Нэр үг

тагаа [нэр үг] юм өөр хоорондоо зохицох нь, зохилдох нь, тэнцэх нь.
тагалцаг [нэр үг] мал, амьтны нарийн шилбэний доорх үе хонины тагалцаг (хонины нарийн шилбэний доорх үе).
тагдга [нэр үг] тагдга тагдга (тагдгар юмны хөдлөх байдал) тагдга тагдга хийх (тагдгар юмны байн байн хөдлөх).
тагжрал [нэр үг] тагжрах үйлийн (нэр үг)
тагз [нэр үг] намхан адартай амбаар, байшин. таглаа(н) (нэр үг) хавхаг, таг, бөглөө хувингийн таглаа (хувингийн ам таглах юм), савны таглаа (савны амыг бөглөх зүйл), худгийн таглаа (худгийн амсрыг хаах зүйл), таглаа бөглөө (хоршоо үг) (юмыг хааж, бөглөх зүйл) (шилжсэн утга) хүнийг хэлэх үггүй болтол нь хэлсэн үг мэдэхгүй гэдэг мянган үгний таглаа (цэцэн үг) (мэдэхгүй гэдэг нь үгийн хариу биш).
таглаас [нэр үг] бөглөө, таглаа тагласан юм, тагласан газар (шилжсэн утга) хүнийг хэлэх үггүй болтол нь хэлсэн үг таглаас яриа (хүнийг үг хэлэхгүй болтол нь ярьсан яриа). таглагар хүн, амьтны намхан бөгөөд бүдүүн юмны хавтгар байдал. таглагдах сав суулга, нүх зэргийн хавхаглагдах, бөглөгдөх халхлагдах, далдлагдах (шилжсэн утга) үгээр давагдах, сөргөх хариугүй болох.
тагли [нэр үг] хадаасанд тав гаргахад болон төмөр, мөнгө, зэс, гууль зэргийг цоолоход зориулсан их бага олон янз дөрвөлжин, гурвалжин, зууван гэх мэт хэлбэртэй багаж.
таглиг [нэр үг] тагийн бүслүүрийг дуурайлгаж хийсэн ургамал зүйн цэцэрлэг болон талбайн цэцэрлэгт тагийн ургамал тарьж ургуулсан чулуун овоо, талбай.
таглуур [нэр үг] таглаа.
таглуурга [нэр үг] таглуур.
тагнагч [нэр үг] тагнах үйл хийгч, битүү тандан ажиглагч.
тагнай [нэр үг] (бие бүтэц, анатоми) амны хөндийг хамрын хөндийнөөс зааглах нэхдэс, амны доторх дээд хонхор хатуу тагнай (яс болон булчингаар бүтсэн тагнайн өмнүүрх хэсэг), зөөлөн тагнай (хэлхээ нэхдэс болон булчингаар бүтсэн тагнайн хойгуурх хэсэг), тагнай хорсох (амны доторх дээд хонхорхой хорсох), тагнай таших (хүний гайхах, халаглах зэрэгт хэлээ тагнайд хүргэн дуугаргах), тагнайн исгэрээ (хэл, тагнай хоёрын завсраар хий шахаж исгэрэх урлаг), тагнайн ташил (хэлний үзүүрээр хатуу тагнайг товшин эгшиг үүсгэх урлаг), тагнайн хөөмий (түгжсэн амьсгааг хатуу тагнайн чигт шахаж эгшиг үүсгэх), тагнайн эгшиг (тухайн эгшгийг дуудах үед тагнай оролцдог эгшиг), тагнайн хуниас (тагнайн хонхорт байх үелсэн зүйл), тагнай хужирлах (а.амттай, дуртай зүйлээ идэж уух б.тамхи шунан татах), тагнайных нь уураг хатаагүй, тахимынх нь баас арилаагүй (зүйр үг) (нас бага, амьдралын туршлага багатай) тагнай мэт үелүүлэн иржгэр гаргаж хийсэн хээ тагнай гаргах (тагнай хээ, дүрс гаргах), тагнай хээтэй (тагнай шиг үелсэн иржгэр хээтэй), тагнайтай даавуу (цагаан ямбуу, цуу ямбуу), тагнай хагшаас (голын голдрилын өргөнийг нийтэд нь буюу ихэнхийг эзлэн орших хөдөлгөөнт хагшаасны онцгой хэлбэр) мод мэтийн зүйлийг залгахад гарсан догол, хэрчлээс уурганы тагнай (уурганы үзүүр ба ёзоорын залгааст гаргасан догол) адууны тагнай зузаарах нэг зүйл өвчин тагнай тусах (адуу тагнай зузаарах өвчин тусах), тагнай хатгах (адууны тагнайг хатгаж цус гарган эмчлэх) эгц өндөр уулын тагнай мэт үелээ гарсан хажуу хэсэг тагнай огтлох (уулын тагнайн хэсгийг хөдлөн огтолж явах).
