Үйл үг

хэлбэрэлзэх [үйл үг] хэлбэлзэх, гуйвалзах, дайвалзах.
хэлбэрэх [үйл үг] хүн, юмны нэг тийш хэлтийх, хазайх, холбирох ачаа хэлбэрэх (ачаа хазайх), мориноосоо хэлбэрэх (мориноосоо холбирох) (шилжсэн утга) урвах няцах, гуйвах дайвах, зүй зохисгүй үзэл санааг зогсолтгүй хатуу баримтлах нэг тал руу нь хэлбэрэх (нэг тал руу нь урвах), хэлбэрч олон янзаар бүү урва, хоцорч нөхөргүй бүү яв (зүйр үг) (хатуу журамтай бай).
хэлбэх [үйл үг] юмыг тэлж уужим болгох, хэв янзыг нь олгох, засамжлах, хэлбүүрдэх гутал хэлбэх (гутлыг тэлж уужим болгох, хэлбүүрдэх), малгай хэлбэх (малгайг тэлж хэв янзанд нь оруулах) (шилжсэн утга) юмыг хэвийн хэмжээнээс нь том болгох, хэв янзыг нь алдагдуулах гутлыг нь өмсөөд хэлбэчих (гутлыг нь өмсөөд том болгочих, хэв янзыг нь алдагдуулах).
хэлгийдэх [үйл үг] хэтэрхий хэлгий болох.
хэлгийлэх [үйл үг] хэтэрхий хэлгийрэх.
хэлгийлэх [үйл үг] хүүхэд багачуудын эрхлэн, хэлгий мэтээр ярих, хэлгий хүүхдийг дууриан наадаж хэлээ хазан ярих.
хэлгийрэх [үйл үг] зүгээр ярьдаг байснаа хэлгий юм шиг болж ярих хуур хөгжмийн дуу тодорхойгүй болох хуур хэлгийрэх (хуурдаж байгаа ая алдагдаж солгой дуу гарах).
хэлгийрэх [үйл үг] уургийг хөөрүүлэхэд ээдэхгүйгээр өтгөрч, наалдангиран нуугиж найрах уураг хэлгийрэх (уургийг хөөрүүлэхэд, ээдэхгүйгээр өтгөрч нуугин найрах).
хэлгийтэх [үйл үг] хэлгий биш байтлаа зарим нэг үед хэлгий шиг ярих хэлгийрэх .
хэлгэлзэх [үйл үг] ярихдаа ихэд түгдчин ээрэх, байн байн түгдрэх.
хэллэх [үйл үг] хэлэх, өгүүлэх.
хэллэх [үйл үг] хонх, гархи зэрэгт хэл хийх.
хэлмэгдүүлэх [үйл үг] хүнийг хилс хэргээр гүтгэж, бие махбод, сэтгэл санааны зовлонд унагах.
хэлмэгдэх [үйл үг] аюул зовлонд өртөж чирэгдэх, үрэгдэх дайн дажны хөлд хэлмэгдэх (дайн дажинд өртөж чирэгдэх) хилсээр хохирох хэлмэгдсэн хүмүүс (хилсээр хохирсон хүмүүс).
хэлмэлзэх [үйл үг] айн мэгдэн болгоомжлох.
хэлмэрчлэх [үйл үг] өөр хэлний үгийн утгыг орчуулан хэлж дамжуулах, хэл нэвтрэлцэхгүй хүмүүсийн хооронд орчуулга хийж өгөх хэлмэрчилж өгөх (амаар орчуулж өгөх).
хэлмэх [үйл үг] гэлмэх, айж сандрах, балмагдах айх хэлмэхсочих хэлмэххэлмэх сандрах
хэлтгийдэх [үйл үг] хэтэрхий хэлтгий, хэвгий болох юмыг хуваахад тэгшгүй, илүү дутуу, их бага болох.
хэлтгийлэх [үйл үг] хэлтгий болгох, хэлтгий хуваах (шилжсэн утга) аливаа зүйлд нэг талаас нь хандах, өрөөсгөл авч үзэх хэрэг заргыг хэлтгийлж шийдэх (хэрэг заргыг шийдэхдээ хэт өрөөсгөл хандах).
хэлтгэнэх [үйл үг] хэлтгэр юмны хэлтэг хэлтэг хийх, юмны ийш тийш дайвалзан хөдлөх завь хэлтгэнэх (завь ийш тийш дайвалзан хөдлөх), аяганы ширээ хэлтэгнэх (аяганы ширээ дэгэн догон хийх, хөдлөх) (шилжсэн утга) хөл муутай хүний хазалзан явах.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.