Үйл үг

хурцтах [үйл үг] хурц болох, хурцсах хутга хурцтах (хутга хурц иртэй болох) (шилжсэн утга) зөрчил тэмцэл ширүүсэх зөрчил хурцтах (зөрчил тэмцэл ширүүсэх).
хурчигнах [үйл үг] хурчиг хурчиг гэсэн дуу чимээ гарах гэдэс хурчигнан дуугарах (гэдэс хурчиг хурчиг хийн дуугарах), хоолой нь хурчигнах (хоолой хурчиг хурчиг хийн дуугарах).
хурших [үйл үг] хур борооны элбэгших, хур бороо элбэг ормоор шинж төлөвтэй болох.
хурших [үйл үг] идсэн уусан юмны илүүдэн, шингэц, зохимж муутай болох хоол хурших (хоол шингэц муутай болох).
хурших [үйл үг] идээ идэшний зүйл удаж, хуучран хагшсан амттай болох мах хурших (мах хуучран, хагшсан амттай болох), тос хурших (тос удаснаас хагшсан амттай болох).
хурших [үйл үг] хурж хуримтлах, хуримталсан юмтай болох, хөрөнгөжих хүч тарга хурших (хүч тарга авах, хуримтлагдах) хөрлөх бууц хөрших (бууц хөр болох, хатуурах).
хурьцах [үйл үг] бэлгийн ажил хийх хуучир. өнгө мөнгөнд дурлан шунахайрах, тачаах өнгөнд хурьцах (өнгө мөнгөнд дурлах, тачаадах), эд юманд хурьцах (эд хөрөнгөнд хэт шунах). хус(ан) (нэр үг) (ургамал судлал) цагаан өнгөтэй, бяцхан навчтай, нарийн болоод чийрэг нэг зүйл мод дурсыг нь үйс гэнэ зулзган хус (саяхан ургасан хус), хусан ой (хус мод бүхий ой), хусны үйс (хус модны дурс), хус хөгширвөл борлох, хүн хөгширвөл үрчийх (зүйр үг) (алив амьтан өтлөхөд зүс царай, өнгө зүс нь мууддаг), хус мод хатуу, хүрэнгийн нүх шулуун (цэцэн үг) (хус мод бат бөх байдаг, хүрэн гэдэг амьтны нүх эгц байдаг) хусаар хийсэн эд эдлэл хусан тооно (хус модоор хийсэн тооно), хусан уурга (хус модоор хийсэн уурга).
хусамдах [үйл үг] хардах сэтгэл төрж хор хөдлөх.
хусамтах [үйл үг] хусам тогтох тогоо хусамтах (тогоонд хусам тогтох) (шилжсэн утга) юу ч үгүй болсон мэт байдалтай болох тэднийх бүр хусамтаж орхижээ. (ярианы үг, хэллэг)
хусдах [үйл үг] мөрий тавьж наадаад хоосортол хожигдох.
хусрантах [үйл үг] сувайрах, хусран болох.
хусрах [үйл үг] эм мал сувайрч өнгөрсөн жилийнхээ төлийг хөхүүлэн саалгах үнээ хусрах (үнээ сувайрах, хусран болох).
хусуурдах [үйл үг] тариа, будаа зэрэг үйрмэг юмыг саванд дүүргэн тэгшлэх, яндах будаа хусуурдаж яндах (сав суулганд хийсэн будааг дүүргэж тэгшлэх, яндаагаар хэмжих) (шилжсэн утга) хэтэрхий хонжиж мөлжих.
хутгалах [үйл үг] байн байн хутгах, олонтоо хутгах шанагаар хутгалах (шанагаар байн байн хутгах) (шилжсэн утга) үг зөөж, бусдыг эвдрэлцүүлэх.
хутгалах [үйл үг] хутгаар чичих, шархдуулах, алах нэвт хутгалах (хутгаар нэвт чичих, хатгах).
хутгалдах [үйл үг] олон юмны холилдоод хоорондоо ялгарахгүй болох хутгалдан тулалдах (хүний өөрийн хүмүүс холилдон байлдах), будаанд чулуу хутгалдах (будаанд чулуу холилдох), зөв буруу хутгалдах (зөв буруу нь мэдэгдэхээ болих), цустайгаа хутгалдах (хувцас хунар цусаар будагдах), шавар шороотой хутгалдах (шавар шороотой холилдох),
хутгамцаглах [үйл үг] хутгамцаг хийх өрөм ээзгий хутгамцаглах (өрөм ээзгийг хольж хутгамцаг хийх).
хутгах [үйл үг] юмыг хооронд нь хольж нийлүүлэх, зуурах, хоршиж нийцүүлэх сүүгээр хутгах (сүү хольж хорших), хоол хутгах (хоолыг халбагаар хольж нийлүүлэх, тойруулж эргүүлэх), холих хутгах (хоршоо үг) (а.юмыг хооронд хольж нийлүүлэх б.(шилжсэн утга) хэрэг явдлыг будлиантуулах), хутгах сүлэх (хоршоо үг) (а.юмсыг өөр хооронд нь хольж найруулах б.(шилжсэн утга) хүмүүсийн эвийг эвдэх) нэг хөлөөрөө учраа бөхийнхөө хөлийг дотуур нь дэгээдэн мөр рүү нь түлхэж, ар тийш нь орхидог монгол бөхийн үндсэн мэх хутган унагах (хутгах мэх хийн учраа бөхөө давах) (шилжсэн утга) зөв буруу, үнэн худлыг ялгахгүй андуурах, хольж үймүүлэх будлиан хутгах (будлиан тарих, будлиан гаргах) (шилжсэн утга) бусдыг хооронд төөрөлдүүлж, хов зөөх хов хутгах (хов зөөх) (шилжсэн утга) дотор муухай оргих бөөлжис хутгах (бөөлжмөөр болох).
хуугиадах [үйл үг] хэтэрхий хуугиа хөвсөргөн зан гаргах.
хуугиарах [үйл үг] хуугиа дуутай, зантай болж хувирах.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.