Үйл үг

улайсах [үйл үг] галд халж улаан болох улайссан төмөр (галд халж, улаан болсон төмөр), улайссан индүү (хэт халсан индүү) хэтэрхий халуун болох, халах, цоонох газар улайсах (нар хэт шарсанаас газар халах).
улайсгах [үйл үг] улаан болтол нь халаах төмөр улайсгах (төмөр халааж, улаан болгох).
улайтах [үйл үг] төмөр зэрэг галд халж улаан болох.
улайтах [үйл үг] улай болох.
улайтгах [үйл үг] маш өндөр халуунд төмөрлөг зүйлийг халааж улаан болгох индүү зэрэг цахилгаан зүйлийг удаан халааж улаан болгох.
улайх [үйл үг] улаан болох нүд улайх (а.нойр муугаас болон өвдсөнөөс нүдний нальх улаан болох б.ичиж зовохгүй зүтгэлэх), царай улайхнүүр улайх (а.халууцсанаас нүүр улаан болох б.(шилжсэн утга) ичих, санаа зовох), улайтал нь хэлэх (буруугаа хүлээтэл нь илчлэх), хуйхаа хүртэл улайх (маш их ичих), улайх нүүргүй, урвайх царайгүй (зүйр үг) (ичиж зовохоо умартсан).
улайх [үйл үг] үйлдсэн буруу хэргээ илчлэн хүлээх, илчлэх хэрэг улайх (хэрэг илрэх) ичиж айх, уурлаж унтууцах.
улайх [үйл үг] мэрийх, чармайх, махрах ажлаа дуусгах гэж улайх (ажлаа дуусгах гэж зүтгэх, чармайх), сур шиг сунаж, сухай шиг улайх (зүйр үг) (хэтэрхий их ажиллах, чармайх).
улайшрах [үйл үг] улайх шинжтэй болох (шилжсэн утга) зорилгодоо хүрэхэээр хэт мэрийх, шамдах, зүтгэх, чармайх, юманд хэт анхаарал хандуулах ажилдаа улайшрах (ажилдаа хэт их анхаарал хандуулах).
улалзах [үйл үг] галын дөл байн байн улааран харагдах, улбалзах гал улалзах (гал асах), түүдэг улалзах (түүдэг галын гэрэл улааран харагдах) (шилжсэн утга) сэтгэл ихэд хөдөлснөөс царай үе үе хувирах нүүр улалзах (уур хилэн төрсөнөөс болж царай байн байн улаан болох), царай нь улалзах (а.хийсэн хэрэг нь илэрч сэтгэл нь дэнсэлж царай нь үе үе улайх б.бусдын өмнөөс нүүр хийх газаргүй болж ичих).
уламжлах [үйл үг] юмыг залгамжлан авах, залгамжлах үе улиран уламжлах (үеэс үед дамжуулан авах зүйл), эцгийн ажлыг уламжлан авах (эцгийн ажлыг өвлөн авах, залгамжлан хийх) цааш дамжуулах, дуулгах, дээш нь дамжуулах, дуулгах уламжлан асуух (дамжуулан асуух), уламжлан хэлүүлэх (дамжуулан хэлүүлэх), бичгээр уламжлах (бичгээр мэдүүлэх), зарлиг уламжлах (а.зарлиг дуулгах, б.зарлигийг дамжуулах), санал уламжлах (саналаа дээд газарт мэдүүлэх) ямар нэг нөхцөл байдлаас үүдэх байгалийн аюулаас уламжлан (байгалийн аюулаас үүдэн), үүнээс уламжлан (үүнээс үүдэн).
уламлах [үйл үг] уламжлах, дамжуулах санаа авах, сэдэх уламлан мөрдөх (санаа, сэдэл авч мөрдөх), уламлан сурвалжлах (санаа аван сурвалжлах), түүхэн баримтаас уламлах (түүхэн баримтаас уламжлах, сэдэвлэх).
улангасах [үйл үг] араатан амьтан улайрах, галзуу догшин аашлах улай үзээд улангасах (улай үзээд улайрах, яаахаас ч буцахгүй болох), улангассан чоно (улай үзэн яахаас ч буцахгүй болсон чоно) (шилжсэн утга) хэт шунах, хүсэл тачаалдаа автан тэрслэх, үхэн хатан тэмцэх мөнгөний хойноос улангасах (мөнгөний хойноос хэт шунах), улангассан алуурчин (хийж буй зүйлээсээ өөр зүйлийг мэдэхээ больсон, түүндээ улайрсан алуурчин).
улангиртах [үйл үг] улангир өвчин тохиолдох, улингар өвчнөөр өвдөх.
улбаалах [үйл үг] улбаа дагах улбаалан сурвалжлах (улбаа даган сураглан явах).
улбаганах [үйл үг] улбагар юмны үргэлжлэн хөдлөх.
улбагардах [үйл үг] хэтэрхий улбагар болох, улбагарын учир тохиромжгүйдэх (шилжсэн утга) зориг самбаа дутах.
улбайх [үйл үг] юмны яс чанар муу болох, улбагар болох хүнсний зүйлийн амт чанар муудах (шилжсэн утга) хүний хүч чадал доройтох, биеийн тэнхээ тамир муудах бие улбайх (бие сульдан ядрах).
улбалзах [үйл үг] улаан өнгөтэй юмны байн байн дэрвэж хөдлөх, улалзах гал улбалзах (гал улалзах) (шилжсэн утга) ичиж, уурласнаас хүний нүүр царай үе үе улайх уурлаж улбалзах (ихэд уурлах).
улбалзах [үйл үг] улбагар юмны байн байн хөдлөх.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.