Үйл үг

самбарлах [үйл үг] самбар болгох хавтгай дөрвөлжин зүйлийг жаазлах зураг самбарлах (зурагт хүрээ, жааз хийх), самбарлан зүүх (жааз, хүрээ хийгээд зүүх) хаалга зэрэгт самбар хадах., хаалгаа самбарлах (хаалгандаа самбар хадах) ном сударт хавтас хийх.
самбах [үйл үг] юм юманд завдах, амжих.
самгардах [үйл үг] ажил хэрэг давхацснаас тэвдэн сандрах, учраа олохгүй болох ажил самгардах (олон хэрэг явдал давхацсанаас хийх ёстой ажлаа гүйцэтгэж чадахгүй будилан орхигдуулах), самгардан нааш цааш гүйх (тэвдэн сандарч, уймран гүйх) хөгшрөх,
самнах [үйл үг] самаар үсний ширэлдээг гарган засч янзлах гэзэг самнах (үс, гэзгээ засч янзлах), саахгүй байж сүүсэг, самнахгүй байж гэзэгсэг (зүйр үг) (хүсэл дур их боловч хийж бүтээх нь бага) малын ноолуур, хөөврийг самнуураар авах, үхрийн хөөвөр самнах (үхрийн хөөврийг самаар авах), ямаа самнах (самнуураар ямааны ноолуур авах) бумба тавьсан ормыг зүүгээр шивэх болон самнаж зураад дахин бумба тавьж хөхүүлэн шар усыг гаргах нуруу самнах (нуруунд бумба тавьж хөхүүлэн шар усыг гаргах) зэрэгцсэн олон ширхэг зураас гаргах тарианы газрыг самнах (тарианы талбайд зэрэгцсэн олон суваг, зураас татах), самнаж зүсэх (гурил зэрэгт зэрэгцсэн олон ширхэг, зураас гарган зүсэх).
самнах [үйл үг] ямар нэг зүйлийг олон хүн зэрэгцэн явж эрж хайх, нэгжлэг хийх ой модыг самнах (ой модонд олон хүн зэрэг явж нэгжлэг хийх), уул хадаар самнах (уул хаданд олуул зэрэг эрж хайх).
самнах [үйл үг] амьтны амь таслах үгүй хийх, устгах голомтыг нь самнах (голомтыг нь бусниулах). самнуур (нэр үг)малын хөөвөр, ноолуур авах хэрэгсэл, төмөр сам хөөврийн самнуур (малын хөөврийг самнаж авахад зориулсан төмөр сам) хагалсан газрын хөрсийг сийрүүлэх багаж.
сампиндах [үйл үг] сампингаар бодох.
самрах [үйл үг] шингэн зүйлийг шанага зэргээр утган авч дээрээс нь бага багаар цувуулан дахин дахин буцааж асгах цай самрах (буцалж байгаа цайгаа дахин дахин утган авч буцааж гоожуулах), самарсан сүү (хөөрсөн сүүгээ утган авч дээрээс нь бага багаар цувуулан гоожуулж хөөс тогтоох), самарсан цай амттай, хямарсан сэтгэл сэвтэй (зүйр үг) (самарч уудалсан цай сайхан амттай болдог, ямар нэгэн таагүй хэрэг явдлаас болж зовнисон санаа сэтгэл сэвтэй байдаг).
самрах [үйл үг] адуу урд хөлөө дээш өргөн, хамж цавчлах азарга хөлөөрөө самрах (азарга хөлөө дээш өргөн хамж цавчлах).
самрах [үйл үг] ус цацлан сэлэх усанд самрах (хүн, нохой зэрэг амьтад урд хоёр мөчөөрөө ус цацлан сэлэх), самран сэлэх (хоёр гараараа ус цацлан сэлэх), голомтыг нь самрах (а.бусниулан түйвээх б.айл гэрийн үр удмыг таслах).
самуудах [үйл үг] хэтэрхий самуун болох.
самуурах [үйл үг] самуун дэгдэх, үймээн түйвээн гарах самуурах болзошгүй (үймээн гарч болзошгүй) (шилжсэн утга) оюун ухаан уймрах, юмны учир олохгүй будилах санаа, сэтгэл самуурах (санаа бодол төөрөлдөн будилах), ухаан самуурах (а.санаж бодсоноо буруу хазгай хэлэх б.(шилжсэн утга) ухаан балайрах, мангуурах, уймрах).
самуурах [үйл үг] завхайрах, садарлах ужидлан самуурах (садарлан шалиглах).
самцах [үйл үг] утас, үс хялгас зэргийн ширэлдэн даахирах, бөөгнөрөх, ороолдох утас самцах (утас ээдэрч ороолдох) холилдох хөзөр самцах (хөзөр холилдох).
самчих [үйл үг] адуу зэрэг туурайт амьтан хөлөөрөө газар цавчлах.
самчих [үйл үг] байн байн самрах юм юманд оролцож хүрэх боловч дутуу орхих олон зүйлийг онгичин хаях, эмх замбараагүй болгох.
санаалах [үйл үг] санаа сэдэх, санаа гаргах муу санаалах (муу санаа гаргах).
санаархах [үйл үг] сэм хүсэх, санаа горилох, горьдох мөрөөдөх.
санаачлах [үйл үг] бодож сэдэн шинэ зүйл бүтээх, шинэ юмыг эхлэн үүдэх санаачлан оролдох (санаачилга гарган ажиллах) ажил төрөлд хичээл зүтгэл гаргах.
санааширхах [үйл үг] гүн бодолд автах.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.