Үйл үг

харамчдах [үйл үг] хэтэрхий харамч байх, харамчийн учир зохисгүйдэх.
харангадах [үйл үг] харалгандах.
харангадах [үйл үг] ихэд ундаассанаас болж үхэтхийн унах харангадан унах (ундаасаж үхэтхийн унах).
харангадах [үйл үг] харанга дэлдэх цохих харанга харангадах (харанга дэлдэх).
харангасах [үйл үг] ихэд ундаасах, харангадах.
харангуйлах [үйл үг] харанхуйлах.
харанхуйдах [үйл үг] хэтэрхий харанхуй байх, харанхуйн учир тохиромжгүйдэх гэрт харанхуйдах (гэрт харанхуй болсноос юм хийж болохгүй байх), өрөөнд харанхуйдах (өрөөнд гэрэл дутагдах), оройн цагт ном уншихад харанхуйдах л болов уу (ярианы үг, хэллэг) (шилжсэн утга) сэтгэл санаа муугаас нүүр царай барайх, баргар болох сэтгэл харанхуйдах (сэтгэл гонсойх, сэтгэл бүүдгэр байх), дотор харанхуйдах (ухаан балартах).
харанхуйлах [үйл үг] харанхуй болох, гэрлийг нь халхлах гэрэл харанхуйлах (гэрэлгүй болох, гэрлийн урдуур халхлах), сар харанхуйлах (сарны гэрлийн урдуур үүл халхлах) (шилжсэн утга) манарч унахад хүрэх нүд харанхуйлах (толгой эргэж, нүд бүрэлзэн унах шахах), дотор харанхуйлах (сэтгэл санаа эвгүйрхэх, харамсаж гутарсанаас сэтгэл санаа тавгүйрхэх).
харах [үйл үг] нүдээр үзэх харах эрхтэн (нүд), алмайран харах (гайхсандаа үг дуу байхгүй харах), аягүй харах (муухай харах), бараа харах (а.юмны бараа үзэх, үзэгдэх б.(шилжсэн утга) мөр харах), буруу харах (а.цааш харах б.эндүүрч таних в.зөв зүйтэй биш зан байдал гаргах г.нүүрээ бууруулах д.(цээрлэн нэрлэх) үхэх), буурь харах (а.нутаг харах б.үлдэх, хоцрох), жишүү харах (а.өөр тийш харах б.(шилжсэн утга) нүүр өгөхгүй байх), занаатай харах (үзэн ядах, хорсон харах), зөрүү харах (а.нүүрээ буруулан зайлуулж харах б.буруу ташаа харах в.(шилжсэн утга) урвах, сэтгэл буруулах), зүүн нүдээр харах (а.зүүн талын нүдээрээ харах б.(шилжсэн утга) хорсох, занах), муухай харахаягүй харах (дургүйцсэн таагүй байдлаар хялайн ширвэж харах), нутаг харах (а.оршин суух орон байр барих, байгуулах газар эрэх б.нутаг буцах, гэртээ харих), нүдээр харах (бодот байдлыг нүдээр үзэх), нэвт шувт харах (а.сайн ажиж шинжих б.янз байдлыг ихэд сонирхон нүд салгалгүй харах в.(шилжсэн утга) хийсэн хэргийг нь, хэлэх үгийг нь хэлүүлэлтгүй мэдэж байх), ойрыг харах (а.ойроос үзэх б.(шилжсэн утга) өнөө маргаашийг бодох), олж харах (эрсний эцэст тохиолдон харах), өнгө харах (а.ямар өнгөтэйг нь мэдэхийг хичээх б.хүнийг царай зүсээр нь ялгах), өөд харах (а.ямар нэгэн осол эндэл байгааг нь ажиглан харах б.хүний сул талыг ашиглахаар тандах), өөдөө харах (а.дээшээ харах б.(шилжсэн утга) эрхэм дээдэст хандах), өсгөдөг шилээр харах (томруулж харах), сөрөм харах (а.нэг нүдээр харах б.