Нэр үг

тайтар [нэр үг] тайтар тойтор (хоршоо үг) (майжганан, хазганан хөдлөх, явах байдал).
тайтга [нэр үг] тайтга туйтга (хоршоо үг) (тайтгар хүн, амьтны алхах гишгэх, явах байдал), тайтга тайтга хийх (тайтгар хүн, юмны үргэлжлэн хөдлөх).
тайтгарал [нэр үг] тайтгарах үйлийн нэр, тайвшрал тайтгарал өгөх (сэтгэл санааг нь уужруулах, уур бухимдлыг нь үгүй хийх).
тайфуу хуучир. [нэр үг] нэгдүгээр зэргийн хоёрдугаар дэсийн бичгийн сайд буюу тайшийн дараах цол.
тайш хуучир. [нэр үг] хуучин цагт нэгдүгээр зэргийн тэргүүн дэсийн бичгийн сайдад олгох цол хаан ор залгах хүүг заан залах түшмэл тайш түшмэл (хааны ор залгах хүүгийн багшийн зэрэг цол).
такс [нэр үг] худалдаалах бараа болон үйлчилгээнд улсаас, тухайн байгууллагаас тогтоосон төлбөр, татвар, хураамж.
такси [нэр үг] явсны хөлсийг тусгай тоолуурын заалтаар төлж зорчигч, ачааг зөөвөрлөдөг хөлсний тэрэг дуудлагын такси (дуудлагаар үйлчлэх суудлын автомашин), чиглэлийн такси (тогтсон чиглэлд үйлчлэх хөлсний тэрэг), таксины зогсоол (хөлсний тэрэг олноор зогсож зорчигч авах газар), таксины тоолуур (тээврийн хөлс, таксины ажлыг хурдны хайрцагаас дамжлага авч тооцон, эргэх зарчмаар ажилладаг механик ажиллагаатай тоолуур).
таксофон [нэр үг] гудамжинд байрлуулсан телефон утас.
тактик [нэр үг] дайн тулааны бодлого байлдааныг удирдах, байлдаан хийх арга ухаан тактикийн бэлтгэл (цэргийн салбар анги, нэгтгэлийн бие бүрэлдэхүүн, удирдлагын байгууллагыг байлдаанд бэлтгэж, байлдахад сургах бэлтгэл сургуулийн нэг), байлдааны тактик (байлдааны үйл ажиллагааг явуулах тулааны бодлого), давшилтын тактик (дайн тулааны үед цэргийн анги нэгтгэл урагш давших төлөвлөгөө), ухрах тактик (хохирол багатай, зөв зүйтэй ухран дараагийн давшилтад хүрэх байлдааны бодлого), эзлэх тактик (эсрэг этгээдийн байрлалыг эзлэн авах төлөвлөгөө) (шилжсэн утга) нийгэм улс төрийн тэмцэл явуулах арга ажиллагааны цогц, тавьсан зорилтоо хэрэгжүүлэх арга ухаан тактик боловсруулах (ямар нэг томоохон үйл ажиллагааг явуулах арга ухаан боловсруулах), тактик сайтай (а.бодож боловсруулах арга ухаан сайтай б.бодож төлөвлөсөн зүйл нь сайн).
тактикч [нэр үг] тактик боловсруулагч, тактик хийгч хүн агуу их тактикч (тактик боловсруулахдаа гаргууд сайн), сайн тактикч (тактик боловсруулахдаа харьцангуй сайн).
тал [нэр үг] тал тул (хоршоо үг) үг тодгүй хэлэх байдал, хэл яриа тод бус тал тал хийх (хэлээ хазаж ярих, хэлэх) халт мулт тал тул хэлэх (а.үгээ тод бус хэлэх б.хальт мулт, хагас дутуу хэлэх), тал тул ярих (а.арай ядан ярих б.хазгай муруй ярих), хятадаар тал тул ярих (хятадаар хазгай муруй ярих, хятадаар их муу ярих), тал мөл (хоршоо үг) (халт мөлт, хагас дутуу).
тал [нэр үг] тал алба хуучир. (хаанд ажиллах хүч), тал алба залгуулах (хаанд ажиллах хүч залгуулах), тал алба хүн (их л найртай хүн).
тал [нэр үг] уул даваа, хотгор гүдгэр зэрэг өндрийн хэлбэлзлэл бага, уудам тэгш газар тал газар (өндрийн хэлбэлзэл бага, тэгш газар), өргөн тал (уудам тайвуу, тэгш газар), нүд алдам тал (хаяа хязгаар нь үзэгдэхгүй маш өргөн уудам тал), ээрэм тал (зах хязгааргүй уудам тал), цагаан тал (ямар ч уул дов байхгүй мэлтийсэн уудам тал), тал хөндий (хоршоо үг) (уул хоорондын өргөн уудам зай болон тэгш нам дор газар), тал хөндийн гол (алсын аажим налуутай мухар дэнж бүхий өргөн уудам хөндий дундуур, амархан угаагдах хөрс чулуулгаас бүрдсэн, тохойрол ихтэй, голдрил харьцангуй бага гол), тал хээр (хоршоо үг) (тэгш уудам хээр газар), хөдөө тал (хоршоо үг) (өвс ногоо бүхий үргэлжилсэн тэгш газар), цайдам тал (хоршоо үг) (уудам тавиу тэгш газар), уул тал (хоршоо үг) (газрын гадаргын дээш товойж гарсан өндөрлөг хэсэг болон тэгш уудам хэсэг), талын жонш (улбар жонш), талд хаягдсан өнчин янзага шиг (ганцаардсан, орхигдсон), тал дүүрэн баянаас толгой доторх эрдэм дээр (зүйр үг) (эрхэм баян эрдэм ном), талаас цааш зам мэдэхгүй, таваас цааш тоо мэдэхгүй (зүйр үг) (юм үзэж нүд тайлаагүй), талын өргөс түүхээр тавгийнхаа тахыг зузаал (зүйр үг) (хэрэггүй юманд цагаа бүү үр), талын гүрвэл (амьтан судлал) (ар тал боровтор ногоон, өвөр тал цайвар бөгөөд хорхой шавжаар хооллодог нэгэн зүйл гүрвэл), талын тарна (ургамал судлал) (үхэр шимэлдэг).
