Нэр үг
үгүйрэл [нэр үг]
үгүйрэх үйлийн нэр, хоосрол, ядуурал үгүйрлийн ирмэгт тулах (хариугүй үгүйрэх шахах), үгүйрэл хоосрол (хоршоо үг) (үгүйрч хоосрох явдал), үгүйрэл ядуурал (хоршоо үг) (юу ч үгүй хоосрох нь).
үгүйсгэл [нэр үг]
үгүйсгэх үйлийн нэр үгүйсгэлийн үгүйсгэлийн хууль (хөгжлийн үйл явцын чиглэл, хэлбэр, үр дүнг хөгжил дэх дэвшил уламжлалын нэгдлийг, шинэ зүйлийн үүсэл хийгээд хуучны зарим талын харьцангуй давтагдах чанарыг илэрхийлсэн диалектикийн нэгэн гол хууль) буруушаах, буруутгах, няцаах явдал.
үгээгүйчүүд хуучир. [нэр үг]
үгээгүй хүмүүс, ядуус орон бүхний үгээгүйчүүд (улс болгоны ядуу хүмүүс).
үгээгүү [нэр үг]
үгүй хоосон (хоршоо үг) (юу ч үгүй, маш ядуу), үгүй ядуу (хоршоо үг) (туйлын ядуу), үгүй хүн туслаач, үнэнч хүн хайрлаач (зүйр үг) (байхгүй хүн байхгүйн зовлонг мэддэг) эсрэг утгатай хоршоо үгийн сүүлийн үгтэй нийлж, бүх, цөм, бүгд гэсэн утга илэрхийлнэ өвөл зунгүй (өвөл зун ялгаагүй), өглөө үдэшгүй (өглөө үдэш бүр), сайн муугүй (сайн муу цөм холилдон), хот хөдөөгүй (хот хөдөө хаа сайгүй), хөгшин залуугүй (хөгшин залуу бүгдээрээ), энд тэндгүй (энд тэнд, хаа сайгүй), эр эмгүй (эрэгтэй эмэгтэй цөмөөрөө, бүгдээрээ).
үгээр [нэр үг]
яр шархны илжирхий идээт ус.
үд [нэр үг]
нар голлох, өдөр дунд болох үд дунд (нарны төв, дээд орой хадах эгшин буюу хоногийн хөдөлгөөний явцад нар хаяалбараас хамгийн өндөрт хүрэх эгшин), үд хазайх (орой болох), үд хэвийх (а.нар бөхийх, тонгойх б.(шилжсэн утга) нас ахих), үдээс өмнө (өдөр дундаас өмнө), үдээс хойш (өдөр дундаас хойш), үдийн амралт (үдийн үед хийх амралт, аянчны өдөр дундын буудал), үдийн завсарлага (өдрийн завсарлага, цайны цаг), үдийн нар (өдөр дундын нар), үдийн халуун (өдөр дундын их халуун), үдийн хоол (өдрийн хоол), үдийн хэрд (өдөр дунд болох үед, өдөр дундын орчим), бага үд (жин үдийн урьдах үе), жин үд (нар хаяалбараас дээш хамгийн өндөрт хүрэх үе), хонь үд оруулах (хонийг үдийн үед авчран сааж, амруулах), үдийн нарнаар дэн асаах (үр ашиггүй зүйл хийх, дэмий юм хийх), муу хүний ухаан үдээс хойш (цэцэн үг) (хожимдож ухаарах, өнгөрсөн хойно нь ухаарах), үд болтол унтаж, үхрийн дуунаар сэрэх (цэцэн үг) (их унтамхай, залхуу хойрго), үдийн газар нэргүй, үнсний цаана мөргүй (зүйр үг) (хийсэн бүтээсэн зүйлгүй, нэр нүүргүй), үдээс хойш халуунгүй, үхсэнээс хойш нэргүй (зүйр үг) (хүн үгүй болбол бүх зүйл нь дуусах, хийхээр төлөвлөсөн зүйлээ амьддаа амжиж хий).
үдлэг [нэр үг]
юмыг сур шөрмөс зэргээр үдэх үйлийн нэр хананы үдлэг (хана үдэх явдал).
үдлэг [нэр үг]
зочныг явахад хийх дайллага үдлэг хийх (үдэх ёслол хийх), үдлэг өгөх (явах зочинд ямар нэг юм өгөх, бэлэглэх).
