Нэр үг
ухралт [нэр үг]
ухрах үйлийн үр дүнг заасан нэр дээдээс доодод шилжих шилжилт, задралын үйл явц болон зохион байгуулалтын төвшний бууралт, аль нэгэн үүргээ биелүүлэх чадвар алдагдах байдлаар илэрдэг хөгжлийн маяг.
ухуулагч [нэр үг]
ухуулан сэнхрүүлэх үйлийг гүйцэтгэгч багийн ухуулагч (багийн иргэдэд ухуулга, таниулга хийдэг хүн).
ухуулга [нэр үг]
ухуулан сэнхрүүлэх нь, итгүүлэн үнэмшүүлэх нь ухуулга хийх (хэрэг явдлыг сайтар ярьж ойлгуулах ажил хийх), ухуулгын ажил (сэнхрүүлэн ойлгуулах ажил), ухуулгын кино (цаг үеийн сэдэвт богино хэмжээний уран сайхны, баримтат, нийтлэлийн кино), ухуулга таниулга (хоршоо үг) (ямар нэгэн зүйлийн талаар бусдад сэнхрүүлэн ойлгуулах нь), суртал ухуулга (хоршоо үг) (улс төр, нийгмийн чухал асуудлыг олон түмэнд сэнхрүүлэн ойлгуулахын тулд хийж буй зохион байгуулалттай үйл ажилллагаа) ухуулах (бичгийн хэлний үг)
ухуур [нэр үг]
юм ухах зэвсэг ухуур мод (юм ухдаг мод), ухуур хутга (юм ухахад хэрэглэх хутга), ухуур машин (уул уурхайд ашиглах том оврын утгуур бүхий машин, экскаватор), ухуур машинч (экскаваторч).
ухчлагч [нэр үг]
ухчлаач.
уцаар [нэр үг]
бухимдаж цухалдах үед илрэх эегүй ааш, унтуу уцаар ааштай (уурласан мэт ааштай, амархан уурладаг ааштай), уур уцаар (хоршоо үг) (хүний дургүй хүрч, бухимдах үеийн сэтгэл хөдлөл), уцаар уур хоёрыг, усгал номхон зангаар зас (зүйр үг) (зан аашаа хянаж бай, муу зангаа засахыг хичээ).
учиг [нэр үг]
юм оёж байсан зүүнд сүвлээтэй үлдсэн утас учиг үлдээх (а.оёдол оёж байгаад утасны эцсийн үзүүрийг унжуулан тавих б.малыг саагаад болон төл нь хөхөөд барахгүй дэлэнд нь сүү үлдэх в.(шилжсэн утга) үйл явдлыг гүйцэд шийдвэрлэлгүй дутуу орхих), учиг шагайх (үйл хийх), учиг шингээх (зүүнд байгаа утсыг барагдтал оёх), учиг утас (хоршоо үг) (а.нэг удаагийн учигласан утас б.өчүүхэн) зүүнд сүвлэхээр гаргасан утасны нарийн үзүүр учиг гаргах (утсыг зүүнд сүвлэхээр үзүүр гаргах), учиг нийтгэх (зүүнд сүвлэх утас нийтгэх) юмны ялимгүй нарийн үзүүр өвсний учиг (өвсний нарийн үзүүр хэсэг).
учиг [нэр үг]
хэрэг явдлын үндэс сурвалж, үзүүр сэжим учиг таслах (үйл явдлын уг үндсийг таслан зогсоох).
учиг [нэр үг]
төл хөхсөний дараа дэлэнд үлдсэн сүү.
учиг [нэр үг]
борооны уснаас хоромсого нумыг халхлан өмсгөх юм халхлан хамгаалах юм учиг барих (сая ургаж байгаа тариа ногооны чихийг хамгаалах халхавч барих).
учир [нэр үг]
тавилан, хувь, учрал, ерөөл уулзах учир (уулзах хувь ерөөл, уулзах тавилан).
