Нэр үг

тайз [нэр үг] тайз одон (одон орон судлал) (алтан гадас одыг тойрох тэргүүн од).
тайз хуучир. [нэр үг] хаан ширээг залгамжлан суух хөвгүүн.
тайлаг [нэр үг] гурваас таван настай агтлаагүй тэмээ тайлаг буур (гурав, дөрвөн настай агтлаагүй тэмээ), битүү шүдтэй тайлаг (шүд нь гараагүй эр тэмээ), гунан тайлаг (гурван настай эр тэмээ), тайлаг нэхэхээр таар нэхсэн нь дээр (зүйр үг) (алдсан малын хойноос эрэл сурал болох хэцүү).
тайлагдал [нэр үг] тайлагдах үйлийн нэр оньсгоны тайлагдал (оньсого тайлагдсан нь), уяаны тайлагдал (уяа тайлагдсан нь).
тайлал [нэр үг] тайлах үйлийн нэр оньсогоны тайлал (оньсогоны хариу), үгийн сүлжээний тайлал (үгийн сүлжээний хариу), үйл явдлын тайлал (үйл явдлын өрнөх болсон учир шалтгаан), зүүдний тайлал (зүүдний хариу) зохиолын үйл явдлын өрнөл, зөрчлийн үр дүн зохиолын тайлал (зохиолын зөрчил тэмцэл өрнөн хөгжсөөр туйлдаа хүрч хэрхэн шийдэгдэж буй хэсэг).
тайлан [нэр үг] удирдлагын өгсөн үүрэг даалгавар, хийхээр төлөвлөсөн ажлаа биелүүлэх талаар зохиосон ажил, түүний явц, үр дүнг илтгэсэн баримт бичиг санхүүгийн орлого зарлагыг харьцуулан дүгнэсэн, тодорхойлсон данс гүйлгээний тайлан (гүйлгээ хийсэн тодорхойлох данс), жилийн тайлан (тухайн жилийн орлого зарлагыг харьцуулан гаргасан тооцоо), тайлан бодох (тайлан гаргах), тайлан гаргах (тухайн өдөр, сар, жилийн орлого зарлагаа харьцуулан бодож гаргах), тайлан тэнцэл (хоршоо үг) (товлосон он, сар, өдөрт тогтоосон хэлбэрээр компанийн үйлдэл болон материаллаг үнэт зүйлийг салган харуулсан нягтлан бодох бүртгэл), тайлан бүртгэл (хоршоо үг) (орсон гарсан зүйлийн бүртгэл, харьцуулсан данс), тайлан тооцоо (хоршоо үг) (орсон зарсан зүйлийн бүртгэл, түүний тооцоо), данс тайлан (хоршоо үг) (зарсан зүйлийг тодорхой харуулсан данс) ажил хэргийн гүйцэтгэл, үр дүнгийн тухай илтгэл, мэдээлэл тайлан бичих (ямар нэг ажил явдлын явцыг товч болон дэлгэрэнгүй бичих), тайлан тавих (ямарваа ажил явдлын явцыг товч болон дэлгэрэнгүй илтгэх), тайлан илтгэл (ажил хэргийн байдлаа тайлагнан танилцуулсан илтгэл), тайлангийн хурал (ажил хэргийн гүйцэтгэлийн тухай шүүн хэлэлцэх хурал), тайлан сонгуулийн хурал (албан тушаалд сонгогдогсод хийсэн ажлынхаа талаар сонгогчдын өмнө илтгэж, шинээр сонгууль хийх хурал).
