Үйл үг

нусгайрах [үйл үг] нусгай болох.
нусдах [үйл үг] нусаа юманд түрхэх нялах.
нустах [үйл үг] нустай болох хамар нустаж битүүрэх (шингэн талст налдаа бий болсноос хамар битүүрэх) (шилжсэн утга) нус гоожих ханиад хүрэх.
нутагжих [үйл үг] амьдрах газар оронтой болох нутаг нь их болох.
нутаглах [үйл үг] нутагт оршин суух хөдөө нутаглах (хөдөө газар аж төрөн суух), нүүх гэртэй,
нутагших [үйл үг] тухайн нутагт идээшин дасах нутагшсан орос (тухайн газар нутагт олон жил амьдарч идээшин дассан орос хүн).
нутгархах [үйл үг] нэг газрын хүмүүс хэмээн бие биенээ ихэд дотночлон дэмжих, бусдыг нутаг орноор нь ялган үзэх.
нуугдах [үйл үг] юмыг биеэ далдлах, далд орших дайснаас нуугдах (дайсан этгээдээс биеэ нуух), нуугдаж тоглох (нэг нь биеэ далдан, нөгөө нь түүнийг эрж олон тоглох), хүмүүсийн араар нуугдах (хүмүүсийн ард орж биеэ далдлан зогсох), нуувч нуруу нь ил, нуугдавч шил нь ил (зүйр үг) (үнэн байдал нь мэдэгдэж танигдах) далд бодол, санаа өвөрлөх хорсол занал, атаа жөтөө нуугдах (хүнд муу санаж буйгаа ил гаргахгүй байх) өвчний хор биед шингэх.
нуугих [үйл үг] юмны аяс нэгдэж, зохимжтой сайхан найрах нуугисан сайхан цай (амт сайтай халуун цай), айраг нуугих (айраг исэх) морины зөөлөн жигд хурдтай явах.
нуурах [үйл үг] тогтуун дөлгөөн болох юмны нийцтэй болох амт нь нуурах (хоол ундны зүйлийн хольц нь өөр хоорондоо нийцэн сайхан амттай болох) тогоо дүүрэн юмны зөөлөн буцлах мал сүрэг тогтвортой тайван бэлчээрлэх хонь нуурах (хонь тогтуун идээшлэх).
нуурлах [үйл үг] нуур болон тогтох нуурын хөвөөнд буудаллах мал нуурын усанд орох адуу нуурлах (адуу нуурын усанд зогсох).
нуух [үйл үг] бусдад мэдэгдэж харагдахгүйгээр дарж далдлах малгайг нь нуух (малгайг нь далд хийх), нэрээ нуух (нэрээ хэлэхгүй нууцлах), санаа бодлоо нуух (санаа бодлоо хэлэхгүй байх), хүнээс нуух (хүнд мэдэгдэхгүйг хичээн далдлах), нуух далдлах (хоршоо үг) (нүдэнд үзэгдэхгүй, харагдахгүй болгох, нүднээс далд хийх), нуух дарах (хоршоо үг) (ямар нэгэн зүйлийг бусдад мэдэгдэхгүйг хичээн далдлах), нуух хаах (хоршоо үг) (ямар нэгэн зүйлийг бусдад үзүүлж харуулахыг хүсэхгүй байх), муу
нуухлах [үйл үг] бөгж, ээмэг, хөөрөг зэргийн шигтгээг хүрээ гарган тогтоох.
нуухтах [үйл үг] нүдэнд нуух тогтох, нуухтай болох.
нууцгайлах [үйл үг] нууцгай болгох нууцгайлан хийх (хэн хүнд мэдэгдэлгүй далд хийх).
нууцлах [үйл үг] нууц болгох, нуух баримт бичгийг нууцлах (баримт бичгийг хэн хүнд мэдэгдэхгүй болгох), нууцлан зурах (зургаа хүнд харуулахгүй зурах), нууцлан шивэгнэх (бусдад сонсогдохгүйг хичээн хажуугийнхаа хүнд аяархан хэлэх), нууцлан хадгалах (хүнд мэдэгдэхгүйг хичээн далдлах).
нухамшлах [үйл үг] нухамш идээ хийх.
нухах [үйл үг] буталж нарийн ширхэгтэй болгох эм нухах (хатуу эмийг буталж, нарийн ширхэгтэй болгох), дарь нухах (дарь бутлах), нухаж идээд, нугалж баана (идэхээс өөр ажилгүй хүн) байн байн дарж үнгэх арьс нухах (элдсэн арьсны хатуу хэсгийг гараар үнгэх), гурил нухах (зуурсан гурилийн тарыг нийлүүлэх) хутган зуурч найруулах шавар нухах (барилга зэрэгт хэрэглэх шаварт элс, цемент зэргийг хольж зуурах) ямар нэг зүйл дороос тулж дарж өвтгөх ташаа нухах (хэвтэж байхад дороос хатуу зүйл тулан ташааг өвтгөх) (шилжсэн утга) юмыг байнга оролдох, хийх (цээрлэн нэрлэх) амийг хөнөөх.
нухашлах [үйл үг] нухаш хийх.
нухлагдах [үйл үг] хатуу бэрх зүйлд дийлэгдэх амьдралын хатуу хөтүүд нухлагдах (хүнд хэцүү зовлон, бэрхшээл туулах) (шилжсэн утга) бусдын эрхэнд дарлагдан доромжлогдох нухлагдан дарлагдах (бусдад талхигдан доромжлогдох).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.