Нэр үг

орхиц [нэр үг] монгол бичгийн урагш татсан урт дүрстэй нэг зүйл тэмдэг орхиц татах (монгол бичгийн урагш татсан урт дүрс бичих), орхиц наймаалж (амьтан судлал) (толгой цээжний хуяг нь орхиц хэлбэртэй, хавчуур урт бөгөөд том, далайн ёроолд амьдардаг нэгэн зүйл наймаалж).
орхоодой [нэр үг] хүн орхоодой (ургамал судлал) (а.алс дорнодод зэрлэгээр ургах шүхэртэн овгийн олон наст өвс хүн дүрст үндсийг хятад, монгол, төвд эмнэлэгт зүйл бүрийн өвчин эмгэгийг засахад хэрэглэнэ б.(шилжсэн утга) чухал нандин зүйл), хүн орхоодойн ханд (хүн орхоодойг хандалж хийсэн зүйл).
орц [нэр үг] орох зүйл, орлого хоолны орц (хоолны найрлага), орц хэмжээ (хоршоо үг) (найрлагад орох зүйлийн хэмжээ) юмны дотогш сэтгэж орсон гүний хэмжээ ба багтаамж орц ихтэй сав (багтаамж ихтэй сав) мал өвлийн хатуу цагийг туулсан байдал.
орц [нэр үг] томоохон байшин, сууц дахь нийтийн эзэмшлийн газар, коридор хаалга байрны орц (байрны хаалга), оёоч байвал ураач байна, орц байвал гарц байна (зүйр үг) (юм эсрэг тэсрэг байвч бас харилцан холбоо байдаг) оромж орц овоохой (хоршоо үг) (амьдран суух гэр орон).
орчил [нэр үг] хэрэг бодосын тогтсон жам ёсоор эргэлдэх үзэгдэл, явц эргэлт амьдралын орчил (амьдралын эргэлт), үйл явдлын орчил (үйл явдлын явц), үйлдвэрлэлийн орчил (үйлдвэрлэлийн явц), орчил хөдөлгөөн (жам ёсоороо эргэлдэх хөдөлгөөн).
орчин [нэр үг] ямар нэг зүйлийг тойрон хүрээлж буй ойр хавь орчны байдал (эргэн тойрны байдал), хүрээлэн байгаа орчин (тойрон хүрээлж буй шим ертөнц), орчиндоо дасах (хүрээлэн буй нөхцөлдөө зохицох), орчноос болох (эргэн тойрны нөхцөл байдлаас шалтгаалах), орчиндоо зохицох чадвар (тухайн нөхцөл байдалд дасан зохицох чадвар), орчин тойрон (хоршоо үг) (хүрээлэн байгаа газар, эргэн тойрон), олондоо онцгой, орчиндоо модхой (зүйр үг) (ганцаар сондгой байх) эргэн тойрны нийгэм ахуй байдлын нөхцөл төлөв хийгээд эдгээр нөхцөлийн нийтлэг зүйлээр холбоотой хүмүүсийн цогц орчин ахуй (хүмүүсийн эргэн тойронд орших байгаль ба нийгмийн бүхий л үзэгдэл, хэрэг явдал), орчин ертөнц (байгаль болон хүний нийгмийн аливаа хэрэг бодосын нийлбэр), орчин зүй (ургамал, амьтан, тэдгээрийн бүл, бүлгэмдэл орших орчны харьцаа холбоог судалдаг ухаан), орчин зүйч (орчин зүйн шинжлэх ухааныг судалдаг хүн), байгаль орчин (хоршоо үг) (а.хүрээлэн буй сав шим ертөнц б.хүний гараар бүтээгдээгүй, аяндаа бий болсон зүйл) зайг дүүргэж байгаа бодос одоо үе орчин үе (амьдарч буй тухайн цаг, шинэ үе) орчим.
орчлон [нэр үг] дэлхийн бөмбөрцөг хийгээд бусад одон цогцыг багтаасан хязгааргүй огторгуй орон цагийн хувьд хязгааргүй хэлбэрээр төгсөлгүй оршин буй материаллаг бүх ертөнц, алив бодос ба тэдгээрийн орших хэлбэрийн ерөнхийлөл орчлон хорвоо (хоршоо үг) (бидний амьдарч буй дэлхий ертөнц), орчлон дэлхий (хоршоо үг) (дэлхийн бөмбөрцөг дээрх газар нутаг, ертөнц), орчлонгийн мөнх бусыг үзүүлэх (орчлонгоос одох), орчлонгоос одох (нас барах), орчлонгийн тоос хөдөлгөх (амьд явах), олонд зэмлэгдэж, орчлонд жигшигдэх (зүйр үг) (олонд хүндгүй болох), орчлон нараар гийдэг, хүн эрдмээр гийдэг (зүйр үг) (орчлон дэлхийг нар гэрэлтүүлдэг бол хүнийг эрдэм ном гэрэлтүүлдэг).