(шилжсэн утга) басамжлах, тоомсорлохгүй байх, эс ойшоох), уруугаа харах (а.доошоо хандсан байх б.эд юм буруу талаараа харсан байх), ханатал харах (хүслээ гүйцтэл харах), хоёр нүдээрээ харах (чухам юу болсныг сайн мэдэх), холыг харах (а.алс холын юм үзэх б.(шилжсэн утга) алс хэтийг бодож болгоомжлох), хулгайгаар харах (сэм харах, өөрийгөө мдэгдэлгүй далдуур харах), шилийг нь харах (а.хүсээгүй хүнийг арайхийж явуулах б.хэрэг явдал дуусах), шил шилээ харах (ар араасаа харах), ширтэн харах (удаанаар харах), ширүүнээр харах (ихэд догшин янзтай, ихэд хатуурхсан янзтай харах), хайх мөргүй, харах бараагүй (ор сураггүй алга болох), харах үзэх (хоршоо үг) (хараанд өртөх), ам харах (хүний юу хэлэхийг хүлээн суух), гар харах (хахууль авч байж хэргийг нь гүйцэлдүүлэх гэх), далим харах (а.ташрамыг бодох б.өө сэв гаргахыг хүлээх), духаараа харах (а.толгойгоо тонгойлгон нүдний дээд хэсгээр харах б.(шилжсэн утга) уурлах янз үзүүлэх, аягүй байдал гаргах), хүний гар харах (бусдын эрхшээлд автагдан, эрхгүй дагах болох),нааш харах (тус дэм болох, санаа тавих), цааш харах (үхэх), морь харах (мөр харах), мөр харах (бие засах), өөд нар харах (өөдлөх, дэвжих), нүүр харах (тал тохой татаж ялгавартай үзэх, дээр дор ялгаварлан үзэх), тал харахнүүр тал харах (танил дотныхоо хүнийг илүүчлэн үзэх, дээр доор, сайн муугаар ялгаварлан үзэх), тогоо харах (айлд ямар ч эрх мэдэлгүй амьдрах), дээгүүр харах (ихэмсэг зан гаргах), хялайн харах (гадуурхах, муугаар хандах), нүдээ ширгэтэл харах (ихэд харуулдан хүлээх), нүүр харах (а.уулзах б.(шилжсэн утга) танилаар тал тохой татах), зоосны нүхээр харах (бүхнийг ашиг хонжоо, мөнгөөр цэгнэх), илүү харж билүү долоох (бусдын өөрөөсөө давуутайд атаархан янз бүрийн юм ярьж явах), амыг нь харахаар, ажлыг нь хар (цэцэн үг) (хэлснээр нь биш хийснээр нь дүгнэ), алсыг харвал аминд тустай, холыг бодвол хожим тустай (цэцэн үг) (өнөө маргаашийг бодвол хол явахгүй, алсыг харж нэгийг бодож байх хэрэгтэй), харж суухаар мэрж хороо (цэцэн үг) (зүгээр суухаар зүлгэж суу гэдэгтэй адил утгатай), тэнэг хүн тогоо харна, (мэргэн үг) хүн гал харна (зүйр үг) (хүнийг үйл хөдлөлөөр нь мэдэх), өөрийн толгой дээрх өлөн бугыг харахгүй, хүний толгой дээрх өлөн өвсийг шоолох (зүйр үг) (өөрийгөө мэдэхгүй бусдыг шүүмжлэх муухай), ханилснаа шинж, харснаа лавла (зүйр үг) (юмыг ажиглан шинжиж ойлгож авч бай) олж мэдэх алдаагаа харах (алдаагаа олж мэдэх), өө сэв харах (бусдын гэм дутагдлыг олж өөлөх) горьдох, найдах, түших хүний царай харах (бусдын эрхшээлд эрхгүй орж автагдах, бусдыг царайчлах), хүний гар харах (хүнээс юм горьдох), хүний ам харах (бусдын аяыг дагах) гүйлгэн унших гүйлгэн харах (тогтуун бус хурдан уншаад өнгөрөх), сонин харах (сонин өнгөц уншаад өнгөрөх) хүн, амьтныг асрах, тэжээх амиа харах (а.