Нэр үг

тээрхий [нэр үг] эр бэлэг эрхтний толгой.
тээршээл [нэр үг] тээршээх үйлийн нэр, тээр дараас гэж үзэх явдал.
тээрэг [нэр үг] халуунд ялаа шумууланд хазуулан байж ядсан, тэсч ядсан мал амьтан тээрэгний гөрөөс агнах (ан гөрөөсийг халуунд ялаа шумууланд хазуулан тэсвэр алдан, сонор сэрэмжгүй болсон байдлыг нь ашиглан агнахаар явах).
тээрэм [нэр үг] будаа тариаг гурил болгон тээрэмдэх хэрэгсэл тээрэмд орох (тээрмээр гурил татах), тээрэм татах (тээрэм эргүүлж гурил хийх), тээрмийн морь (тээрэмд зүтгүүлэх морь, тээрмийн бул эргүүлэх морь), тээрмийн хүйс (тээрмийн чулууны голын нүх), тээрмийн чулуу (хавтгай болгон зассан, хоорондуур нь будаа хийн үрж гурил болгох зориулалтай чулуу), гар тээрэм (гараар эргүүлж будааг гурил болгох хэрэгсэл), салхин тээрэм (салхины хүчээр ажиллах тээрэм), усан тээрэм (усны хүчээр ажиллах тээрэм), цахилгаан тээрэм (цахилгааны хүчээр ажиллах тээрэм), морин тээрэм (будааг нунтаглах бул чулууг морины хүчээр эргүүлдэг тээрэм), тээрэм шиг эргэх, тэрэг шиг донслох (зүйр үг) (самгардах, сандрах), тээрмийн хөлд тариа, тэмээний хөлд голио (зүйр үг) (хэлмэгдэх).
тээрэмчин [нэр үг] тээрэмч, тээрэм ажиллуулагч тээрэмчин залуу (тээрэм ажиллуулдаг залуу), тээрэмчны морь (тээрэм ажиллуулдаг хүний унадаг, эдэлдэг морь).
тээш [нэр үг] тээсэн юм тээш нь хүнддэх (тээсэн ачаа нь хүнддэх), тээш ихтэй (тээж яваа ачаа бараа ихтэй), ачаа тээшбараа тээш (хоршоо үг) (ачиж тээхээр бэлдсэн зүйл) аян замд биедээ авч яваа юм гар тээш (зорчигч биедээ авч явах ойр зуурын хэрэглээний зүйл) галт тэрэг, нисэх онгоц, шуудан зэргээр явуулахаар баглаж бэлтгэсэн ачаа тээш хадгалах газар (нийтийн тээвэр болон ачаа бараа тээвэрлэх үйлчилгээ үзүүлдэг байгууллагын үйлчлүүлэгчийн ачааг агуулах газар), тээш явуулах (битүүмжилсэн ачаа барааг илгээх) .
тээшин [нэр үг] үдээс хойших дөрвөөс таван цагийн үе.
уваа [нэр үг] уваа цуваа (хоршоо үг) (а.хэсэг хэсгээр цувж тогтсон нь, б.хэсэг хэсгээр цувж явсан нь).
уваан [нэр үг] уваан буурцаг (ургамал судлал) (гонзгой уутанд буурцаг нь байдаг таримал ногоо. үр, буурцгийг нь идэж болно).
увадини хуучир. [нэр үг] (шашны нэр томьёо) гэрээс гарах шагшаабад авахуулагч хувраг (шашны нэр томьёо) сургаалын багш, ханчин хамба.
увай [нэр үг] юмыг ажиглан анхаарах чадвар ба явц увайд орох (санаанд орох, ажиг анхааралд өртөх), увайд үгүй (санаанд орсонгүй, ажиж анхаарсангүй), увайд үгүй байхад ийм хэрэг болчихлоо (санаандгүй байтал ийм хэрэг болчихлоо).
увар [нэр үг] увар цувар (хоршоо үг) (юмны араасаа хөвөрсөн байдал).
увах [нэр үг] увах цувах (хоршоо үг) (уван цуван явах, цуврах), уван цуван (хоршоо үг) (а.юмны ганц нэгээр үйлдэх байдал б.юмны дараа дараагаар болох байдал хүмүүс уван цуван гарч ирэх (хүмүүс дараа дараагаар гарч ирэх).
