Үйл үг

хэлтийх [үйл үг] хүн, юмны нэг тийш хазайх, хэлбийх ачаа хэлтийх (ачаа нэг тал руугаа дийлэн хазайх, хэлбийх), өрөөсөн тийшээ хэлтийх (нөгөө тал руугаа хазайх), хэлбийх хэлтийххазайх хэлтийх (хоршоо үг) (юмны нэг тийш болох).
хэлтлэх [үйл үг] ямар нэгэн хатуу юмны зах, булан, ирмэгээс эмтлэх еэвэн хэлтлэх (еэвэнгийн ирмэгээс эмтлэх), ул боов хэлтлэх (ул боовны захаас эмтлэх), хэлтлэх сэлтлэх
хэлтрэх [үйл үг] хатуу юмны ам амсар, зах сэжүүрээс бага зэрэг эмтрэх, сэлтэрч хагарч унах шаазангийн амсар хэлтрэх (шаазангийн амсар эмтрэх), хэлтрэх сэлтрэх (хоршоо үг) (хатуу зүйлээс бяцхан өмрөх цөмрөх), элтрэх хэлтрэх (хоршоо үг) (эмтрэх сэлтрэх), эмтрэх хэлтрэх
хэлтрэх [үйл үг] аюул зовлон, ял зэргээс зайлж гарах, мултрах амь хэлтрэх (а.аюул хөнөөлөөс амь мэнд ангижрах б.алах ялаас өршөөгдөх), аюулаас хэлтрэх (аюулаас мултрах), торгууль татвараас хэлтрэх (торгууль татвараас чөлөөлөх), ял хэлтрэх (ял шийтгэлээс мултрах, өршөөгдөх).
хэлтчих [үйл үг] ямар нэгэн хатуу юмыг ахин дахин хэлтлэх.
хэлтэлзэх [үйл үг] хэлтгэр юмны байн байн хөдлөх ямар нэгэн юм тэнцвэрээ олохгүй хэлтэс хэлтэс хийн хөдлөх, дайвалзах газар хөдлөхөд байшин хэлтэлзэх шиг болов. (ярианы үг, хэллэг)
хэлтэслэх [үйл үг] цэцгийн хэлтэс ургах.
хэлтэслэх [үйл үг] хэлтэс болгон ангилах хэлтэс тасаг болгох.
хэлхгэрдэх [үйл үг] дээл хувцас зэргийн хэтэрхий хэлхгэр, уужим, том болох ханцуй нь хэлхгэрдэх (ханцуй нь хэтэрхий уужим болох).
хэлхийх [үйл үг] хувцас хунар зэргийн томдож хэлхгэр болох, уужимдах, хүлхийх дээл нь хэлхийх (дээл нь томдох, хүлхийх), хэлхийх халхайх (хоршоо үг) (юм хэлхгэр халхгар болох, томдох), хэлхийх хүлхийх (хоршоо үг) (юмны элбэгдэж томдох, уужимдах) гэдэс хэвлийн ёлхойх, шалхайх гэдэс нь хэлхийх (гэдэс нь томрох) их зай эзлэх.
хэлхэгнэх [үйл үг] хэлхгэр юм үргэлжлэн хөдлөх дээл нь хэлхэгнэх (хэлхгэр дээл нь хөдлөх).
хэлхэлдэх [үйл үг] хүн, амьтны бие биетэйнээ холболдох, үргэлж хамт явах, салахгүй байх хүмүүсийн сугадалцан явах хэлхэлдэн явах (сугадалцан явах) (шилжсэн утга) хүн, амьтны турж эцэх арьс мах нь хэлхэлдэх (ихэд турж эцэх).
хэлхэлзэх [үйл үг] хэлхгэр юмны байн байн хөдлөх.
хэлхэх [үйл үг] юмыг утас, дээс, сур зэргээр холбох, сүвлэх ааруул хэлхэх (нойтон ааруулыг утсаар сүвлэн, холбон хатаах), зоос хэлхэх (нүхтэй зоосыг хооронд нь утас зэргээр сүвлэх), эрих хэлхэх (эрхийг хооронд нь утсаар холбох, сүвлэх) (шилжсэн утга) салангид хэдэн юмыг хооронд нь холбох хэлхэн хөтлөх (холбон хөтлөх).
хэлхээлэх [үйл үг] хэлхэх хүмүүсийн санал нэгдэн өөр хоорондоо холбоолох, сүлбээлэх,
хэлхээрэх [үйл үг] хэлхээтэй болох.
хэлхээслэх [үйл үг] юмыг хооронд нь хэлхэх, хэлхээстэй болгох ном бичигт хэлхээс хийх, товъёглох. хэлц (нэр үг)(хэл шинжлэл)аялгаар холбогдсон, зогсоцын хоорондох хэл зүйн хэсэг хэлц судлал (а.хэлний хэлц үгийн бүтцийг судалдаг хэл шинжлэлийн салбар б.тухайн хэлний хэлц үгийн цогц), хэлц үг (тухайн хэллэгт орсон үгс тус тусынхаа үндсэн утгаа алдаж, хоорондоо нийлж нэгэн утга санаа илэрхийлэх тогтвортой холбоо үг).
хэлэгдэх [үйл үг] яригдах, бусдад буруушаагдах муу хэлэгдэх (хүнд муулагдах), сайн хэлэгдэх (хүнд сайнаар яригдах).
хэлэлцэх [үйл үг] харилцан ярилцах, зөвшилдөх хэлэлцэж суувал сэтгэлийн чимэг, хичээж явбал биеийн чимэг (цэцэн үг) (үг хэл, явдлаа сайтар анхаарч байх нь чухал) олноор болон бусдын хамт хэлэх ярих хэлэлцэх ажил (харилцан харилцан ярилцах, тохиролцох ажил), хэлэлцэх асуудал (ярилцахаар төлөвлөсөн зүйл), хэлэлцэх хэрэг (хурал зөвлөлгөөнөөр ярилцах хэргийн товьёг жагсаалт), хэлэлцсэн ёсоор (ярьж тохиролцсон ёсоор), асуудал хэлэлцэх (шийдвэрлэвэл зохих зүйлийг ярилцах), хурлаар хэлэлцэх (хурал зөвлөгөөнөөр хамтран ярилцах), шүүмжлэн хэлэлцэх (шүүн тунгааж ярилцах), хэлэлцэж тогтсон цагаас хожимдож бүү хоцор, дэмжиж хийлцэх ажлаас бултаж битгий зугт (зүйр үг) (хэлсэн амандаа хүрч бай). хэлэлцээ(н) (нэр үг) ямар нэгэн учир явдлыг шийдвэрлэх аргын тухай зөвлөн хэлэлцэх явдал ам хэлэлцээ (албан бичгээр баталгаажуулаагүй амаар хийсэн тохиролцоо), яриа
хэлэмгийдэх [үйл үг] хэлэмгий нь хэтрэх.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.