Үйл үг

дайх [үйл үг] ачаа хөсгөн дээр нэмж тээж явуулах ачаа дайх (далимдуулан ачаа тээх) бусдад захиж дагуулах, дашрамдуулах захиа дайх (бусдаар захиа илгээх) худалдах, арилжих зүйл дээр нэмэлт дагалт болгох, тулган өгөх.
дайх [үйл үг] зүйх дайлаас хадах дайж зүйж хийх (дайлаас хадан зүйж хийх) (шилжсэн утга) ор нэр төдий юм хийх дүйх дайх (хоршоо үг) (ор нэр төдий хийх).
дайчлагдах [үйл үг] дайчилгаанд хамрагдах ажилд дайчлагдах (ажилд татагдах, оролцох).
дайчлах [үйл үг] ажил, албанд татан оролцуулах өвсөнд дайчлах (өвс хадлангийн ажилд дайчлах), цэрэг дайчлах (цэргийн нэр томьёо) (цэргийн албанд татах) албадан гүйцэтгүүлэх ажилд дайчлах (ажилд татан оролцуулах) аливаа ажил үйлд хүч чадал, оюун ухаанаа шавхан гаргах хүч чадлаа дайчлах (хүч чадлаа шавхан гаргах), оюун ухаанаа дайчлах (оюун ухаан, анхаарлаа төвлөрүүлэх) (шилжсэн утга) эзэгнэх.
далавчдах [үйл үг] бөхийн далавчнаас барих татах далавчдан авах (далбааны араас барьж авах).
далавчлах [үйл үг] шувуу, шавж зэрэг нисэх амьтны жигүүр далавч ургах далавчаа дэлгэх далавчны хүчээр нисэх бөх зодгоо өмсөх барилдаж байгаа бөхийн нэг нь нөгөө бөхийн зодогны дал орчмоос нь барих далавчлан барих (далбааны араас барьж авах).
далагнах [үйл үг] далан гарах, далан бий болгох, далан тогтох ус далагнах (ус овойн хөлдөх), элс далагнах (элс салхинд туугдан далан үүсгэх).
далагнах [үйл үг] адуу малд далан сууж таргалах адуу далагнах (адуу таргалан далан суух), мал далагнах (тарга тэвээрэг авах).
далайх [үйл үг] юмыг занчих, цохих, цавчихыг завдан гар далайх болон зэвсэг өргөх гар далайх (цохихоор завдалхийлэх), мод далайх (мод барин цохилхийлэх), төмрөөр далайх (төмрөөр цохин завдах), сүх далайтал үхэр амар (зүйр үг) (ажиггүй, хэнэггүй байх), далайсан газар далд орж, далласан газар ил гарах (зүйр үг) (хүний үг, зарлиг дор явах, хэлснийг нь үг дуугүй биелүүлэх), далайх нь сүртэй ч буух нь зөөлөн (цэцэн үг) (ширүүн ааш зан гаргадаг ч шийтгэл нь хөнгөн).
даландах [үйл үг] адууны далангаас нь барьж татах морио даландах (морио далангаас нь зууран дарж барих) зарим таримлын угт далан гаргаж шороо нэмэх, далан гаргах, далагнуулах.
даланлах [үйл үг] далагнах аяндаа далан мэт болох.
даланнах [үйл үг] далагнах.
далбаадах [үйл үг] бөх барилдахад далбаанаас нь барьж авах далбаадан барих (далбааг барьц болгон барих).
далбагайдах [үйл үг] хэтэрхий далбагай болох, далбагайн учир тохиромжгүйдэх.
далбаганах [үйл үг] далбагар юмны үргэлжлэн хөдлөх далбаганан хийсэх (далбагар том юмны нэвсгэнэн хийсэх) хөнгөн хийсвэр зан авир гаргах дэмий далбаганах (хөнгөн хуумгай аашлах).
далбагардах [үйл үг] хэтэрхий далбагар болох, далбагарын учир тохиромжгүйдэх.
далбайх [үйл үг] далбагар болох, далбагар байх мод далбайх (а.мод том томоор салбайх б.модны мөчир, навч ихдэх), навч далбайх (навч далбагар болох), цаас далбайх (цаасны хэмжээ том байх).
далбалзах [үйл үг] далбагар юмны олонтоо хөдлөх даавуу далбалзах (том даавуу далбага далбага хийх), майхан далбалзах (том майхны дэрвэн хөдлөх) адуу мал далбаганасан байдалтай явах.
далбарах [үйл үг] далбайж урагдах, навсрах.
далбах [үйл үг] далбагар юмны салхинд дэрвэгнэн хийсч хөдлөх, дэрвэх өрх далбах (өрх чимээ гарган дэрвэх), туг далбах (туг салхинд хүчтэй намирах) далавч жигүүрээ дэвж хөдлөх.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.