Үйл үг
хэлэмгийрхэх [үйл үг]
хэлэмгий зан гаргах, хэлэмгий зангаараа гайхуулах.
хэлэмгийрэх [үйл үг]
улам хэлэмгий болох.
хэлэмгийтэх [үйл үг]
хэлэмгий зан байдал гаргах.
хэлэх [үйл үг]
өгүүлэх, санасан бодсоноо бусдад ярих хэлж бичүүлэх (өөрөө ярьж бичүүлэх), хэлж мэдэхгүй байх (а.юу хэлэхээ мэдэхгүй байх б.юмны учрыг гарган хэлж чадахгүй түгдрэх), хэлж өгөх (а.ямар нэгэн учрыг мэдэгдэх б.мэдэхгүй, чадахгүй юмыг зааж өгөх буюу зохисгүй талыг нь сануулах), хэлж сургах (ингэж тэгэж болохгүй гэж сургамжлан ятгах), хэлж ядах (хэлэхээс бэрхшээх), хэлэх газаргүй (а.үгийг нь тоож сонсох хүнгүй б.өөлмөөр, эргэлзмээр зүйл байхгүй), хэлэх үгээ олж ядах (юу ярихаа мэдэхгүй сандран будилах), хэлэхийн аргагүй (а.учир явдлыг юу болохыг мэдэхгүй б.муу, муухай), хэлэхээс буцахгүй (улаан нүүрэн дээр нь ярихаас сийхгүй, айж эмээхгүй), хэлэхээсээ айх (ярихаасаа эмээх), дамжуулж хэлэх (дам хүнээр дуулгах), захиж хэлэх (учирлаж ярих, анхааруулах), илэн далангүй хэлэх (юугаа ч нуулгүй, ний нуугүй ярих), муу хэлэх (хүнийг муугаар өөлж ярих), өөрөөр хэлэх (ондоогоор ярих), сайн хэлэх (сайн талыг нь магтан ярих), саналаа хэлэх (санал бодлоо илтгэх), тааварлан хэлэх (тухайн зүйлийн талаар барагцаалж, төсөөлж хэлэх), тайлбарлан хэлэх (уг юмны учрыг дэлгэрүүлэн таниулж өгөх), учраа хэлэх (учир явдлаа үнэнээр тоочих), үг хэлэх (ярих), үлгэр хэлэх (үлгэр ярих), үнэнийг хэлэх (үнэнийг ярих), үнэнээ хэлэх (хуудуугүй ярих), худал хэлэх (бодот үнэнээс зөрүүлж ярих), шивгэнэн хэлэх (аяархан хэлэх), хэлэх ярих (хоршоо үг) (өчих, өгүүлэх, үглэх), хэлснээ идэх (үгээ буцах), хэлж өгөхөд чих чинь цоорхой, хийж өгөхөд сав чинь цоорхой (зүйр үг) (хүний үг сургаал авдаггүй), хэлэхэд бэлэн, хийхэд бэрх (зүйр үг) (ажлыг хийнэ гэж хэлэх, түүнийгээ ажил хэрэг болгох хоёр адилгүй), хэлбэл бүү буц, санавал бүү март (зүйр үг) (юманд тууштай, чигч бай), хэлж хэл нийлэхгүй, хэвтэж сүүж нийлэхгүй (зүйр үг) (хоорондоо нийцгүй, тохирдоггүй, эв эе муутай), хэлсэн үгэндээ эзэн болж, идсэн хоолондоо сав болох (цэцэн үг) (андгай тангарагтаа үнэнч бай).
хэлэхүй [үйл үг]
хүний харилцааны нэг төрөл, бусадтай харилцахын тулд хэлний хэрэглүүрийг ашиглах хэлэхүйн соёл (хэл шинжлэл)(бичиг, зохиолын хэлийг журамлах асуудлыг судалдаг хэл шинжлэлийн салбар).