тагнайшил хэлшинж. [нэр үг] тагнайших үйлийн нэр гийгүүлэгчийн тагнайшил (гийгүүлэгч зөөлөрч хэлэгдэх нь). тагнайших (үйл үг)(хэл шинжлэл)авиа хэл, хатуу тагнайд ойртож, зөөлрөн дуудагдах гийгүүлэгч тагнайших (гийгүүлэгч зөөлрөн тагнайн оролцоотой хэлэгдэх).
тагнал [нэр үг] тагнах үйлийн нэр, тандал тагнал туршил (хоршоо үг) (тагнах турших ажиллагаа).
тагнуул [нэр үг] тусгай зорилгоор ямар нэг зүйлийг нууцаар олж мэдэх, мэдээлэх ажиллагаа тагнуулын арга (үүрэг зорилгоо хэрэгжүүлэхэд ач холбогдол бүхий нууц болон бусад мэдээ, баримт сэлтийг олох зорилгоор тусгай албаны ашиглаж буй арга хэмжээний цогц), тагнуул хийх (сэм тагнах), тагнуулд явуулах (нууцаар сэм тагнан туршихаар хэн нэгнийг илгээх), тагнуулын мэдээ (тусгай алба, үндсэн үүрэг зорилтынхоо дагуу нууц арга, хэрэгслээ ашиглан олж авсан мэдээ, баримт сэлт), тагнуулын салаа (эсрэг этгээдийн үйл ажиллагааг нууцаар тагнан ажиглаж мэдэх зорилго бүхий цэргийн салаа), тагнуул тавих (хянан сэргийлэх, турших зорилгоор хүн тавих) цэргийн болон улсын нууцыг олж мэдэн өөр улсад уламжлан мэдүүлэх гэмт хэрэг тагнуулч, цэргийн ба улсын нууцыг олж мэдэх үүрэг бүхий этгээд тагнуул хүн (тагнах ажил хийгч), тагнуул элсүүлэх (нууц мэдээлэх ажилтан элсүүлэх), тагнуул туршуул (хоршоо үг) (бусдын ажил хэргийг нууцаар тагнан турших ажил хийгч). тагнуулч(ин) (нэр үг) тагнуул хийгч хүн, тагнах үүрэг бүхий этгээд, тагнуул тагнуулч болох (тагнан турших мэргэжилтэй болох), тагнуулч хүн (тагнах ажил хийгч хүн).
тагнуур [нэр үг] тариалангийн талбайг хагалах, сэндийлэх, зэрлэг ургамлыг устгах шороо хэмхчих зориулалттай, солбилцуулсан модонд төмөр шүднүүд бэхэлж хийсэн хэрэгсэл тармуур хагалж сийрүүлсэн тариалангийн талбайг тэгшлэхэд хэрэглэх модоор сүлжиж хийсэн багаж тагнуураар сийрүүлэх (тармуур маягийн багажаар сийрүүлэн бутлах), тагнуураар тэгшлэх (тармуур маягийн багажаар тэгшлэн янзлах). тагт(ан) (нэр үг) модон хавтас зэргээр ташаалж давхарлаг гаргаж барьсан асар маягийн байшин байшингийн гадна талд хийсэн, дотроосоо гарч болох хайс хүрээ бүхий тавцан, сүүдрэвч тагтан дээр гарах (сүүдрэвчин дээр гарах), асар тагт (хоршоо үг) (доор нь хүн сэрүүцэж амрах зориулалт бүхий нэг талаараа задгай майхан маягийн сүүдрэвч), тай тагт (хоршоо үг) (байшин барилгын саравч, сүүдрэвч) хотын хэрэм хаалган дээрх асар цамхаг босоо оройтой, туургатай майхан тагт майхан (босоо оройтой байшин маягийн хэлбэртэй майхан).
тагт [нэр үг] гүүр. тагтаа(н) (амьтан судлал) хөх цэнхэр буюу цайвар өнгөтэй, том хөеөтэй, үрийн зүйлээр хооллодог нэгэн зүйл шувуу, төрөл зүйл олон тагтаан өнгө (тагтааны их биеийн адил өнгө буюу хөх цэнхэр, хөх цайвар, хөхөлбөр зэрэг өнгө), тагтаан шуудан (тагтааг гаршуулан сургаж шуудан, хэл мэдээ хүргэх нь), тагтааны өндөг (тагтаа шувууны гадуураа хальс бүхий зууван хэлбэртэй үр хөврөл).
тагтан [нэр үг] тагтан сайд хуучир. (урчуудын яамны сайд).
тагтан [нэр үг] тагтан мод (ургамал судлал) (халуун бүсэд ургадаг тэнз ургамал, дал мод).
тагтах [нэр үг] ус, шингэн зүйлийн доош урсаж унжин хөлдөх юмны дагтарших, зууралдах, өтгөрөх.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.