Үйл үг

үгээгүйрэх хуучир. [үйл үг] үгээгүй болох ард түмэн үгээгүйрэх (ард түмэн үгээгүй болох, ард түмэн ядуурах).
үгээрлэх [үйл үг] яр шарх үгээртэй болох шарх үгээрлэх (шарх үгээртэй болох, шарх идээлэх).
үгээртэх [үйл үг] яр шарханд үгээр тогтох.
үгээрших [үйл үг] үгээр, идээ бээртэй болж эхлэх шарх үгээрших (шарх идээ татаж эхлэх).
үдлэх [үйл үг] аян замын хүний үдийн хирд буудаллан хооллож ундлан амрах үдлэх газар (аяны хүний амрах газар), буух үдлэх (хоршоо үг) (аян замд түр амарч хооллох) ажил хөдөлмөртэй хүмүүсийн үдэд завсарлаж амсхийх үдлэхээр явах (үдийн цайгаа уухаар явах) бэлчээрлэсэн хонь мал үдэд хотондоо ирэх.
үдрэх [үйл үг] үгдрэх, хүндрэх төрөлт үдрэх (төрөлт хүндрэх).
үдрэх [үйл үг] дайрах, шүргэх үдрэн дайран хэлэлцэх (шуурхайлан дайран орж хэлэлцэх).
үдших [үйл үг] үдийн шинж орох.
үдэх [үйл үг] юмыг утас, шөрмөс мэтээр холбож бэхлэх дэвтэр үдэх (дэвтрийг холбон бэхлэх), хана үдэх (ханыг хооронд нь холбох) (шилжсэн утга) үг хэлэхгүй байх, дуугүй байх амаа үдэх (үг үл хэлэх, дуугүй болох).
үдэх [үйл үг] хүнийг явах, аянд мордоход даган гаргаж өгөх үдэх ёслол (зочдыг хүндэтгэлтэйгээр гаргаж өгөх ёс заншил), үдэн гаргах (аян замд нь гаргаж өгөх), үдэж мордуулах (үдэн явуулах, мордоход нь дагаж гаргаж өгөх), зочдыг үдэх (зочдыг гарган өгөх), нулимсаар үдэх (бусдыг гарган өгөхдөө нулимс унаган хоцрох), харцаараа үдэх (бусдыг гарган өгөхдөө үг хэлэхгүй харсаар хоцрох), эцсийн замд нь үдэх (нас барсан хүнийг оршуулах), үдэх цаг байхад угтах цаг бий (цэцэн үг) (явсан хүн ирдэг, хүнийг үдэж явуулдаг ч бас угтаж авдаг ёс бий).
үдээрлэх [үйл үг] үдээрээр үдэх эвдэрхий арагаа үдээрлэж авав. (ярианы үг, хэллэг) үдээс(эн) (нэр үг) үдэж бэхэлсэн зүйл бөх үдээс (бат бөх үдэж тогтоосон зүйл), сайн үдээстэй хана (ханыг бэхэлж тогтоох уяа нь сайн), үдээстэй ном (үдэж бэхлэсэн ном), дансны үдээсэнд орох (ямар нэгэн хэрэг дарагдах, илрэхгүй болох) үдэхэд хэрэглэх утас шөрмөс зэрэг гутлын үдээс (гутал үдэхэд зориулсан уяа).
үдээслэх [үйл үг] үдэх үдээстэй болгох.
үелзэх [үйл үг] тариа ногоо, өвс ургамал зэрэг салхины аясаар үе үе долгилон хөдлөх, хоролзон хөдлөх тариа ногоо салхины аясаар долгилох адил хөдлөх үелзэн бүжиглэх (үе үе долгиолон хөдөлж бүжиглэх), үелзэн хөдлөх (үе үе долгиолон хөдлөх) (шилжсэн утга) сэтгэл тогтворгүй болох сэтгэл үйлзэх (сэтгэл тогтворгүй болох, тавгүйрхэх), үйлзсэн зантай хүн (тогтворгүй зантай хүн).
үелэх [үйл үг] ургамлын иш, хөрс, чулуу зэрэг юмс үе бүхий болох үелэн тогтох (үе үүсгэн тогтох), үелэн ургах (үе үүсгэн ургах) идшинд хэрэглэх мал, амьтны ясыг үе үеэр салгах үе гаргах.
үелэх [үйл үг] үзэгдэл, үйл явдлыг эхлэх, төгсөх хугацаагаар үе болгох түүхийг үелэх (түүхийн цаг хугацааг хэсэгчлэн авч үзэх) хөгжмийн аялгууг баахан намжуулж дахин
үелэх [үйл үг] үгийг үе үеэр нь бичих, унших.
үерлэх [үйл үг] гол мөрний ус ихэд нэмэгдэх гол үерлэх (голын усны төвшин нэмэгдэх).
үерхэх [үйл үг] үеийн хүмүүс өөр хоорондоо дотносох, найзлах, нөхөрлөх хүүхдүүд үерхэх (хүүхдүүд хоорондоо найзлан дотносох), үерхдэг хүн (дотносож найзалсан хүн) үерхээд салахаар, үзэлцээгүй (учраагүй) явсан нь дээр (зүйр үг) (үерхлийн баттай нь дээр, муу найз явахаар найзлаагүй нь дээр) хэн нэгэнтэй бусдаас онцгойлон дотносох.
үетэх [үйл үг] үетэй болох, үе гарч ургах үетэн тогтох (үе үүсгэн тогтох) үетэй юм шиг харагдах.
үечлэх [үйл үг] юмыг түүхэн цаг үеэр нь хуваах монголын түүхийг үечлэх (монголын түүхийг түүхэн он дарааллаар нь хуваах).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.