Нэр үг

өмрүүл [нэр үг] юм өмлөн тасдах багаж өмрүүлээр авах (зориулалтын багажаар тастан авах) уут хүүдий зэргийн амсрыг дотогш хуних оосор дээс өмрүүлийг нь татах (савны амсар дахь оосроос татаж хуних).
өмсгөл [нэр үг] ямар нэгэн ёслол, зан үй лийн холбогдолтой ажиллагаанд зориулан өмсөх тусгай хувцас бөхийн өмсгөл (барилдаж буй бөхчүүдийн өмсдөг хувцас буюу зодог шуудаг), бэрийн өмсгөл (гэрлэх гэж буйн эмэгтэйн өмсөх хувцас), хуримын өмсгөл (гэрлэх ёслол үйлдэж буй хосуудын өмсөх хувцас), төрийн өмсгөл (төрийн ёслолын үйл ажиллагаанд өмсөх хувцас), шашны өмсгөл (шашны ёслолын үйл ажиллагааны үеэр өмсдөг хувцас), эрдэнийн чимэгт өмсгөл (эрдэнээр чимсэн хувцас).
өмсөх [нэр үг] бөхийн мэх өмсөх мэх (барилдаж байхдаа гэнэт явган сууж, нөгөө бөхийн өвдөгнөөс шүүрэн авч толгой дээгүүрээ хөмрөн хаях, цэрвүүхэн барьцтай хоёр бөхийн аль нэг нь өрөөсөн мөрнийхөө барьцыг алдуулж, өрсөлдөгчийнхөө тохой доогуур шургаж сул байгаа гараараа хонгоных нь дотор талаас дээгүүрхэн авч хүзүү сээр, гарынхаа хүчээр дунгуйлдан унагах мэх).
өмхрөл [нэр үг] өмхөрч муудсан байдал.
өмч [нэр үг] хуулиар баталгаажсан, захиран зарцуулах болон эзэмших эрх бүхий амьдралын хэрэгсэл улсын өмчнийгмийн өмч (улсын мэдлийн хөрөнгө), байгууллагын өмч (тухайн байгууллагад харьяалагдах хөрөнгө, хогшил), нэгдлийн өмч хуучир. (нэгдлийн мэдэлд буй эд хөрөнгө), амины өмчхувийн өмч (айл өрх, хувь хүмүүсийн эзэмшлийн эд зүйл), оюуны өмч (хүний оюун ухааны үр дүн болох шинжлэх ухаан, технологи, соёл урлагийн үнэ цэнэ бүхий бүтээлийг эзэмших, ашиглах, захиран зарцуулах эрх), холимог өмч (хамтын хүч хөдөлмөрөөр байгуулсан дундын хөрөнгө) үе залгамжилж ирсэн болон хувьдаа эзэмшиж буй эд хогшил, хөрөнгө өмчийн хөрөнгө (хувийн хөрөнгө), өмч авах (эзэмших, захиран зарцуулах эрх бүхий өв хөрөнгөнөөсөө хувьд хэрэглэх зүйлийг тасалж авах), өмч булаалдах (өв хөрөнгөө хуваахад санал зөрөлдөн маргалдах), өмч өгөх (гэрлэсэн хүү, охиндоо эд хөрөнгөнөөсөө тасалж өгөх), өмч залгамжлах (өв залгамжлах), өмч хуваах (эцэг эх, өвгөд дээдсийн эд хөрөнгийг өв залгамжлах хүмүүст тараах), өмч салгах (холимог өмчөөс өөрийн өв хөрөнгийг тасалж авах), өмч таслах (өв хөрөнгөө хуваах), өмч нийлүүлэх (хөрөнгөө нийлүүлэх), өмч хөрөнгө (хоршоо үг) (амьдрал, ахуйн хэрэгцээний бүхий л зүйл), өмч хувь (хоршоо үг) (өмчилж авсан хөрөнгө хогшил), өмч хувьчлал (хоршоо үг) (улсын өмчид байгаа зүйлийг хувийн өмчид шилжүүлэх үйл явц), өмд хийж өгөх хүнгүй байтал, өмчийг нь идэх төрөл олон (зүйр үг) (элбэрэлгүй атлаа өв хөрөнгийг нь эзэмших дуртай).
өмчлөгч [нэр үг] өв хөрөнгө эзэмших эрх бүхий этгээд өмчлөгч байгууллага (тухайн эд хөрөнгийг эзэмших эрх бүхий байгууллага).
өмчлөл [нэр үг] эд хөрөнгийг хувийн болгон эзэмших хэлбэр, өмчлөх байдал газар өмчлөл (газрыг хувийн болгох үйл явц).
