Үйл үг

халчгардах [үйл үг] хэтэрхий халчгар болох, халчгарын учир тохиромжгүйдэх.
халчийх [үйл үг] эд юм нимгэн халчгар болох (шилжсэн утга) мал, амьтан эцэнхий туранхай болох (шилжсэн утга) айх эмээх, зүрх үхэх, халирах.
халчилзах [үйл үг] халчгар юмны байн байн хөдлөх, халчганах.
халчих [үйл үг] мах зэргийн юмыг нимгэн огтлох (шилжсэн утга) харах, хусах.
халшрах [үйл үг] ажил хэрэг, үйл явдлаас бэрхшээх, зүрхшээх хэрэг, явдалтай удаан зууралдсанаас тээршээх уйдаж халшрах (уйдах, төвөгтэй санагдах), сэтгэл халшрах (сэтгэлд тээртэй санагдах), халшрах бэрхшээх (хоршоо үг) (хэрэг явдлаас халгах, дургүйцэн тээршээх).
хальсах [үйл үг] мал гөрөөсний гэнэт үргэх, зайлан бусгах (шилжсэн утга) бууны сум шүргэх, эсвэл сум үл нэвтлэх зүйлд халтиран цойлох сум хад хальсан цойлох (сум хад шүргэн цойлох) (шилжсэн утга) хөл халтирах мөсөн дээр хальсах (мөсөн дээр халтирах).
хальсдах [үйл үг] хальсаар бүрэх, хальстай болгох.
хальсжих [үйл үг] хальстай болох.
хальслах [үйл үг] хальсыг нь хуулах, хальснаас нь салгаж цэвэрлэх ногоо хальслах (ногоог хальснаас нь салгаж цэвэрлэх), өндөг хальслах (өндөгний хальснаас нь салгах) хальс бүрхэвч бий болох.
хальсрах [үйл үг] хальс болох ногоо хальсрах (ногооны шим шүүс байхгүй болж хальс мэт болох).
хальстах [үйл үг] улмаар хальстай болох.
хальтах [үйл үг] усан дээгүүр гишгэлэх.
хальтах [үйл үг] харцага шувуу элэн халин, шунган нисэх.
хамаадах [үйл үг] (хараал.)той болох, хамаарах.
хамаарагдах [үйл үг] хамаарахад өртөх, бусдын эрхэнд орох.
хамаарах [үйл үг] хамаатай, холбоотой, учир холбогдолтой болох хамаарах бүс (агнуурын аж ахуйн эдэлбэр газар, дархан газрын нутаг дэвсгэрт байдаг ан амьтан, цаг улирлын эрхээр шилжин нүүдэг байдлын харгалзан тогтоосон, хил залгаа тодорхой хэмжээний газар) өөр албанаа буюу эзгүй байгаа албан тушаалтныг орлох хэргийг түр хамаарах (тухайн хэрэг явдлыг түр хугацаагаар хамаарах эрхлэх).
хамаархах [үйл үг] хамаатай болох гэж хичээх, учир холбогдолтой болох зүтгэх хамаатан садан болох гэж хичээх.
хамаасах [үйл үг] хамаатуулахыг хичээх хамаатан болох гэж оролдох.
хамаатах [үйл үг] учир холбогдолтой байх хамаатах бүс (гадаад далайн гадаргын урсгал ус халуун хүйтэн усны зааг дээр доошоо газрын гүн рүү шилжиж ордог бүс) садан сүлбээтэй байх.
хамагчлах [үйл үг] үхрийн хамарт хамагч хийх (шилжсэн утга) бусдыг эрхшээл, эрх, аргандаа оруулж, үг дуугүй дагуулах.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.