Үйл үг

сарчилзах [үйл үг] сарчгар юмны үргэлжлэн хөдлөх.
сарьслах [үйл үг] сарьсыг юманд хавчуулах, сарьсаар бэхлэх, сарьсаар чи мэглэх гутал сарьслах (гутлын зулаг түрийд сарьс барьж оёх), монгол гутал сарьслав. (ярианы үг, хэллэг), зарим зүйлийн гадарга хөрсөлж сарьс тогтох (шилжсэн утга) гуринхлан хатах, турж эцэх морио сарьслах (морио турааж эцээх) (шилжсэн утга) тарчлаах, зовоох, малыг ихэд талхиж эдлэх сарьслаад өгөх (ихэд зовоох, тарчлаах).
сатаарах [үйл үг] саатах, саад учрах зорьж буй зүйлээсээ өөр юманд анхаарах сатааран зогсох (өөр зүйлд анхаарлаа хандуулан зогсох).
сахалдах [үйл үг] сахлаас нь барих, үгтээх.
сахдах [үйл үг] сахаар шагай харвах мөсөн дээр сах гулгуулж наадах сах нь хүнддэх.
сахилгажих [үйл үг] сахилга дүрмийг жу рамлан сахидаг болох, сахилгатай болох.
сахих [үйл үг] харж хамгаалах, манах гэр сахих (гэртээ үлдэж гэр орноо харгалзан манах), үүд сахих (үүд хаалгыг хамгаалах), нутаг сахих (а.төрсөн газартаа насаараа амьдрах нүүдэл хийлгүй буйран дээрээ удаан суух б.(шилжсэн утга) бүсгүй хүн хадамд гаралгүй гэртээ өтлөх сахин хамгаалах (холдолгүй харгалзан хамгаалах) голомт сахих (үе улирсан гал голомтоо хүү нь залгамжлан эзэмших, өв залгамжлах).
сахих [үйл үг] өмөг түшиг болох зүйлийг бараадан амьдрах хийдийн хаяа сахих (хүрээ хийдийг бараадан амьдрах), уулын мухар сахих (уул хөвчид шүтэж түшиглэн амьдрах) (шилжсэн утга) хоргодох, холдож чадахгүй байх гэрийн мухар сахих (ажил төрөл хийхгүй байнга байх) (шилжсэн утга) дэргэд нь байх өвчтөн сахих (өвчтөний хажууд байж асран сувилах) (шилжсэн утга) хүлээх, отох зам сахих (а.замын хажууд унаа хөсөг хүлээх) б.замын ойр нутаглах), тарвага сахих (тарвага нүхнээсээ цухуйхыг отон суух), хоол сахих (айлын хоол болохыг хүлээн суух).
сахих [үйл үг] дагаж мөрдөх, журамлах дүрэм сахих (дүрэм горимыг мөрдөн дагах), журмыг сахих (журам дэглэмийг мөрдөх), хэв журам сахих (нийтийн дэглэм, дүрмийг баримтлах), санваар сахих (шашны нэр томьёо) (шашны сахилга батыг журамлан дагах), төвийг сахих (а.төв суурин газрыг бараадан амьдрах б.асуудалд хандахдаа дундыг баримтлах), эвийг сахих (эв эеийг хичээх), элбэрэл журам сахих (эцэг эх, ах дүү, төрөл саднаа асран хүндлэх, энэрэн туслах), зоригийг сахих хуучир. (онгон охин), сахия гэсэн сахил ч үгүй, саяын цохисон туулай ч үгүй (зүйр үг) (олз, ашигт шунасны уршгаар юу ч үгүй хоосон хоцрох).
сахлах [үйл үг] сахдах, сахаар харвах.
сахрах [үйл үг] муу явдалд уруу татагдаж зан суртхууны хувьд доголдох.
сахрах [үйл үг] иссэн айраг, тараг мэтийн шингэн зүйл зайлагдан хөөсөрч оргих, сагах айраг сахрах (айраг зайлагдан хөөсөрч оргих) хүн, амьтны амнаас хөөс гарах.
сахуурах [үйл үг] сахуу өвчин тусах, сахуутах адуу сахуурах (адууны залгиурт өнгөр үүсэн идээлж хавдах).
сахуутах [үйл үг] сахуу өвчтэй болох.
сацлах [үйл үг] харилцан тэнцүү болох, зэрэгцэн орших.
саяглах [үйл үг] саяг явдлаар явах.
саярхах [үйл үг] саятнаараа бахархан гайхуулах.
семинарлах [үйл үг] семинар хийх.
сигналдах [үйл үг] дуут дохио өгөх.
сийгэх [үйл үг] салхи жавар юмны зай завсраар нэвт үлээх цонхоор салхи сийгэх (цонхоор салхи орох).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.