өмчтөн [нэр үг] өмч хөрөнгө бүхий хүн хувийн өмчтөн (амины хөрөнгө хогшилтой хүн).
өн [нэр үг] цаг агаар дулаан, зуд турхангүй өнтэй жил (цаг агаар дулаан, ургамал ногооны ургац арвин, ган зудгүй жил), өнтэй өвөл (зудгүй, дулаахан өвөл), өн тавиун газар нутаг (тайван амгалан болоод үр өгөөж бүхий газар нутаг) (шилжсэн утга) ургамал ногооны өсч бойжих нөхцөлийг хангаж чадахуйц хөрсний шим өн шим (хоршоо үг) (ургамал, ногоо ургах нөхцөл бүрдсэн шим тэжээл сайтай хөрс).
өнгө [нэр үг] аливаа бодос юмсаас цацрах, ойх гэрлийн долгионы нүднээ хүртэх сэрэл улаан өнгө (цусны өнгө мэт өнгө), шар өнгө (алт, гууль зэргийн өнгө), цагаан өнгө (цас, сүү мэтийн өнгө), хар өнгө (цагааны эсрэг өнгө), цэнхэр өнгө (эд юмны зүс байдал тэнгэрийн өнгөтэй үзэгдэх), үндсэн өнгө (а.цагаан, шар, улаан, хөх, хар өнгө б.тухайн зүйлийн өөрийн нь уг өнгө), үндсэн гурван өнгө (улаан, шар, хөх өнгө), завсрын өнгө (үндсэн хоёр өнгийг хооронд нь найруулж гаргасан өнгө), хурц өнгө (юмны будаг, гэрлийн ялгавар их тод), тод өнгө (юмны будаг, гэрлийн ялгавар тод), бүдэг өнгө (юмны будаг, гэрлийн ялгавар тод бус), элгэн өнгө (улаан бараан хоёр холилдсон өнгө), олон өнгө (төрөл бүрийн өнгө холилдсон эрээн алаг байдал), өнгө алдах (а.юмны будаг гутаж гундах б.царай үзэмжгүй болох в.хүч тарга буурах), өнгө буурах (а.зүс, будаг гандах б.зүс царай муудах), өнгө орох (а.үзэмж сайжрах, өнгө сайтай болох б.будаг суух в.таргалж тэвээрэх), өнгө хорших (хоёроос дээш өнгийг хольж найруулах), өнгө зүс (хоршоо үг) (а.хүн, амьтан, эд юмсын харагдах байдал б.нүүр царайны үзэмж, цог жавхаа), өнгө будаг (хоршоо үг) (аливаа зүйлийн зүс, будагны ялгавар), өнгө өнгийн (а.олон өнгийн, өнгө өнгийн будаг (олон өнгийн будаг) б.олон зүсмийн), өнгийн хангайн (төрөл бүрийн) юмны гадар тал дээлийн өнгө (дээлийн гадна талд татах даавуу, бөс зэрэг), гудасны өнгө (гудас өнгөлөх даавуу), өнгө нэхий (хонь, ямааны элдсэн арьсанд ямар нэгэн гадар татаагүй нь), өнгө нэхий дээл (бөс бараагаар гадарлаж оёогүй нэхий дээл), өнгө татах (дээл өнгөлөх), өнгө дотор (хоршоо үг) (юмны хоёр тал буюу гадар, дотор тал) өнгө үзүүлэх хуучир. (байлдахын урьд цэргийг тэгшлэн жагсааж дайсанд сүр үзүүлэх) гадаад байдал, үзэмж өнгө чанар (аливаа зүйлийн бодот шинж тэмдэг), өнгө сайтай (үзэмж сайтай), өнгө гартал зүлгэх (гэрэлтэж гялалзтал нь арчих), өнгөө гээх (царай зүс доройтох), өнгө засах (а.царай зүс сайжрах б.малын тарга тэвээрэг нэмэгдэх), өнгө хиртэх (а.царай зүс доройтох б.(шилжсэн утга) охин бие эвдэрч, хүүхэн хүн болох), өнгө мөнгөнд шунах (а.үзэмж болоод хөрөнгөд нь шунах б.(шилжсэн утга) хээл хахуульд автах), өнгө байдал (хоршоо үг) (аливаа зүйлийн ерөнхий төлөв, төрх), өнгө гэрэл (хоршоо үг) (үзэмж, гадаад байдал), өнгө жавхаа (хоршоо үг) (а.гадаад өнгө үзэмж б.хийморь, сүлд толио), өнгө үзэмж (хоршоо үг) (а.юмны нүдэнд харагдах гадаад байдал б.