үдлэл [нэр үг]
үдлэх үйлийн нэр үдлэлийн газар (үдийн хирд амарч хооллох газар) тэнгэрийн зам.
үдүүр [нэр үг]
ном дэвтэр зэргийг үдэх хэрэгсэл.
үдэгч [нэр үг]
үдэх үйлийг гүйцэтгэгч.
үдэлт [нэр үг]
үдэх үйлийн нэр, үдэх үйл явц үдэлтийн арга хэмжээ (зочин гийчнийг үдэн явуулах арга хэмжээ).
үдэш [нэр үг]
нар шингэхийн орчмоос цагаан гэгээ тасрах хүртэлх үе үдэш болох (орой болох), үдэш болгон (орой бүр), үдшийн бүрэнхий (нар жаргаж бүрэнхий болох үе), үдшийн гэгээ (үдэш болж харанхуй болохын өмнөх гэгээ), үдшийн сэрүүн (нар далд орж сэрүү буух цаг), үдшийн цолмон (үдэш баруун зүгт үзэгдэх хамгийн гэрэлтэй од, алтан од), орой үдэш (хоршоо үг) (нар шингэснээс хойших хугацаа), өглөө үдэш (хоршоо үг) (үүр цайж нар мандах болон нар шингэж харанхуй болох үе), өглөө үдэшгүй (а.завгүй байх б.ямагт, дандаа), үдшийн амрыг өглөөдөө, өтлөхийн амрыг залуудаа (цэцэн үг) (бага залуудаа их ажиллавал хөгширсөн хойно жаргана).
үдэшлэг [нэр үг]
үдшийн цагт олон нийтээр оролцох цэнгүүн оюутны үдэшлэг (үдшийн цагаар оюутнуудын зохион байгуулж оролцох цэнгүүн), уран бүтээлийн үдэшлэг (үдшийн цагт уран бүтээлээ тайлагнах, таниулах ёслол), утга зохиолын үдэшлэг (үдшийн цагт хийх утга зохиолын баяр).
үдээр [нэр үг]
юмыг үдэхэд хэрэглэх нарийн зүссэн шир ханын үдээр (хана үдэхэд зориулан нарийн зүссэн шир), үдээрийн адсага (а.үдээр хийхэд хэрэглэх адсага б.(шилжсэн утга) туранхай бод малыг хараах үг), чихний үдээр таслах шахах (хэтэрхий чанга дуугарах, хашгирах) (шилжсэн утга) наранд шарагдаж харласан байдал хөх үдээр болох (эцэж ядрах, турж эцэх).
үе [нэр үг]
(хэл шинжлэл)өгүүлэхийн эрхтэнээс гарч буй хийн нэг түрэлтээр хэлэгдэх нэг юм уу хэд хэдэн авиа үе өргөлтөт шүлгийн ёс (шадын доторх өргөлттэй, өргөлтгүй үеийн байрлалыг журамлахад үндэслэсэн шүлгийн нэгэн тогтолцоо), үгийн үе (үгийг хэлэхэд уушигнаас гарсан хийн түрэлт дагуу дуу тодорхой сонсдох хэсэг), үгийг үеэр таслах (үгийг амьсгалын түрэлтээр хэлэгдэх авиагаар нь хуваах) битүү үе (гийгүүлэгчээр төгссөн үе), задгай үе (эгшгээр төгссөн үе) бөх, сур, шагай болон спорт тоглоомын эхлэх, дуусах хугацаа анхдугаар үе (эхний хэсэг), шувтаргын үе (төгсгөлийн хэсэг), үе шувтрах (а.сур, шагай харвахад данс самбарын харваачны мэргээс шувтрага хүртэлх хүмүүс дөрөв дөрвөн сумаа харваж дуусах б.бөх барилдахад оноо дансны аль нэгэн давааны бөхчүүд барилдаж дуусах) цаг хугацаа үеэ олсон (цагаа олсон), дайны үе (дайн болж байсан цаг), манай үе (эдүгээ цаг), орчин үе (шинэ цаг үе), хувьсгалын үе (хувьсгал гарч байсан цаг), шилжилтийн үе (нэг зүйлээс нөгөөд шилжих хугацаа), үе үе (хоршоо үг) (хааяа хааяа), цаг үе (хоршоо үг) (тухайн цаг хугацаа), үе үе нэг цадна, үхэр алахаар нэг цадна (зүйр үг) (өлсөх цаг байхад цадах цаг ч бас байна).