учир [нэр үг]
хэрэг явдлын уг үүсгэл, шалтгаан, байдал учир мэдэх (а.юмны шалтгааныг мэдэх, юм мэдэх, юм ойлгох б.(шилжсэн утга) хуйвалдах), учир мэдэхгүй (а.юм мэдэхгүй, мэдлэг муутай б.хэрэг явдлын шалтгаан байдлыг мэдэх хэмжээнд хүрээгүй, бага балчир), учир мэдэхтэй болох (хэрэг явдлын шалтгаан байдлыг ойлгох хэмжээнд хүрсэн), учир нь олдох (а.шалтгаан нь олдох б.хэрэг явдлын мөн чанар олдох), учир иймд (байдал иймд), учир ургуулах (а.хэрэг тарих б.хоёр хүн бие биедээ сайн болох), учир шалтгааны ухаан (шинжлэх ухаан) (сэтгэхүйн хууль болон түүний хэлбэрийн тухай шинжлэх ухаан, логик), учраа олох (а.эв зүйгээ олох, нэг нэгнийгээ ойлгож эвээ олох б.эзнээ олох, эд юм эзэнтэй болох), учраа хэлэх (байгаа байдлаа хэлэх) учрыг нь олох (а.шалтгаан байдлыг нь мэдэх, шалтгааныг нь олох б.(шилжсэн утга) хэрэг явдлыг нэгэн тийш болгох, дуусгах в.(шилжсэн утга) хүн алах), явуулахын учир (явуулах болсон шалтгаан нь, явуулах тухай), учир байдал (хоршоо үг) (хэрэг явдлын шалтгаан нөхцөл), учир дүрс (хоршоо үг) (а.хэрэг явдлын шалтгаан болоод гадаад байдал б.ажил үйлд хандах эв дүй), учир дүрсгүй (хоршоо үг) (ямар ч шалтгаангүй, эх адаггүй, жигтэйхэн), учир дүрсгүй уурлах (ямар ч шалтгаангүй дүрэлзэн уурлах), учир дүрсээ алдах (яахаа мэдэхээ болих, ухаанаа алдах, эмх замбараагүй болох), учир жанцан (хоршоо үг) (хэрэг явдлын шалтгаан нөхцөл, учир байдал), учир жанцангүй (хоршоо үг) (шалтаг шалтгаангүй, учир утгагүй), учир зүг (хоршоо үг) (хэрэг явдлын шалтгаан, нөхцөл байдал), учир зүггүй (ямар ч шалтгаангүй, эмх замбараагүй), учир начир (хоршоо үг) (а.хэрэг явдлын шалтгаан б.эмх цэгц), учир начиргүй (хоршоо үг) (а.юмны байдал шалтгааныг үл харгалзан б.эмх замбараагүй), учир начиртай (хоршоо үг) (а.мөн чанар, шалтгаан бүхий б.эмх цэгцтэй),
учирлал [нэр үг]
учирлах үйлийн нэр, учраа ярьсан үг өгүүлэл.
учраа [нэр үг]
учрах хүн, юмс үзэгдэл учраа бөх (оноолт таарсан бөх) учрал учраа сайтай (учрал сайтай, хувь тохиол сайтай).
учрагч [нэр үг]
учирсан хүн.
учрал [нэр үг]
учирсан, тохиосон юм учрах тавилан баяртай учрал (баяр авчирсан сайхан тохиол), завшаантай учрал (санамсаргүй болсон сайхан зүйл), санамсаргүй учрал (гэнэт учирсан юм, гэнэтийн тохиол) хувь тавилан учрал ерөөл (хоршоо үг) (амьдралд учран тааралдах хувь тавилан), учрал тохиол (хоршоо үг) (хүний төөрөг тавилан, уулзаж учрах хувь ерөөл), өлзий учрал (хоршоо үг) (бэлгэтэй сайн тохиол), учрал тавилан (хоршоо үг) (уулзаж учрахын хувь тавилан).
учралт [нэр үг]
учрах үйлийн үр дүнг заасан (нэр үг)
учралт [нэр үг]
учрал бүхий, тохиол бүхий, тавилант учралт амраг (учрахаар заяасан амраг), учралт хань (заяаны хань, хувь төөргөөр учирсан хань).
уя [нэр үг]
хатуу, чанга юмны доторх харьцангуй зөөлний хувь хүний зан чанарын эе эв тэсгим хүйтэн уур амьсгалын доторх харьцангуй дулааны хувь уя орох (а.хүйтний эрч бага зэрэг сулрах б.хөлдүү зүйл гэсэх хандлага орох). уяа(н) (нэр үг) морь малыг уяж тогтоохоор бэлдсэн ганц болон хэд хэдэн шон мод босгож зэл татсан нь морины уяа (морь уяж тогтоохоор бэлдсэн зүйл), уяа алдах (а.зугатах, алга болох б.уяа нь алдуурах), аргамж уяа (хоршоо үг) (морь мал уяж тогтоож юм), уяа зэл (хоршоо үг) (морь уяж адуулах газар), уяа ногт (хоршоо үг) (юм уях зүйл болон морины толгойд зүүх гархи зуузайгүй оосор) адуу, тэмээ зэргийг хурдлуулахаар сойх үйлийн нэр уяа авах (уралдах морины уяа сойлго таарах), уяа алдах (уралдах морины сойлго алдах), уяаны морь (а.наадамд уралдуулахаар уяж байгаа хурдан морь б.албан ажилд хэрэглэхээр бэлтгэсэн морь), уяа засал (хоршоо үг) (морь уралдуулах арга барил, ажиллагаа), уяа сойлго (хоршоо үг) (морины уяа засалын үед тусгай горимоор хоолыг нь сойх нь) нохой ба мал амьтныг уях нарийн төмөр буюу олс дээсний зэрэг юм нохойны уяа (а.нохойг оосорлох зүйл б.нохойг уях газар) оосор, бүч, цулбуур зэргийг зангидах арга уяа алдуурах (уяас нь саарч тавигдах, сулрах) хулгайч нарын бэрх уул хад, мод мэтэд хулуусан (хулгайлсан) малыг нуун далдалж хадгалах нууц чухал газар хулгайчийн уяа (хулгайч нарын цуглан үүрлэх газар) (шилжсэн утга) хүний сэтгэлийг татах зүйл сэтгэлийн уяа (сэтгэлээс уясан мэт ямагт дурсан бодогдож байх зүйл).
уяай [нэр үг]
уяай загас (амьтан судлал) бие тулын адил болоод цагаан эрээн алаг бий, урт нь дөрвөн төө илүү, далайд амьдарна.