тайлбар [нэр үг] утга агуулга, учир шалтгааныг дэлгэрүүлэн тайлж хэлсэн ба бичсэн зүйл тайлбар бичих (тухайн зүйлийг учрыг тайлан бичих), тайлбар толь бичиг (үгийн утгыг дэлгэрүүлэн тайлбарласан толь бичиг), тайлбар сэлт (ном бичиг зохиолын тайлбар болон бусад зүйл), тайлбар хавсаргах (нэмэн дэлгэрүүлсэн зүйл тусад нь хавсаргах), тайлбар хийх (тухайн зүйлийг илүү тодорхой ойлгомжтой болгох үүднээс нэмэн дэлгэрүүлж тайлбарлах), зургийн тайлбар (зургийг хаана, хэзээ, хэнтэй, яагаад авахуулах болсон тухай үзэгчдэд нэмэлт мэдээлэл өгөх зорилгоор хийсэн тайлбар), үгийн тайлбар (утга нь бүрхэг үгийн утгыг тайлсан тайлбар), зүүлт тайлбар (хоршоо үг) (тухайн зүйлийн талаарх нэмэлт мэдээлэл, ишлэн авсан ном зохиолын нэр зэргийг доор нь хадсан болон ард нь хавсаргаж өгсөн тайлбар), тайлбар нэмэлт (хоршоо үг) (ямар нэгэн зүйлийг нэмэж тайлбарлан нөхвөрлөсөн нь) шалтаг тайлбар тавих (шалтаг, шалтгаан хэлэх) олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслийн тогтолцоонд нийгэм, улс төрийн чухал үйл явдал, бичиг баримтыг
тайлбарлагч [нэр үг] тайлбарлах үүрэг бүхий хүн үзэсгэлэнгийн тайлбарлагч (үзэсгэлэнгийн үзмэрийг тайлбарлан таниулах үүрэг бүхий хүн), музейн тайлбарлагч (музейн элдэв үзмэрийг тайлбарлан таниулах ажилтан).
тайлбарлал [нэр үг] тайлбарлах үйлийн нэр, ямар нэг юмын тухай тайлбарлаж бичсэн, хэлсэн ярьсан зүйл уншигч, найруулагч, жүжигчдэд зориулан жүжгийн зохиолын үйл явдал, тухайн нөхцөл, дүрийн гадаад төрх байдал, хэл ярианы маяг, зан чанар зэргийг зохиогчоос тодорхойлсон тодорхойлолт логик болон математикийн хийсвэр тоололд зориулсан загвар.
тайлбарлах [нэр үг] юмны утга агуулга, учир шалтгааныг дэлгэрүүлэн хэлж, таниулж өгөх, тайлбар хийх музей тайлбарлах (музейн үзмэрүүдийг тухай товч мэдээлэл өгөх), үг тайлбарлах (үгийн утгыг тайлан хэлэх), тайлбарлах арга (тайлбар хийх арга), тайлбарлан мэдүүлэх (юмны утга агуулга, учир шалтгааныг таниулж мэдүүлэх), тайлбарлаж өгөх (тухайн зүйлийн тухай учрыг нь ойлгуулан, таниулж өгөх), нуршин тайлбарлах (юмны утга учрыг тайлан хэтэрхий дэлгэрэнгүй өгүүлэх).
тайлбарч [нэр үг] тайлбар хийдэг хүн тоймч, тайлбарлагч.
тайлга [нэр үг] тайх үйлийн нэр онгон шүтээний тахилга тайлгын бичиг (онгон шүтээн дээр бичсэн бичиг), тайлгын эзэн (тайлга хийж буй хүн), тайлга болох (тахилга болох), тайлга үйлдэх (уул ус түүний лус савдгийг аргадах зан үйл хийх), тайлгын сүм (тайлга хийдэг сүм), тайлга тахилга (хоршоо үг) (ямар нэг эрхэм зүйлийг өргөн дээдлэх зан үйл) нас нөхцөгсдийн хойлго.
тайлгач [нэр үг] тайлга тахил үйлдэх хүн.
тайллага [нэр үг] юмны учир утгыг ялган салгаж, тайлбар зүүлт хийсэн бичиг тайлбар тайллага бичиг (тайлбар бичиг) оньсого таавар, үгийн сүлжээ зэргийн хариу.
тайлуу [нэр үг] туйван сүлжиж хийсэн том сав.
тайрга [нэр үг] тайрга тайрга (өндөр туранхай хүний явах хөдлөх байдал) тайрга тайрга хийх (өндөр туранхай хүний тайрганан явах, хөдлөх).
тайрдас [нэр үг] урт юмнаас тайрч авсан охор хэсэг түлээний тайрдас (түлээнээс тайрч авсан хэсэг), модны тайрдас (модноос тайрч авсан охор хэсэг).
тайрлага [нэр үг] тайрах үйлийн нэр тайрал.
тайсуу [нэр үг] тайсуу тэнгэр (одон орон судлал) бархасбадь гараг.
тайталзах [нэр үг] тайтгар хүн, юмны байн байн хөдлөх.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.