үе [нэр үг]
үе загас (амьтан судлал) далайд төрдөг, бие тул шиг, зэвэг мэт бидэртэй, цайвар өнгийн загас.
үе [нэр үг]
хүний удам угсаа, ураг төрлийн зэрэг дэс ахмад үе (нас ахимаг хүмүүс), ачийн үе (ач хүүхдүүдийн үе), залуу үе (залуучууд), есөн үе (хуланц, элэнц, өвөг, эцэг, өөрийн бие, хүү, ач, жич, гуч), өвгийн үе (өвөг эцгийн амьдарч байсан цаг), хойч үе (биднээс хойш амьдрах хүмүүсийн цаг), элэнц хуланцын үе (өвөө эмээгийн өмнөх өвгөдийн үе), гэрийн үеийн бичмэл (удам угсааны он дараалсан бичиг), нас үе (арван хоёр насны доторхи хүмүүс), үе дамжих (үеэс үед уламжлагдах), үе залгамжлах (өвгөд хөгшдийг үр хүүхэд нь залгамжлах), үе залгах (а.хүний үр хойч өсч үржин эцгийнхээ голомтыг таслалгүй айл гэр болох б.эцэж турсан мал ногоо идэж тэнхрэх), үе сунжрах (үе холдох), үе улирах (төрөл удам уламжлах), үе холдох (ураг төрөл улирч холдох, холын садан болох), үеийн нөхөр (нас ойр болоод итгэж нөхөрлөсөн хүн), үеийн хүн (ойр насны хүн), үеийн үед (үүрд, ямарч цаг үед), үе алд (хоршоо үг) (эн тэнцүү, чацуу, нэг үеийн), үе нас (хоршоо үг) (нас, бие), үе тэн (хоршоо үг) (нас ойр), үе угсаа (хоршоо үг) (угсаа залгамж, гарал үүсэл), үе удам (хоршоо үг) (тодорхой цаг хугацаанд амьдарч байсан (амьдарч буй) удмын хүмүүс), үе хэргэм (хоршоо үг) (цол зэрэг, угсаа залгамж), үе мултрах (хүний насны зөрөө нь арван хоёроос хэтрэх).
үе [нэр үг]
ургамлын ишний түгдэрхий, бундгар газар дэрсний үе (дэрсний ишний булцуулаг хэсэг), зэгсний үе (зэгсний ишний булцуулаг хэсэг), хулсны үе (хулсны ишний түгдэрхий газар), үе цагаан (ургамал судлал) (бутаар ургадаг, гучаас дөчин сантиметр өндөр өвс, үзүүр хэсэгтээ зузаан навчтай, намар тийшээ шивээ гарна, шивээний үзүүр хурц бөгөөд хонь малын суга цавинд шивнэ, нялх байх үед нь мал иднэ) судал, зурвас, давхарга, эгнээ газрын хөрсний үе (газрын хөрсийг бүрдүүлэгч элементүүдийн давхарга), хад чулууны үе (хад чулууны зурвас хэсэг) (бие бүтэц, анатоми) хүн, мал, амьтны яс хоорондын хөдөлгөөн бүхий холбоос, залгаа, нугалхай, уулзвар газар үе тулгарах (хүн, амьтны мөчний үений битүү гэмтэл), үе булгарах (үе мултрах), үе мултрах (хэвийн бус хүчтэй хөдөлгөөн хийснээс болж үелэж буй хоёр болон хэд хэдэн яс эвлэж нийлсэн байрлалаа хагас алдаж хэвийн хөдөлгөөн хийж чадахгүй болох), үе хөлтөн (нугалмайгүйтний хамгийн олон зүйл багтаасан нэг хүрээ, бие нь гичирссэн, хатуу хитин бүрхүүлтэй, хөл нь үеэс тогтдог. ус, агаар, хөрсөнд амьдар(дагавар үг) чөлөөтэй амьдрагч болон шимэгч хэлбэрүүд бий), үений
үеийнхэн [нэр үг]
нэг үед амьдарч буй хүмүүс ахмад үеийнхэн (биднээс өмнөх үед амьдарч байсан хүмүүс), бидний үеийнхэн (бидэнтэй нэг цаг үед амьдарч байгаа хүмүүс), хойч үеийнхэн (биднээс хойш амьдрах хүмүүс).