Нэр үг

уйга [нэр үг] уйдаж цөхрөх явдал.
уйгар [нэр үг] түрэгийн нүүдэлчин аймаг уйгар соёл (уйгарчуудын соёл), уйгар үсэг (уйгар улсын хэрэглэж байсан үсэг).
уйдаа [нэр үг] уйтгар.
уйл [нэр үг] усны хоролзон эргэлдэх газар усны уйл (усны эргүүлэг), усч хүн уйлд (цэцэн үг) (хийж чадах зүйлдээ хэтэрхий эрэмшиж түүнээсээ болж хохирдог) үсний эргүүлэг үсний уйл (үсний эргүүлэг) модны эргүүлэг, модны цагариг (шилжсэн утга) амьдралын хүрд, амьдралын өгсөх буурах, мандах дэгжих бүхий л үйл явц амьдралын уйл (амьдралын эргүүлэг, амьдрал өрнөх явц), уйлан тамга (хоорондоо холбоо бүхий, онгорхой гурван цагариг хэлбэртэй тамга. дотроо зөв, буруу харсан, хөлтэй, хөвчтэй гэх мэт олон янз бай(дагавар үг) эргэх хорвоогийн мөнхжин, мал сүргийн энхжин, ашиг шим, тоо толгой өсч үржихийн бэлгэ тэмдэг болдог).
уйлаан [нэр үг] олны уйлах дуу хүүхдийн уйлаан (олон хүүхдийн уйлах дуу) уйлаан унжаан (хоршоо үг) (а.олон хүний зэрэг зэрэг уйлж унжих явдал б.дуртай дургүй, чадан ядан байх байдал), уйлаан майлаан (хоршоо үг) (олон хүний уйлах дуу), уйлаан унжаан болж байж хийх (бөөн юм болж байж хийх, хэл ам болж арайхийж хийж дуусах) хүний их дуу болж
уйлалдаан [нэр үг] уйлалдах явдал, олноороо уйлах дуун.
уйланхай [нэр үг] (анагаах ухаан) бие махбодын дотор өвчнөөр бий болох дотор тал нь хучуураар бүрхэгдсэн байдаг, нягт бүрхүүлтэй усан цулц(ангийн нэр томьёо) өндгөвч, элэг, арьс, булчирхайлаг эрхтэнд тохиолддог халах буюу шатаж, хайрагдсанаас арьс болон салст бүрхэвчийн өнгөн талд буй болох цэврүү.
уйлах [нэр үг] уйлагнан дуугарах (уйлах янзтай дуугарах) (цээрлэн нэрлэх) нялх хүүхэд өвдөх.
уйлхай [нэр үг] уйланхай (бэтэг).
уймагч [нэр үг] усанд замчлагч.
уймар [нэр үг] түгшүүр, зовиур.
уйтгар [нэр үг] сэтгэл тогтохгүй шаналах зовлон уйтгараа гаргах (уйтгаргүй болох, сэтгэлээ сэргээх), уйтгараа сэргээх (уйдахын зовлонг мартах), уйтгарт дарагдах (сэтгэл санаа ихэд эзэнгүйдэх), уйтгар шингэсэн (уй гуниг шингэсэн) уйтгар зовлон (хоршоо үг) (сэтгэлийн шаналал), уйтгар гаслангаас уйлж салдаггүй (цэцэн үг) (зовлон гасланг хатуужин давах), уйтгараар дүүрсэн ордноос жаргалаар дүүрсэн овоохой дээр (зүйр үг) (муу ч гэсэн өөрийн гэр дээр, эд баялгаас илүү баяр баясгалан, аз жаргал эрхэм) гуниг, эмгэнэл уйтгар төрүүлэх хөгжим (гуниг төрүүлсэн хөгжим, уй гуниг төрүүлсэн хөгжим), уйтгар гуниг (хоршоо үг) (сэтгэл санааны маш муу байдал).
уйтгарлал [нэр үг] уйтгарлах үйлийн нэр, уйтгалах нь.