хэмжих [үйл үг]
аливаа юмыг хэмжүүрээр болон багцаалах мэтээр хэмжээг нь олох газар хэмжих (тусгай зориулалтын багажаар газрын хэмжээг нь олох), зайг нь хэмжих (юмны зайг нь хэмжих багажаар олох), өндрийг нь хэмжих (өндрий нь хэмжээг гаргах), хэмжих ухаан (орон зайн хэлбэр, түүнийг хэмжих зүй тогтоолыг судлах тооны ухааны салбар), эзлэхүүнийг хэмжих (юмны багтаамжийг нь олох, гаргах), хэмжин зурах (тусгай багажийн тусламжтайгаар зурах), хэлж болохгүй холын зам, хэмжиж болохгүй далайн ёроол (зүйр үг) (маш хол, гүнзгий) (шилжсэн утга) хэмжээлэх, хязгаарлах, хэмнэх гамнах идэх уухаа хэмжих (идэх уухаа хязгаарлах, хэмнэх).
хэмжих [үйл үг]
хэм бүхий болох.
хэмжүүрдэх [үйл үг]
хэмжүүр авах, хэмжүүрээр үйлдэх.
хэмжүүрлэг [үйл үг]
хэмжүүрэг.
хэмжүүрлэх [үйл үг]
хэмжих хэмнэж хомстгох.
хэмжээлэх [үйл үг]
юмыг хэмжүүрээр хэмжих, хэмнэх хэрэгцээндээ тохируулан хуваарилах, хязгаарлах, хэм хэмжээтэй болгох.
хэмжээслэх [үйл үг]
хэмжээс тавих, хэмжээс тогтоох.
хэмлэх [үйл үг]
дуу, шүлэг зэргийн ая айзмыг жигд хэмтэй болгох хөгжмийн аяыг хэмлэх (хөгжмийн аяыг жигд хэмтэй болгох) юмыг хэмжээлэх, хэм хэмжээтэй болгох уртыг нь хэмлэх (уртыг нь хэмжээлэх), цагийг хэмлэх (цагийг хэм хэмжээтэй болгох) (шилжсэн утга) хүнийг үгээр өдөж дайрах, хадрах үгээр хэмлэх (үгээр хүнийг өдөж хадрах), бие биеэ хэмлэх (бие биеэ үгээр дайрах).
хэмлэх [үйл үг]
яс зэрэг хатуу юмыг бага багаар мэрэх, тос шүлтийг нь амтлах ааруул хэмлэх (ааруул мэрэх), амгайвчаа хэмлэх (морь хазаарынхаа амгайвчийг амаараа мэрэх), яс хэмлэх (ясыг зажлах, үйрүүлэх) хужиршсан малын гутал хувцас мэтийн элдэв юмыг зажлах (шилжсэн утга) хүнд хүчир ажлыг бага багаар хийх, оролдох ажаа хэмлэсээр байгаад дуусгах (ажлаа бага багаар хийж дуусгах).
хэмнэгдэх [үйл үг]
юмны хэмжээний багцаалагдах, мэдэгдэх арвилагдаж үлдэх, товчлогдох.
хэмнэх [үйл үг]
цаг уур ба халуун хүйтэн болон эзлэхүүн бүхий юмыг тусгай хэмжүүрээр хэмжих, багцаалах, бараглах айраг хэмнэх (айргийг тусгай хэмжүүрээр хэмжих, багцаалах) (шилжсэн утга) юмыг аягалах, хундагалах.
хэмнэх [үйл үг]
аливаа зүйлийг арвилах, гамнах мөнгөө хэмнэх (мөнгөө хэрэгцээтэй зүйлдээ үр ашигтай зарах), хөрөнгө хэмнэх (хөрөнгө мөнгөө хэрэгтэй зүйлд нь тооцоотой зарцуулах), цагийг хэмнэх (цагийг үр бүтээлтэй өнгөрүүлэх), хэлж болшгүй хэтийн явдал,
хэмрэх [үйл үг]
мал амьтны ясны хэмд шим суух малын яс нь хэмрэх (мал ногоонд цадаж, ясны нь хэмд шим суух) (шилжсэн утга) хөшүүн хойрго хэмэрч байх (хойрго байх).
хэмтэх [үйл үг]
мал, амьтны ясны нь хэмд шимтэй болох, шим суух чөмөг нь хэмтэх (амьтны чөмөг нь шимтэй болох).
хэмхлэх [үйл үг]
хатуу юмыг няцалж бутлах, үйрүүлэх сандал хэмхлэх (сандал эвдлэх, үйрүүлэх), яс хэмхлэх (яс бэртэж няцрах), эвдэх хэмхлэх (хоршоо үг) (санаатайгаар юмыг сүйтгэх, юмны бүрэн бүтэн байдлыг алдагдуулах).