өөртөө санаа тавих б.(шилжсэн утга) хол хөндий байх, зожиг нийцгүй байх), мал харах (а.мал тэжээх, мал маллах б.мал эрэх), хүүхэд харах (хүүхэд асарч хүмүүжүүлэх), эцэг эхээ харах (эцэг эхээ тэтгэх, асрах), харах асрах (хоршоо үг) (харгалзан тэтгэх) гэр орон, бараа саваа сахих, сахин суух гэр бараа харах (гэрээ сахих) асрах, тэтгэх харж хандах (халамж анхаарал тавих) бэлэнчлэх хүний гар хараад суух (бусдын дэмийг эрэлхийлэх, залхуурах, бэлэнчлэх), биеийн амар харах (ажлын хүндээс няцах, амар эх сэтгэл харах (хүний бодол санааг харгалзан үзэх) эрхгүй дагах төөргөө харах (хувь заяагаа дагах, хувь тавиландаа захирагдах) хандах, зүглэх, чиглэх хойш харах (эд юм хойд зүг рүү хандсан байх), цонх гудамж руу харах (цонх гудамж руу чиглэсэн байх).
харах [үйл үг] арьс шир, газрын хөрс зэргийг хусах, цэвэрлэх арьс харах (арьс хусах), шир харах (шир хусах), хүрзээр харах (хүрзээр хусах), газар харах (газрын өнгөн хөрсийг цэвэрлэн хусах), харах хусах (хоршоо үг) (арьс шир зэргийг юмаар үрэх, элэх) харуулаар
харвалдах [үйл үг] харилцан харвах харвалдан наадах (нум сум зэргийг харилцан харваж наадах).
харвах [үйл үг] нумын хөвчийг татан сум үсэргэх сум харвах (сум тавих), харвах намнах
харвигнах [үйл үг] харвин суух, хэвэл өөхлөх, таргалах (шилжсэн утга) харвин мэт хунирах, нугалаатах, унжих.
харвиннах [үйл үг] харвинтах.
харвинтах [үйл үг] харвин суух, хэт таргалах.
харгалдах [үйл үг] уулзалдах мөргөлдөх, хавиралдах, харшилдах ачаа тээш харгалдах (ачаа тээш хавиралдах), аяга харгалдах (аяга хоорондоо харшилдах, үрэлдэх) (шилжсэн утга) тулалдах, байлдах (шилжсэн утга) маргалдах, тэмцэлдэх, зөрчилдөх.
харгалзах [үйл үг] гэмт хэрэгтэн болон бусдын амь нас, эд хөрөнгийг харах, хянах, сахих, манах харгалзах хүн (манаж сахих хүн) бусдыг тэтгэх, харж үзэх харгалзан асрах (харж асрах), харгалзан хамгаалах (харж үзэн ивээлдээ авах) анхаарах, анхаарч үзэх харгалзах зарчим (шинээр гарч ирсэн бөгөөд өмнөхөөс өргөн хүрээтэй хэрэглэгдэх ёстой аливаа онол, өмнөх онолыг тухайн тохиолдол болгон агуулах ёстой гэсэн зарчим), онцгой байдлыг харгалзах (онцгой байдлыг анхаарч үзэх), орсон орлогыг харгалзах (орсон орлогыг анхаарч үзэх), хөрөнгө чинээний байдлыг үл харгалзан (хөрөнгө чинээг нь үл анхааран).
харгамлах [үйл үг] харгам хатгах, торгомсог зөөлөн эд дээр цэцэг навч хатгах, урлах навч харгамлах (навч хатгамлах), цэцэг харгамлах (цэцэг хатгамлах).
харгамнах [үйл үг] харгам хатгах.
харганадах [үйл үг] алтан харганын хальсыг эмээлийн бүүрэгт наах.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.