ул [нэр үг] (бие бүтэц, анатоми) хүн, амьтны хөлийн таваг хөлийн ул (хөлийн газар гишгэх хэсэг), ул туруу (хоршоо үг) (малын хөлийн үзүүр хэсэг), ул туурай (хоршоо үг) (мал, амьтны хөлийн үзүүр хэсэг), ул таваг (хоршоо үг) (хүн, амьтны хөлийн газар гишгэх хэсэг), уландаа гишгэх (үл тоомсорлох, сүйтгэх, хөсөрдүүлэх), улыг нь долоох (долигонох, бялдуучлах, зусардах), ул шагайх (бусдын мууг үзэх гэж далдуур өө сэв эрэх), улаа шагайлгах (бусдад муугаа үзүүлэх, өө сэвээ эрүүлэх), улгүй шаахай, оройгүй малгай (зүйр үг) (а.дутуу дулимаг, бүрэн бус б.бүтэхгүй зүйлд санаархах в.ядуу, хоосон), улныхаа махыг урагдтал, хоногийнхоо хоолыг хорогдтол (зүйр үг) (үйл тамаа эдлэн байж, цөхрөлтгүй хичээх), улыг хатгадаг зангуу ургах үедээ зөөлөн, улсыг сүйтгэдэг зальхайн уруулын үзүүр зөөлөн (зүйр үг) (юмны мөн чанарыг гадаад шинжээр нь мэдэх аргагүй), урьдын юм ул болох, өнөөгийн юм зул болох (зүйр үг) (юм мартагдаж хуучрах) хөл, гутал, оймсны гишгэх доод тал, таваг хашин ул (монгол гутлын наамал улыг ширэн ултай нь хавсарган олс болон шөрмөсөөр товшиж оёсон ул), ширэн ул (ширээр хийсэн гутлын ул), хүүхэн ул (монгол гутлын шаврын улны дээр давхарлан оёсон нимгэн ул), ул боов (ул мэт хавтгай хэлбэртэй хэвийн боов), ул зуузай (хоршоо үг) (гутлын ул болон арын хатуулга) зарим багаж хэрэгсэл зүйлийн доод тал, элгэн тал ул төмөр (ямар нэг зүйлийн төмрөөр хийсэн доод тал), харуулын ул (юм харуулдахад зориулсан гөлгөр хэсэг), чарганы ул (чарганы газар хүрэх хэсэг) бууцны ёроолын газрын хөрс ул хөрс (газрын өгөршлийн бүсийн уулын чулуулгийн нэр), ул хөрсний ус (газрын гадаргаас дооших хамгийн эхний дээрээ үл нэвтрүүлэгч чулуулгийн үегүй, байнгын уст давхарга дахь ус) хэтний цахих хэсэг (шилжсэн утга) суурь, иш, баримт ул авах (иш авах), ултай хөдлөх (суурьтай хөдлөх), улыг нь олох (магадлаж, зөв бурууг нь ялгах), ул дол (хоршоо үг) (олон дахин давтагдсаар ердийн мэт болсон зүйл) ул мөр (хоршоо үг) (а.гишгээд үлдсэн ор б.(шилжсэн утга) хүний туулж өнгөрүүлсэн амьдрал в.(шилжсэн утга) хийсэн хэрэг, явдлын нотолгоо, баримт), ул мөр буруулах (а.замаа буруулан зугатах, мөрөө баллан буруулах б.хийсэн хэргээ баллах), ул мөр шалгах (хэрэг явдлын нотолгоо баримтыг хайх), ул мөргүй (юу ч үгүй, ямар ч нотлох юмгүй, сураг чимээгүй), ул мөртэй (а.хийсэн бүтээсэн юмтай б.хэрэг явдлын үлдээсэн баримт, нотолгоотой), ул суурь (хоршоо үг) (хашир догь, хариуцлагатай), ул суурьтай (нухацтай), ул үндэс (хоршоо үг) (иш үндэс), ул үндэсгүй (иш баримтгүй, ор үндэсгүй), ул үндэстэй (иш үндэстэй), хэл ул (хоршоо үг) (а.яриа хөөрөө б.хэл чимээ, сураг) ул мөргүй болгох (ор мөргүй, юу ч үгүй болгох).
улаа хуучир. [нэр үг] албан хэргээр явахад ардын мал хөрөнгөөс унах эдлэх эрхийг олсон хүний хэрэглэх уналга, ачлага улаа барих (ард иргэдийн уналга хөсгийг албадан хэрэглэх), улаа нэхэх (уналгаа буцаан авч ирэхээр дагах), улаа шүүс (элчийн хоол унд), улааны зар (улаа хэрэглэх үнэмлэх бичиг), улааны морь (улаа залгуулахаар тусгайлан бэлдсэн өртөөний морь), улааны тэрэг (шуудангийн тэрэг), өртөө улаа (а.өртөөнөөс хэрэглэх улаа б.өртөөлөн хийх зарлага), уургын улаа (аль тохиолдсон адуунаас морь хөсөг барьж хэрэглэх улаа), улаа алба (улааны алба), улаа юүлэх (улаанд хэрэглэж буй морио солих), муу үг модон улаатай (зүйр үг) (а.муу үг тархахдаа хурдан б.муу нэрийг арилгахад бэрх).
улаалж [нэр үг] нар, салхи, бороо цаснаас хамгаалсан хаалт хэлбэрийн түр оромж улаалжийн гэр хуучир. (гэрээ муушаасан нь).
улаандай [нэр үг] улааны өхөөрдөл үг.
улаантан хуучир. [нэр үг] хувьсгалчдыг нэрлэж байсан (нэр үг)
улааныхан хуучир. [нэр үг] улаантны талын хүмүүс, улаантныг дэмжигчид.
улаач [нэр үг] улаа нэхэх хүн улаач гаргах (улаа нэхэх хүн томилох).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.