увдис [нэр үг] оньс утгыг хялбараар үзүүлэх, чухал онож үйлдэх, утга гүн, агуу ихийг цөөн үгээр ухуулан үйлдэх нь увдис гарах эрдэнийн орон (төвд монгол ардын эмнэлгийн ном), увдисын гол (увдисын зүрхэн буюу эрихэн) (шашны нэр томьёо) буддын шашны гүн ухааны хувьсангуй арга нууц эрдэм, чадал, ур чадвар, илбэ ховс муу увдис (хараал), нууц увдис (далд эрдэм чадал), хувилгаан увдис (хувилах эрдэм чадал), ид увдис (хоршоо үг) (онцгой эрдэм чадал, нууц эрдэм чадал, онцгой авьяас), увдис илбэс (хоршоо үг) (нууц эрдэм чадал), илбэ
увдистан [нэр үг] увдистай хүн, увдис бүхий эрдэм чадалтай хүн.
увдисч [нэр үг] увдис гаргагч, увдисын нууцыг үзүүлэгч.
уврах [нэр үг] уврах цуврах (хоршоо үг) (а.юмны ганц нэгээр үйлдэх б.юм дараа дараагаар болох),
увуу [нэр үг] увуу цувуу (хоршоо үг) (цуврах, цувуулах, уван цуван)
увш хуучир. [нэр үг] амь үл таслагч, эс өгснийг үл авагч, буруу тачаал үл хурьцагч, худал үл өгүүлэгч, дарс үл уугч, таван үест шагшаабадыг сахигч, гурван эрдэнийг бишрэгч боловч гэрээс гарч хуврага болоогүй сахилт(ангийн нэр томьёо)
уг [нэр үг] юмны ёзоор, язгуур модны уг (модны газарт бэхлэгдсэн ёзоор хэсэг), хэлний уг (хэлний хоолойд бэхлэгдсэн хэсэг), нүдний уг (хүүхэн харааны чанх эсрэг тал дахь нүдний дотор талын хэсэг), уг язгуур (хоршоо үг) (эх үүсвэр), уг язгуурыг нь таслах (үр үндсийг нь таслах) хүн, амьтан, бодос юмны анхны уг үүсэл, эх уг гарал (гарал үүсэл), угийн бичиг (монголчуудын эцгийн тал буюу ясан төрлөө баримтлан түүнийгээ ес есөн үеэр тасалбар болгон хөтөлсөн удмын бичиглэл), уг муут (а.удам судар муутай хүн б.санаа сэтгэл нь муу хүн), уг сайт (а.удам судар сайтай хүн б.сэтгэл сайхантай хүн), уг нутаг (төрсөн нутаг), уг тасрах (удам тасрах, үр хүүхэдгүй байх), уг харлах (үр хүүхэдгүй болж үр үндэс тасрах), уг сурвалж (хоршоо үг) (а.хэрэг явдлын гарах болсон шалтгаан, нөхцөл, үүсгэл б.удам судар), уг удам (хоршоо үг) (угсаа гарал), уг үндэс (хоршоо үг) (а.хэрэг явдлын шалтгаан б.удам угсаа в.ёзоор, язгуур), уг эх (а.жинхэнэ эх б.эхлэл, үүсгэл), уг шаг (хоршоо үг) (үүсэл, гарал, анхны эх сурвалж), уг муутын үрийг бүү ав, удам муутын хоймор бүү суу (сургаал үг) (муу хүмүүстэй бүү ойртон нөхөрлө), уг сайтын хүү, угсаа сайтын унага (цэцэн үг) (удам угсаа нь сайн бол үр хойч нь сайн), угаа эс мэдэгчид ойд төөрсөн сармагчин адил (зүйр үг) (гарал үүсэл, удам судраа мэдэх хэрэгтэй) төрөлх, цаад мөн чанар, анхны үүсэл угийг нь хөөх (а.цаад мөн чанарыг нь эрэх, хайх б.үүсэл гарлыг нь судлах, удам угсааг нь судлах), уг чанар (төрөлх мөн чанар), уг санаа нь (цаад гаргах гэсэн санаа нь, дотроо агуулж буй санаа нь), угийн монгол хүн (төрөлхийн монгол хүн, эцэг эх нь монгол хүн), угаасаа хөдөөний хүн (анхнаасаа хөдөө амьдардаг байсан, ерөөсөө хөдөө төрж өсч, амьдарч байгаа), уг мухар (а.ёзоор б.цаад мөн чанар), уг таг (хоршоо үг) (ямар ч, юу ч), уг сөг (хоршоо үг) (ухаан жолоо),

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.