Үйл үг

уцаардах [үйл үг] ихэд уцаарлах.
уцаарлах [үйл үг] уцаар ааш гаргах бусдад уцаарлах (хэрэг явдал бүтсэнгүйд бусдад эвгүй ааш гарган авир үзүүлэх), уурлах уцаарлах (хоршоо үг) (сэтгэл тавгүйтэн бухимдан цухалдах).
учиглах [үйл үг] утсанд, сүвэгчлэх үзүүр гаргах.
учиглах [үйл үг] ивэлсэн малын учгийг саах үнээ учиглах (үнээний дэлэнд үлдсэн сүүг саах).
учирлах [үйл үг] учир шалтгаанаа тоочих, учир гаргах учирлаж гуйх (нөхцөл байдлаа тоочин гуйх), учирлаж хэлэх (тайлбарлан хэлэх, учир байдлыг ойлгуулан хэлэх, ухуулж ярих).
учрах [үйл үг] цаадын ерөөл тавилангаар уулзах, тохиолдох, дайралдах ерөөлөөр учрах (ерөөсөн мэт тааралдах, ерөөсөн мэт нэг нэгнээ олох), эртний ерөөлөөр учрах (эртнээс санаж хүсэж явсны үрээр уулзах), надтай учрах (надтай заяагаар таарах), нүүр учрах (а.биеэр уулзах, нүүр нүүрээ харан уулзах б.танилцах), уулзан учрах (биеэр уулзах) учраад хэлэлцдэг нь жам боловч, утгагүй үгийг бүү өгүүл (сургаал үг) (бодолтой ярих, бусдыг гомдоох үг бүү ярь), учирсан ч, салсан ч урьдын мууг бүү тооч (сургаал үг) (өнгөрсөн юм өнгөрснөөрөө, сөхөж бүү ярь) тааралдах, золгох муу зүйл тохиолдох, таарах аюул учрах (аюул тохиолдох), бэрхшээл учрах (бэрхшээл таарах), гарз учрах (гарз тохиолдох), зовлон учрах (зовлон ирэх, тохиолдох), саад учрах (саад тохиолдох).
уяалах [үйл үг] уях, морь уях.
уяасах [үйл үг] уяандаа ирэх, уяулж дасах.
уяаших [үйл үг] уяандаа харшиж ядрах, өнгө зүс алдах.
уяашрах [үйл үг] уяандаа харших шинж орох.
уядах [үйл үг] уян болох төмөр уядах (төмөр уян болох).
уялгалах [үйл үг] бичиг зохиолын өмнө хураангуй үг сэдэвлэн гаргах, уялга үг бичих.
уялдах [үйл үг] үйл явдлын харилцан холбогдож нийцэх, барилдах харилцан уялдах (харилцан нягт холбогдох), уялдан холбогдох (нягт хамааран авцалдах) сэтгэлээс гарахгүй, санаа бодолд хадаатай байх ном бичиг зохиолын утга агуулга, хэлбэр хоорондоо авцалдах, зохицох.
уянгалах [үйл үг] сайхан дуу аялгуу сонсдох сэтгэлд тааламжтай, чихэнд сонсголонтой дуу эгшиглэх хөгжим уянгалах (хөгжмийн маш таатай дуугарах).
уянших [үйл үг] уян шинжтэй болох уяншсан цемент (уяншсан хольцтой цемент, бетоны хольцод хэрэглэснээр материалын уян налархай байдлыг дээшлүүлдэг).
уярах [үйл үг] хайрлан, гомдох зэргээс сэтгэл эмзэглэх, өр өвдөх сэтгэл уярах (сэтгэл хайлах, эмтрэх, өрөвдөх), уярч хайлах (ихэд уяран зөөлрөх), уяран догдлох (сэтгэл зөөлрөн гэгэлзэх), уярсан сэтгэл нулимсаар дүүрэн, учирсан сэтгэл баяраар дүүрэн (зүйр үг) (ихэд санаж, хүсч, мөрөөдөж явсан хүнтэйгээ учрах) хатуу бодосын уятах, зөөлөн болох голын ус уярах (дулаарч голын хөлдсөн ус уя орох) хүйтний эрч харих хөлдүү юм гэсч эхлэх.
уярших [үйл үг] уярах шинж орох.
уясах [үйл үг] хатуу, хөлдүү юм бага зэрэг зөөлрөх, гэсэх төмөр уясах (төмөр бага зэрэг зөөлрөх), мах уясах (мах гэсч эхлэх) хүйтний эрч харьж дулаарах цаг улирал уясах (дулаарч эхлэх) сэтгэл уярах.
уятах [үйл үг] хатуу чанга юмны өчүүхэн зөөлрөх, сулрах, дангинатал хөлдсөн юм баахан гэсэх атиран хатсан юм баахан дэвтэх хатан төмрийн зөөлөн болох тэсгим хүйтний хүч сулрах цаг уятах (цаг бага багаар дулаарч, хүйтний эрч харьж эхлэх).
уях [үйл үг] зангидах, зангидан бэхлэх, тогтоох гутлын үдээс уях (гутлын үдээс бэхлэн тогтоох), өрхний оосор уях (өрхний оосор бэхлэх) юмыг оосроор бэхлэж тогтоох тэрэгнээс уях (тэрэгнээс бэхлэн тогтоох), нохой уях (нохойг ямар нэг зүйлээс уяж торгоох) хурдны морийг уралдуулахад бэлтгэн засах морь уях (морь уралдуулах) (шилжсэн утга) хэрэг явдлыг удаашруулах ажил уях (ажилд саад болох), явдал уях (хэрэг явдалд саад болох) (шилжсэн утга) гай удах чихнээс хонх уях (а.хэрэг тарьж байнга нэр гаргах б.ямар нэгэн юмны тухай үргэлжлэн үглэж цөхрөөх). уяхан зөөлөн уяхан сэтгэлтэй (нэлээн уян сэтгэлтэй), уяхан туяхан (хоршоо үг) (а.эд юмны турь муутай туялзсан байдал б.зөөлөн сэтгэлтэй, өр нимгэн) уянгатай урин дула(ангийн нэр томьёо)

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.