Нэр үг

хэлбэрэл [нэр үг] хэлбэрэх үйлийн үйлийн нэр, юмны нэг тийш хэлбэрэх, хазайх нь (шилжсэн утга) улс төрийн бодлого, чиг шугамын гажуудал, нугалаа барууны хэлбэрэл (түүхэн үг, түүхийн нэр томьёо) (барууны чиглэлийг баримтлах чиглэл), зүүний хэлбэрэл (түүхэн үг, түүхийн нэр томьёо) (зүүний чиглэл хандлагыг баримлах чиглэл) (шилжсэн утга) голч, төв шударга биш, зарчимгүй, гуйвамтгай явдал.
хэллэг [нэр үг] хэлэх үйлийн нэр, хэлэх ярих явдал, явц хэлэх, бичих арга барил, найруулга хэллэг сайтай зохиол (бичих арга барил, найруулга сайтай зохиол) (хэл шинжлэл)өгүүлбэрээс бага тогтмол утга санаа бүхий үгсийн холбоо бичгийн хэллэг (бичигт тогтсон хэв маяг), түргэн хэллэг (хэл зүгшрүүлэх зорилгоор хурднаар унших, ярих, хэлэх бүлэг үг), хэвшмэл хэллэг (тухайн хэлэнд хэвшин хэрэглэгдэх болсон хэллэг), үг хэллэг
хэлмэгдүүлэл [нэр үг] хэлмэгдүүлэх үйлийн нэр улс төрийн хэлмэгдүүлэл (түүхэн үг, түүхийн нэр томьёо) (улс төрийн буруу гажуу бодлого, гажуудал).
хэлмэгдүүлэлт [нэр үг] хүнийг элдэв зүйлээр хяхан, хилс хэрэгт гүтгэх үйл явц.
хэлмэгдэгч [нэр үг] хэлмэгдэлд өртөгч.
хэлмэгдэл [нэр үг] хэлмэгдэх үйлийн нэр үрэгдэл, чирэгдэл, гарз хохирол дайны хэлмэгдэл (дайн байлдааны гарз хохирол).
хэлмэрч [нэр үг] аливаа хэлний үгийг өөр хэлэнд орчуулан хэлэх хүн, аман орчуулагч хэлмэрч авах (ярилцахдаа орчуулагч хүнийг байлгах) хэлэх ярихдаа чадамгай хүн.
хэлмэрч [нэр үг] найр, хуримын магтаал ерөөл хэлэгч хэлмэрчийн үг (хурим найрт хэлдэг магтаалын үг).
хэлт [нэр үг] хэлт сэлт (хоршоо үг) (өм цөм, хэлтэрч сэлтэрсэн нь), хэлт татах (гэнэт цочмог өм татах, хэлтлэх), хэлт цохих (юмыг эмт татах, эмт цохих).
хэлтлэх [нэр үг] холтос холтлох (холтос хуулах) (шилжсэн утга) дийлэх, хүч хүрэх би тэр ажлыг чинь холтлох байгаа (би тэр ажлыг чинь хийж хүчрэх л байгаа даа).
хэлтэн [нэр үг] төрөл хэл бүхий хүмүүс.
хэлтэр [нэр үг] чихний гэдэс үрт ургамлын хөврөлийн навч.
хэлтэрхий [нэр үг] юмнаас хэлтэрч, эмтэрч унасан хэсэг ааруулын хэлтэрхий (ааруулын хэлтэрсэн жижиг хэсэг), ваарны хэлтэрхий (ваар савнаас хэлтэрч унасан хэсэг, эмтэрхий), савангийн хэлтэрхий (савангийн жижиг хэлтэрхий), шаазангийн хэлтэрхий (шаазангийн эмтэрч унасан хэсэг) сэлтэрч унасан хэсгийн ором хэлтэрхий амсартай аяга (сэлтэрч унасан оромтой аяга) (шилжсэн утга) юмны салшгүй нэг хэсэг алтан ясны хэлтэрхий, алаг махны тасархай (зүйр үг) (төрөл садан, яс махны тасархай).
хэлтэс [нэр үг] бүхэл юмны салаа, хувь хэлтэс туурайтан (ац туурайтан), үхэр хонины туурай хоёр хэлтэс (үхэр хонины хоёр салаа туурай) цэцгийн дэлбээний нэг ширхэг таван хэлтэстэй цэцэг (таван дэлбээтэй цэцэг).
хэлтэс [нэр үг] албан байгууллагын дотор эрхлэх ажил хэргийн байдлаар хуваан салгаж тус тус ажил үүрэг эрхлүүлсэн газар санхүүгийн хэлтэс (санхүүгийн нэр томьёо) (албан байгууллагын мөнгө санхүүг хариуцдаг хэсэг), тагнуулын хэлтэс (цэргийн нэр томьёо) (цэргийн байгууллагын тагнаж турших алба), төлөвлөгөөний хэлтэс (албан байгуулгын төлөвлөлт хариуцсан алба, хэсэг), цэргийн
хэлхэн [нэр үг] үет ургамлын навчны өвөр дэх хальс хэлэнцэр.
хэлхээ [нэр үг] юмны нүх сүв, сэнж зэргээр холхэн холбосон утас, дээс зэрэг холбоос хэлхээ тооно (хатгуур тооно шиг унь нь тоононы хорлоос салдаггүй буюу тоононы хуруунд унийг хэлхсэн тооно), хэлхээ яс (бие бүтэц, анатоми) (хүн, амьтны дотно гаднах хатуу нэхдэс, араг яс), цэцгийн хэлхээ (цэцэгсийг хэлхсэн гоёл), хэлхээ яс болох (ихэд эцэж турах) (шилжсэн утга) харьцаа холбоо, холбогдол ураг төрлийн хэлхээ (садан төрлийн холбоо), эр эмийн хэлхээ (нөхөр эхнэрийн хоорондын харьцаа холбоо), хэлхээ тасрах (а.харьцаа, сүлбээ алдрах б.цахилгаан хэлхээ тасраад, цахилгаан гүйдэл гүйхээ болих), хэлхээ
хэлхээс [нэр үг] юмыг хэлхэхэд хэрэглэх утас, оосор хэлхээс тасрах (юмыг хэлхсэн оосор тасрах), тоононы хэлхээс (тоононы оосор), хэлхээс үндэс (ургамал судлал) (махлаг үндэслэг иштэй, уртавтар зууван навчтай, цагаан цэцэг бүхий бөөрөнхий шүүслэг жимстэй, юмыг ороож ургадаг мөнх ногоон тэгшлэг ургамал ишийг нь эмэнд хэрэглэнэ).
хэлхээс [нэр үг] ном бичиг, сонин сэтгүүлийн агуулгыг зүйл төрлөөр хуваан товчилж, хүмүүсийн лавлахад зориулсан дэвтэр, хүснэг зэрэг товъёг гарчгийн хэлхээс (номын нэрийн жагсаалт).
хэлхээс [нэр үг] хэрэг явдлын учрыг холбон авцалдуулж буй хүн, юм, хэрэг явдлууд.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.