Үйл үг

хуучих [үйл үг] юмыг байн байн хуулах, олон юмыг хуулах хучлагыг нь хуучих (хучлагыг нь байн байн хуулах), газрын хөрс хуучих (газрын хөрсийг байн байн хуулах, онгилох) аливаа юмны хальсыг нимгэн авах учир начиргүй ярих.
хуучлах [үйл үг] хууч хөөрөх, хууч ярих хөгшчүүл хуучлах (хөгшчүүл хууч хөөрөх, ярих) (шилжсэн утга) архаг хуучин дахих.
хуучрах [үйл үг] өдөр хоног өнгөрч юмны шинж чанар хувирч хуучин болох хуучирч үнгэгдэх (эд зүйл удаж үнгэгдэх), хуучирсан үг хэллэг (хэл шинжлэл)(идэвхтэй хэрэглэгдэхээ больсон үг хэллэг), будаг нь хуучрах (будаг нь гандаж мэдэгдэхгүй болох), дээл хуучрах (дээл хуучин болох), хоол хуучрах (хийсэн хоол удаж муудах) цаг хугацаа удаж улирах цаг үе хуучрах (цаг хугацаа улирах) орчин үеийн байдалд тохирохгүй болох хувцасны янз хуучрах (хувцасны хийц маяг нь орчин үедээ тохирахгүй болох, хоцрогдох).
хухрах [үйл үг] идээ ундааны зүйл хухан амттай болох тос хухрах (тос хухан амттай болох).
хухтнах [үйл үг] уур хилэн төрж, дотроо уурлан дуугаа хурааж, унтууцан аашлах.
хуцах [үйл үг] нохой,үнэг, хярс зэрэг амьтны хав хав гэж дуугарах боорлон хуцах (нохой, амьтныг хоргоон хуцах), гааран хуцах (улам давран хуцах), гаслан хуцах (нохойн зодуулж, шаналсанаас болж ган ган хуцах), гиншин хуцах (аман дотроо сулхан хуцах), гэнгэнэн хуцах (зөөлөн дорой дуугаар үргэлжлэн хуцах), нохой хуцах (нохой хав хав гэж дуугарах), улин хуцах (нохой зэрэг амьтан удаанаар гэнгэнэн хуцах), улин хуцах нохойн аюул, уйлан хэлэх эхнэрийн аюул (зүйр үг) (эмэгтэй хүний эрх танхи нь хэтэрвэл хэцүү) (муушаасан утга) дэмий ярих, донгосох.
хуцдах [үйл үг] хуц хөөх хуц дууриаж дарвих.
хуцсах [үйл үг] эм хонь хонин дээр харайлах.
хуцтах [үйл үг] хуц биш эр хонь, хуцан хурга зэрэг ороо нь орсон хуцыг дууриаж бие бие дээрээ болон өөр хонин дээр цоройж харайлах эр хонь хуцтах (эр хонь, ороо нь орсон хуц шиг авирлах), хуцан хурга хуцтах (засаагүй эр хурга хуц шиг авир гаргах).
хучааслах [үйл үг] хучиж бүрхэх, хучаасаар хучих аргал түлшээ хучааслах (аргал түлшээ хучлагаар бүтээх).
хучих [үйл үг] хүн унтах, хэвтэхдээ биеэ юмаар дулаалан бүтээх, хулдах бүтээлгээр хучих (бүтээлгээр биеэ дулаалан бүтээх, хулдах), дээл өрөөлдөж хучих (дээлийн дотоод хормойгоор хөлөө, гадаад хормойгоор дээд биеэ хучих), дээлийг захалж хучих (дээлийг өмсдөг байдлаар нь хучих), хөл хучих (а.хөлийг дулаалж хулдах б.(шилжсэн утга) асран бөөцийлөх) халхлах хамгаалах зорилгоор битүү бүтээж бүрхэх аргалаа хучих (аргалаа юмаар бүтээх), өвсөөр хучих (өвсөөр бүтээх), шороогоор хучих (шороогоор бүрхэх), өөхөнд хучсан бөөр шиг (эрх танхи, эрх дураараа) бүрхэх цас хучих (цас бүрхэх).
хуяглагдах [үйл үг] хуягтай болох өвч хуяглагдах (бүрэн хуягтай болох).
хуяглах [үйл үг] хуяг дуулгаа өмсөх хувцаслахдаа удаан бөгөөд маягтайг егөөдөн хэлэх үг (шилжсэн утга) зарим амьтны, биеийнхээ гадуур хуяг мэт юмтай болох гахай хуяглах (нэгдүгээр сарын сүүлчээр, бодон гахай орооныхоо үед мэгж эрж, их явснаас халууцаж, харз усанд орж сэрүүцэн, хайрган дээр хэвтэж, бүх бие нь элс шороогоор өвч хучигдах) зарим юманд ган, болд мэтээр бэхлээс хийх.
хуяглах [үйл үг] ялт хүнийг сахиж сэргийлэх, харгалзах.
хуялтах [үйл үг] хуял, садар самуун, аальгүй сэртэн зан гаргах. хуялч(ин) (нэр үг) өнгөнд шунасан, садар самуун хүн.
хуянтах [үйл үг] хуян өвчтэй болох.
хүгдгэнэх [үйл үг] хүгдгэр хүн, амьтны үргэлжлэн хөдлөх.
хүгдгэрдэх [үйл үг] хэтэрхий бөгтөр, хүгдгэр болох.
хүгдийх [үйл үг] хүгдгэр болох, бөгтийх цээж нь хүгдийх (цээж нь овойж бөгтийх).
хүгдлэх [үйл үг] огцом татах.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.