орчуулагч [нэр үг] орчуулах ажил эрхэлдэг хүн, дуун хөрвүүлэгч англи хэлний орчуулагч (англи хэлнээс хөрвүүлгэ хийдэг хүн), техникийн ном зохиол орчуулагч (техникийн холбогдолтой ном зохиолыг хөрвүүлэн буулгагч), орчуулагчаараа дамжуулан асуух (орчуулга хийж буй хүнээрээ дамжуулан асуух).
орчуулагч [нэр үг] эргүүлэгч номын хүрдийг орчуулагч (номын хүрдийг эргүүлэгч).
орчуулга [нэр үг] өөр хэлэнд хөрвүүлэн буулгасан зүйл орос орчуулга (орос хэлэнд хөрвүүлэн буулгасан нь), махчилсан орчуулга, үгчилсэн орчуулга (утгыг анхааралгүй үг бүрээр нь хөрвүүлэн хийсэн орчуулга), орчуулгын зохиол (харь хэлнээс хөрвүүлсэн зохиол), орчуулгыг эхтэй нь тулгаж үзэх (өөр хэлэнд хөрвүүлсэн бичиг зохиолыг анхны эхтэй нь тулгаж үзэх), орчуулга хийх (өөр хэлэнд хөрвүүлэх).
орчуулга [нэр үг] орчих (үйл үг)
орш [нэр үг] орох бололцоо орш ихтэй (орох бололцоо сайтай) ордог юм, орох юм орш гаршгүй (хоршоо үг) (а.орж гарч, уулзаж харилцах бололцоогүй б.амсар бага байдал) багтаамж орш ихтэй сав (багтаамж сайтай сав).
оршигч [нэр үг] оршин буй зүйл санаанд оршигч (санаа сэтгэлээс үл гаран үргэлж бодогдох хэрэг явдал), тойрон оршигч (тойрон амьдрагч).
оршил [нэр үг] шарил булах газар бунхан оршилоршил булш (хоршоо үг) (шарил булсан газар), оршлын бичээс (бунхан дээр шүлэглэн бичсэн бичээс).
оршил [нэр үг] орших байдал оршил дуршил нь олдохгүй (тогтворгүй олон зантай хүн) ямар нэгэн бичиг зохиолын өмнөх өгүүлэл ном зохиогч, хянан засварлагч, орчуулагч, хэвлүүлэгч нар уг ном, түүний агуулга зорилгын талаар уншигчдад урьдчилан тодорхой мэдээлэл өгөхийн тулд бичсэн товч тайлбар өгүүлэл оршил үг (ном зохиолын өмнө бичсэн үг), оршил болгон ярих (ярих хэлэх зүйлийнхээ товч санааг танилцуулах), бичгийн оршил (бичиг зохиолын өмнөх өгүүлэл), номын оршил (номын өмнөх өгүүлэл), оршил шүлэг (а.эрт цагийн хөшөө дурсгал, орд харшийн ханан дээр бичсэн бичиг б.нийтлэлийн болон зохиолын эхэнд юмуу аль нэг хэсэгт зохиогчийн шигтгэж өгсөн ишлэл, сургаал, цэцэн үг) дуурь, бүжгэн жүжиг, жүжгийн эхлэл.
оршил [нэр үг] бат оршил (богдын өлмий бат оршихыг ерөөх ёслол), бат оршил өргөх (энх тунх байхыг ерөөх).
оршиц [нэр үг] орших байдал, хэмжээ.
оршуулга [нэр үг] нас барагсдыг нутаглуулах үйл ажиллагаа оршуулгын газар (үхэгсдийг хөдөөлүүлдэг газар), оршуулгад оролцох (оршуулах ёслолд оролцох).
орь [нэр үг] ид чадал, цог жавхаа орь сайтай (цог жавхаатай, омог төгөлдөр), орь залуу (хоршоо үг) (идэр нас), орь ус (магмаас ялгаран гарч, дэлхийн бөмбөрцгийн чийгийн эргэлтэд анх удаагаа орж буй хүчил төрөгч, ус төрөгч хоёроос бүрдэх ус).
осгон [нэр үг] осгон давхиа (олон жил сайн уралдсан хурдан морийг өвгөрөх үед нь хамгийн сүүлчийн удаа уралдуулж ёс төр үйлдэх нь).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.