утга) дэндүү тайван байх, уужуу тайван нь дэндэх.
уужимсах [үйл үг] уужим болох, тэлэх (шилжсэн утга) уужрах, тайвшрах.
уужрах [үйл үг] сэтгэл уужим болох, тэнүүн тавиу болох (шилжсэн утга) тайвшрах, тайван болох дотор уужрах (дотор тайвшрах), сэтгэл уужрах (сэтгэл тайвшрах).
уужуудах [үйл үг] хэтэрхий уужуу учир зохимжгүй харагдах.
уужуурах [үйл үг] зай багтаамж ихтэй болох (шилжсэн утга) сэтгэл санаа уужуу болох санаа сэтгэл уужуурах (санаа сэтгэл уужуу тайван болох, санаа зовох зүйлгүй болох).
уужуутах [үйл үг] өрөө тасалгаа зэрэг уужуу болох (шилжсэн утга) сэтгэл санаа уужуу болох, тайвшрах.
уулгалах [үйл үг] эсэргүүцлийг гэнэт очиж дээрэмдэх уулгалан булаах (булаан дээрэмдэх), уулгалан дайрах (хүч түрэн дайрах), уулгалах цэрэг (дээрэмдэх цэрэг).
уулгалах [үйл үг] уулга алдах.
уулгамчлах [үйл үг] уулгамч зан, авир гаргах.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.