Үйл үг

дамбардах [үйл үг] дамбараар тоглох.
дамдах [үйл үг] юм халхлагдан далдлагдах дундаа тасалдах уулын хөтөлд дамдах (хөтлийн цаагуур халхлагдах).
дамжаалах [үйл үг] дамжаа хийх, дамжаа барих.
дамжих [үйл үг] нэг юмнаас нөгөө дээр шилжин гишгэж явах хад дамжих (хаднаас хад руу харайлан явах), чулуу дамжих (чулуун дээгүүр гишгэлэн явах) нэг газраас нөгөөд шилжих, явж өнгөрөх гар дамжих (нэгээс нөгөөд шилжих), улс дамжих (улсаас улс руу явах), хот дамжих (хотоос хот руу явах) нэгээс нөгөөд халдварлах, тархах амьсгалаар дамжих (амьсгалсан агаараар халдварлах), гараар дамжих (бохир зүйл гараас гарт шилжих), цусаар дамжих (цуснаас цусанд халдах) уламжлагдах, залгамжлагдах ам дамжих (нэг хүнээс нөгөөд дам ярих гар дамжих (олон хүний гараар орох), өвөг дээдсээс дамжиж ирэх (удамжлагдах), чимээ дамжих (цуурайлах).
дамжлах [үйл үг] юмыг хамжин өргөх ус дамжлах (савтай усыг хамжин өргөх), шороо дамжлах (уут, савтай шороог хамтдаа өргөх).
дамжуургалах [үйл үг] дамжуургаар дамнан явах хувинтай усыг дамжуургалах (хувинтай усыг дамжуургаар өргөж явах).
дамжуурдах [үйл үг] дамжуураар зөөх дамжуураар цохих.
дамжуурлах [үйл үг] дамжуур хэрэглэн зөөх чулуу дамжуурлах (дамжуур хэрэглэн чулуу зөөх) юмыг дамжуур болгон хэрэглэх.
дамлах [үйл үг] дамнах.
дамнах [үйл үг] дамнуур хэрэглэх тээх ус дамнах (савтай усыг дамжлах) хамжилцан өргөх) юмыг хоёр гартаа барьж өргөлхийлөн хүнд хөнгөнийг нь дэнсэлж үзэх дамнан хэмжих (өргөлхийлэн дэнсэлж хүнд хөнгөнийг багцаалах) нэг болон хоёр үзүүр нь юман дээр тогтож, газраас хөндий байх юмны дээгүүр хөндөлдөн тэгнэх.
дамнуургадах [үйл үг] дамнуурга хэрэглэн зөөх дамнуураар цохих.
дамнуурдах [үйл үг] дамнуур хэрэглэх дамнуургаар юм зөөх. дамнуурч(ин) (нэр үг) хуучир. дамнуураар дамнаж тойрон явж худалддаг үүргийн наймаачин баруун дамнуурчны гудамж (да хүрээний дамнуурчин олон байсан нэгэн гудамж) дамнуураар хүн ба юмыг дамнан өргөх хүн.
дампуулдах [үйл үг] юмаа дампууд худалдах дамлан худалдаж дундаас нь ашиг олох (шилжсэн утга) бусдын нэрийг барьж муу хэрэг үйлдээд, түүний нэр хүндийг гутаах эцгийнхээ нэрийг дампуулдах (эцгийнхээ нэрээр түрий барьж, муу хэрэг үйлдэх).
дампуурах [үйл үг] ажлаа алдан завхрах дампуурч гүйцэх (завхарч гүйцэх) хүүршиж чанар муудах эд дампуурах (эд юм үжирч муудах) эдлэх, хэрэглэхийн аргагүй болгох.
дамсаглах [үйл үг] гайхмаар хуурамч сүр гарган авирлах.
дамтах [үйл үг] юмны халхлагдан далдлагдах.
дамцаглах [үйл үг] тангаргаа няцааж хоорондоо муудалцах.
дамшиглах [үйл үг] бусдыг даажигнах, тохуурхах тоглоомоор дамшиглах (дамшиглаж буй мэт тохуурхах), үгээр дамшиглах (үгээр наадам зугаа болгох).
данагардах [үйл үг] хэтэрхий данагар байх.
данайх [үйл үг] гоо үзэсгэлэнт бөгөөд биерхэг том болох, данагар болох, данагар харагдах ид хүчтэй, эрэлхэг болох ихэмсэг байх, бардамнах эрс шуурхай, лавдуун болох.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.