тал [нэр үг] найз нөхөр, дотно, танил тал харах (таньдаг хүнээ дотночлох), тал тохой (хамаатан садан буюу ойр дотнын хүн), эцгийн талын хүн (аавтай цусан төрлийн холбоотой хүмүүс), танил тал (хоршоо үг) (а.таньдаг мэддэг хүн б.ажил хэргийн холбоо сүлбээ бүхий хүн), тал танил (хоршоо үг) (таних мэдэх хүн), тал тохой татах (ах дүү, хамаатан садан, танилаа дотночлон үзэх, бусдаас илүү үзэж хэрэг явдлыг нь ёс бусаар бүтээж өгөх), нүүр тал олох (өөрийн тусын тулд ая тал засан ихэс дээдсийн сэтгэлд таалагдах), нүүр тал харах (зүй бусаар дотночлон үзэх), эв эе, найр тал бэлэг (хоршоо үг) (тал засах бэлэг), тал ёс (хоршоо үг) (ёс горим, ёс дэглэм), ая тал (хоршоо үг) (хүний байр байдал, юманд хандах хандлага), найр тал (хоршоо үг) (хүмүүсийн хоорондын эв эе, таарамж нийц), тал алдах (бусдын таалалд үл нийцэх зүйл хийж итгэлийг нь алдах) тал засах (дотно сайн байхыг хичээх, өөрийн тусын тулд эв эеийг бодох) ая тал засах (зусардан бялдуучлах, хүний байр байдалд тохируулах), тал өгөх (өөрт хэрэгтэй нөхцөл байдлыг үүсгэхийн тулд найр тавих, юмыг бусдын санаа бодолд нийцүүлэх), тал өгч худал инээснээс, танихгүй хүн шиг дуугүй яв (зүйр үг) (худал хуурмаг зан хэрэггүй), талтай хүн тарган, үгтэй хүн цэцэн (зүйр үг) (найз нөхөд ихтэй хүн хаа ч газардахгүй).
талаан [нэр үг] алаан талаан (хоршоо үг) (а.амь өрсөн тэмцэлдэх нь, тулалдах нь б.дээрэм тонуул, замбараагүй байдал).
талархагч [нэр үг] талархал илэрхийлэгч хүн, талархан баярлагч.
талархал [нэр үг] ач тус хүргэсэнд баярлах сэтгэл талархал илэрхийлэх (хэн нэгэнд баярлаж, хүндэтгэснээ илэрхийлэх), талархал хүлээх (бусдын хайр хүндэтгэл хүлээх), талархлын үг (баярлаж хүндэтгэснээ илэрхийлэхэд хэлэх үг, баярлалаа, гялайлаа), баяр
талбаг [нэр үг] гадар татаж хийсэн орны дэвсгэр, гудас талбаг дэвсэх (гудас дэвсэх), талбаг оёх (гадар татаж орны дэвсгэр оёх) ширдэг дээр давхарлан дэвсдэг дөрвөлжин олбог зочинд талбаг дэвсэж суулгах (зочинд олбог өгч суулгах).
талбай [нэр үг] хот суурин газар тусгай зориулалтаар хийгдсэн өргөн, тэгш талбар талбайн теннис (үслэг зөөлөн бөмбөгөөр голд татсан торыг давуулан цохих хоёр болон дөрвөн хүн тоглох спорт тоглоом), биеийн тамирын талбай (спортоор хичээллэх тусгай зориулалтын талбай), сурын талбай (сур харвах газар), сүхбаатарын талбай (их жанжин сүхбаатарын хөшөө бүхий улаанбаатар хотын төв хэсэг), талбайн хөлс (хувьчлагдсан байрны засвар, үйлчилгээ, гэрэлтүүлдэг, цэвэрлэгээ, нийтийн эзэмшлийн орц хонгилын үйлчилгээнд зориулах төлбөр), гудамж талбай (хоршоо үг) (хот суурин газрын барилга байшингийн хоорондох шулуун чөлөө болон тусгай зориулалт бүхий томхон тэгш талбар) талбар индрийн талбай (өрөө тасалгааны шалнаас өндөрлөг тавцангийн юм тавиагүй хоосон хэсэг) тариалан, хадлан зэргийн ургах газар тариалангийн талбай (тариалалт хийх газар) хавтгай болон биетийн гадаргын тоон хэмжигдэхүүн.
талбар [нэр үг] газар орон юмгүй хоосон, сул газар байлдааны талбар (байлдааны үйл ажиллагаа өрнөх газар) онгоц газардан саатах газар онгоцны талбар (онгоц нисэж буух талбай) биеийн тамираар хичээллэх болон тэмцээн уралдаан зохиоход зориулан зассан газар тэмцээний талбар (тэмцээн болох газар), тэмцээний талбарыг орхих (тэмцээнийг хаяж явах) нэмэх, хасах, үржүүлэх, хуваах дөрвөн үйлдлээр холбогдсон олонлог ажил хөдөлмөрийн талбай хөдөлмөрийн талбар (ажилчин хүний ажлын байр) (шилжсэн утга) нийгмийн харилцаанд хүмүүсийн хооронд гарах элдэв асуудал, маргаан мэтгэлцээн,

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.