Үйл үг

санаашрах [үйл үг] ямар нэгэн зүйлд сэтгэл зовнин бодлогошрох санаашран харах (бодлогошрон харах), санаашран өгүүлэх (ихэд бодлогошрон ярих) хүсэл төрөх.
санагалзах [үйл үг] нэхэн санах, дурсан бодох дурсан санагалзах (дурсан санах).
санагдах [үйл үг] бодогдох, санаанд орох аятайхан санагдах (сэтгэлд нь нийцэх), хачин санагдах (их сонин юм хэмээн бодогдох), уйлмаар санагдах (уйлмаар болох), эвгүй санагдах (ямар таагүй зүйл санаанд орон сэтгэл тавгүйрхэх) мартагдахгүй, санаанд үлдэх.
санамжлах [үйл үг] юмыг байн байн санаж эргэцүүлэх санамжлах ухамжлах (хоршоо үг) (юмны утга учрыг олохоор ухварлан бодох) мартахгүйн тулд үе үе санах, анхаарах.
санамсарлах [үйл үг] санаанд орж бодох, сэрж мэдрэх өмнөхөө санамсарлах (урьдын хэрэг явдал гэнэт санаанд орох).
санах [үйл үг] сэтгэх, бодох гэмгүй санах (буруу санаа, бодол агуулаагүй байх), буруу санах (а.хар, буруу санаа, бодол агуулах б.эндүү ташаа бодох), хар санах (а.муу санаа агуулах б.үл итгэн сэжиглэх), хар муу санах (хар санах), өш хонзон санах (хэн нэгэнд муу санаж, хорсол өвөрлөх), сайн санах (а.сайн санаа агуулах б.мартсан зүйл гэнэт сэрэгдэн бодогдох), юм санах (а.өнгөрсөн хэрэг явдал болон мартсан зүйлээ сэргээн бодох б.(шилжсэн утга) ямар нэгэн муу санаа бодол агуулж сэжиглэх), их санах (тухайн ажил хэргийг лавтай бүтнэ гэж бодох), санасандаа хүрэх (зорьсондоо хүрэх, зорилгоо биелүүлэх), санасан дээр нь (санаж сэрсэн тэр даруйд нь), санаснаас дээр (бодож байснаас илүү, төсөөлснөөс дээр), санасан ёсоор (ямар нэгэн ажил хэрэг бодож байсны дагуу), санасны дагуу бүтэх (ажил хэрэг бодсоны дагуу бүтэх), санах бодох (хоршоо үг) (бодол санаа төрөх), бодох санах юмгүй (а.санаа зовох зүйлгүй б.(шилжсэн утга) хар буруу санадаггүй цагаан сэтгэлтэй), санах сэрэх (хоршоо үг) (болгоомжлох), санах сэтгэх (хоршоо үг) (ухаарч сэнхрэх), их санасан газар есөн шөнө хоосон (цэцэн үг) (бүтнэ хэмээн ихэд найдаж байсан ажил хэрэг нь бүтэлгүйтэх), санасан бүхнийг сайнаар бүтээж, бодсон бүхнийг буянаар хуруулах (цэцэн үг) (хүссэн, зорьсон бүхэн ёсчлон биелэх), санаж явбал бүтнэ, сажилж явбал хүрнэ (зүйр үг) (чин сэтгэлийг барьж, хичээл зүтгэл гаргавал зорилгодоо хүрнэ), санах нь сарнаар, явах нь нарнаар (зүйр үг) (санасан бодсондоо хүрч чаддаггүй), санасан санаагаа цөхөртөл, харсан нүдээ хөхөртөл (зүйр үг) (ямар нэгэн зүйлийг хүлээж ядах), санахад санаа хурдан, салахад үхэл хурдан (зүйр үг) (хүний санаа юу эс бодож завдах билээ) өнгөрсөн хэрэг явдал бодолд орох, нэхэн дурсах ачийг санах (ач тус болсныг мартахгүй байх), дурсан санах (нэхэн бодох), нэхэн санах (эргэн дурсах) ирээдүйн явдлыг төлөвлөн бодох, хүсэл өвөрлөх санасан хэрэг сэтгэлчлэн бүтэх (төлөвлөн бодож байсан зүйл хүслээр болох) хүсч мөрөөдөх нутгаа санах (төрж өссөн нутаг орноо хүсч мөрөөдөх), ээжийгээ санах (ээжийгээ санан дурсах), санаж сарвайх (а.хайрлаж хамгаалах, хүсч мөрөөдөх б.(шилжсэн утга) итгэл найдвар тавих), санаж энэлэх (дурсаж шаналах), санах мөрөөдөх (хоршоо үг) (ямар нэгэн зүйлийг сэтгэлдээ агуулж дурсан санагалзах), санана гэдэг санааных, сахал үс заяаных (зүйр үг) (аливаа бүхэн сэтгэл санаанаас үүдэлтэй).