өнгөний зохицол), өнгөнд унах (үзэмж сайханд нь ихэд шунан дурлах), өрөнд унавал үгүйрнэ, өнгөнд унавал үхнэ хуучир. (өртэй хүн ядуу зүдүү амьдардаг, өнгө үзэмжид дурласан хүн золгүй явдалтай учирдаг), өнгийг нь үзээд, эрдэнийг нь гээх (цэцэн үг) (юмны үзэмжид хууртах), өнгө мөнгө нийлбэл үнэнийг үзэхгүй болно, өвөл хавар нийлбэл зуныг үзэхгүй болно (зүйр үг) (өнгө мөнгөөр бүхнийг шийдвэл хээл хахуульд автагдах, өвөл хаврын улирал удаан үргэлжилвэл зун болохгүй) (шилжсэн утга) хурьцлын явдал өнгөний өвчин (анагаах ухаан) (голдуу хурьцлын замаар тусах халдварт өвчин) (шилжсэн утга) аливаа юмс үзэгдлийн ерөнхий шинж, төлөв цагийн өнгө (тухайн цагийн байдал), жилийн өнгө (тухайн жилийн ерөнхий төлөв) (шилжсэн утга) үг яриа, сэтгэлийн аяс, онцлог өнгө дуу (дуу чимээний хэмнэл, онцлог), найруулгын өнгө (санаагаа илэрхийлэн гаргах найруулан бичигчийн онцлог), дууны өнгө (дуу хоолойны янз), ярианы өнгө (үг ярианы ерөнхий чиг), сэтгэлийн өнгө (сэтгэлийн аяс).
өнгөвч [нэр үг] тохомын зөөлөн жийрэг өнгөвч хийх (тохомд зөөлөн жийрэг, хөлсөвч хийх) хуучир. сүр жавхаа (шилжсэн утга) юмны дотоодод гүн орохгүй, хөнгөн хуумгай байдал өнгөвч харах (өнгөц харах), өнгөвч зан (өнгөн төдий хуурамч зан).
өнгөлгөө [нэр үг] өнгө оруулах үйл ажиллагаа.
өнгөлзлөг [нэр үг] дайран довтлох оролдлого, өнгөлзөх үйлийн нэр өнгөлзлөгийг няцаан дарах (бусдын халдлагыг няцаах), өнгөлзлөгөөс хамгаалах (дайсны довтлогооноос хамгаалах).
өнгөлөгч [нэр үг] юмыг зүлгэж будах зэргээр өнгө оруулдаг зүйл, хүн гутал өнгөлөгч (гутлыг гялалзсан сайхан өнгөтэй болгогч эд), сав суулга өнгөлөгч (сав суулганы өнгийг сайжруулагч бодос) (шилжсэн утга) үнэн байдал, санаагаа нуун дарж, худал хуурмаг зан гаргагч өнгөлөгчийг илчлэх (үнэн санаагаа нуун дарагч худалч этгээдийг илчлэх).
өнгөлөл [нэр үг] өнгөлөх байдал.
өнгөлөхүүн [нэр үг] сэтгэлгээнд илрэх өнгө, шинж байдал ба түүний хэм хэмжээ өнгөний элементээс бүрдсэн үр дүн.
өнгөлүүр [нэр үг] өвчүүний бүдэрхийн дээхэн талд байдаг хоолойн дорхи хүнхэр, өнгөлзүүр морь малын омруун дээрх хонхор.
өнгөлүүр [нэр үг] юмыг өнгөлөх багаж өнгөлүүр мод (тохой хэрийн модны дунд талд нарийхан нүх гарган түүндээ төмөр, чулуу, шил зэргийг үмхүүлж хийсэн юм өнгөлөх багаж) өнгө оруулах зориулалт бүхий нунтаг.
өнгөр [нэр үг] хэлний дээр болон ходоодны дотор хананд наалдаж тогтсон зүйл наалдаа хэлний өнгөр (хэл дээр тогтсон нялцгай цагаан зүйл) айраг, сүү, тараг зэрэг цагаан идээ хадгалах саванд тогтсон зүйл хөхүүрийн өнгөр (айрагны савыг удаан цэвэрлээгүйгээс болж хананд нь наалдсан наалдаа), өнгөр тогтохөнгөр суух (а.хүний гэдэс, ходоод болон саалийн савны хананд наалдаа бий болох б.(шилжсэн утга) идээнд өег, амархан цаддаг болох в.(шилжсэн утга) хөрөнгө зоортой болох), өлсөхөд өнгөр хусам амттай (өлссөн үед идсэн хоол бүхэн амттай).
өнгөрөгч [нэр үг] цаг хугацааны хувьд болоод өнгөрсөн нь өнгөрөгч хавар (өнгөрсөн хавар) (шилжсэн утга) талийгаач өнгөрөгч хүн (нас барсан хүн).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.