сангайх [үйл үг] бүсгүй хүн үс гэзгээ самнаж засаагүйн улмаас үзэмжгүй харагдах урт үс гэзэгний өрвийж сэгсийх, арзайх.
сангарцаглах [үйл үг] үс нь өрвийж сэгсийх.
сангах [үйл үг] шувууны баах.
сандаах [үйл үг] үймүүлэн бусниулах, эмх замбараагүй болгох дайсны цэргийг сандаах (дайсан этгээдийг мэгдүүлэх, бажгадуулах), шувууны үүрийг сандаах (шувууны үүрийг үймүүлэн бусниулах, эвдэлж сүйтгэх) хүний дур зоргоороо аашлах юмыг эвдэлж хэрэгцээгүй болгох ажил хэргийг бүтэмжгүй болгох.
сандайлах [үйл үг] юман дээр хоёр хөлөө унжуулан суух хожуул сандайлах (модны хожуул дээр сууж хөлөө унжуулах).
сандах [үйл үг] эмх замбараа алдагдах, уг зүйл байрнаасаа хөдлөх.
сандах [үйл үг] тайван байдал алдагдаж үймрэн хөдлөх, яарч адгах.
сандлах [үйл үг] тарих, цацах тариаланг сандлах (үр цацах).
сандрах [үйл үг] яарч тэвдэх, айж цочсоноос бие сэтгэл тавгүйрхэх сандран самуурах (сандарч тэвдэн учраа олохоо болих), мэгдэн сандрах (барьж тавьснаа олохгүй будилан тэвдэх), яарч сандрах (зорьсон зүйлийг бушуухан дуусгахыг хэт эрмэлзэн хуудуутай үйлдэх), сандрах тэвдэх (хоршоо үг) (а.айж цочсоноос учраа олохгүй байх б.ажил үйлийг хийхэд туршлагагүйн улмаас балмагдан мэгдэх), айх сандрах (хоршоо үг) (айдас хүрсний улмаас бачимдан яарах), сандарсан үед самбаатай болно (цэцэн үг) (аюул тулгарсан үед ямар ч хүн ухаан сийлдэг), сандарсан нохой хэрэм харайна (цэцэн үг) (муу хүн сандарвал юу ч хийж мэднэ).
сандрах [үйл үг] эмх замбараагүй, ундуй сундуй болох.
сандруу [үйл үг] тэвдүү, яаруу яаруу сандруу (хоршоо үг) (ихэд яарч тэвдэн хурдлах байдал).
сандчих [үйл үг] ихэд тэвдэж сандрах.
сандчих [үйл үг] юмны эмх цэгцийг алдуулах, бусниулж бужигнуулах.
санжганах [үйл үг] санжгар юмны арай унахгүйгээр торж хөдлөх чихнийх нь ээмэг санжганах (чихэндээ зүүсэн ээмэг нь унжганан хөдлөх).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.