Нэр үг

нулмас [нэр үг] нулмахад гарсан з(үйл үг)
нумавч [нэр үг] жижигхэн нум мэт зүйл шагай харвах нумавч (шагайн харваанд хэрэглэх нум мэт жижиг зүйл), нумавч татах (нум мэт зүйлийг татах).
нумавч [нэр үг] өрмийн голыг эргүүлэх оосроор хөвчилсөн муруй мод, яс зэрэг.
нумалжин [нэр үг] тойргийн нэг хөвч, уг хөвчөөр хөвчилсөн нумаар хүрээлэгдэж бүтсэн дүрс, нум мэт хэлбэртэй з(үйл үг)
нумдагч [нэр үг] ноос, хөвөн зэргийг нумдуураар бутаргадаг хүн, нумдах үйлийг гүйцэтгэгч.
нумдлага [нэр үг] ноос, хөвөн зэргийг тусгай багажаар сэмлэн тараах нь муруйсан зүйлийн харих хүчний тийрэлт.
нур [нэр үг] нур нур (дуу чимээ дуурайсан үг) (а.үе гишүү дуугарах болон шингэн зүйлийн буцалсаар өтгөрөх үед гарах дуу чимээ б.хүний олон юм яриад салдаггүй байдал).
нураа [нэр үг] ганга, элс манхан зэргийн нурсан газар нураа дагах (нурж унасан хэсгийг нь дагаж явах), эрэг нураа (хоршоо үг) (эргийн өмрөн нурсан хэсэг) нурж унасан байшин барилга болон овоолоостой зүйл байшингийн нураа (нурж унасан байшингийн үлдэгдэл, хог).
нураг [нэр үг] уулын эгц хажуу бэлд тогтсон хайрга чулуу, асга нураг хайрга (уулын бэлд нурж тогтсон хайр чулуу) нурж унасан юм, нураа.
нурам [нэр үг] галтай, цогтой халуун үнс нурманд булах (ямар нэгэн зүйлийг галтай үнсэнд булж болгох), нурам бургих (халуун үнс хөөрөн дэгдэх), нурам буцлах (хурц наранд шарагдсан элс шорооноос халуу оргих), үнс нурам (хоршоо үг) (ямар нэгэн зүйл шатсаны дараа үлдэх нунтаг саарал зүйл), үнс нурам бужигнах (үнс нурмыг онгичин дэгдээх) (шилжсэн утга) хэрүүл шуугиан нурам занчих (сүржигнэн хий агсамнах), хэрүүлийн нурам унгатгах (хэрүүл шуугиан дэгдээх), нурам царайлах (уруу, дорой царай гаргах).
нурам [нэр үг] модыг цавчиж цагаалалгүй овоолсон нь.
нуранги [нэр үг] нурж унасан юм нуранги элс (манхны элс доош буух нь), хэрэмний нуранги (хэрэмний нурж унасан хэсэг) нурахдаа хялбар, нурж байгаа юм.
нуруу [нэр үг] (бие бүтэц, анатоми) хүн болон сээртэн амьтны ар биеийн гол тулгуур бөгөөд дотор нь нугас орших мөгөөрсөөр залгагдсан хэлхээ яс асуух нуруу (хонь малын нурууны ууц ястай нийлж байгаа хэсэг), морины нуруу (морины ар голын дагуу байрлах олон хэлхээ яс), нурууны үе (хоёр нурууг холбосон мөгөөрс), нуруугаа авах (а.морины нуруу эмээлд холгогдон шалбарах б.(шилжсэн утга) ядартлаа зүтгэх), нуруу сайтай (а.адуу малын нуруу холгогдон шалбараагүй, эрүүл б.(шилжсэн утга) хэлсэн үгэндээ эзэн болдог, өөрийн гэсэн үзэл бодолтой хүн), нуруу хөших (хүний ар биеийн тулгуур олон яс хөшиж өвдөх), зоо нуруу (хоршоо үг) (хүн, амьтны ар голын дагуу орших хэлхэгдсэн олон яс, түүний хажуугийн зураа), ууц нуруу (хоршоо үг) (хүн, амьтны их биеийн ар хэсэг), нуруу тэнийх (зовлон зүдгүүрээс ангижрах, амрах), нуруу тэнэгэр (санаа зовох зүйлгүй), нуруугаа үүрэх (ууцан дээрээ гараа ачиж явах), нуруу руу нь хутга дүрэх (сэм хорлох), нуруу руу хүйтэн ус хийх шиг болох (айж цочих зэрэг таагүй сэтгэгдэл төрснөөс бие эвгүйцэх), нуруугаа үүрсэн нь намайг голно, нусаа чирснийг нь би голно (зүйр үг) (ханилан суухад сэтгэлд нийцсэн хүнгүй) хүний биеийн өндөр намын хэмжээ нуруу өндөр (өндөр биетэй хүн), нуруу туруу (хоршоо үг) (а.хүний өндрийн хэмжээ, өндөр нам б.янз байдал) уулын урт зоо болон үргэлжилсэн уулс уул нуруу (хоршоо үг) (үргэлжилсэн уулс), уул нуруу болох (уул нуруу мэт их байдал) байшин, майхан, хашаа зэрэгт хөндлөн тавьж онь түшүүлэх уртааш мод нуруу мод (байшин, хаалга зэргийн дээгүүрх уртааш тавьсан мод), нуруу гаргахнуруу хийх (ямар нэгэн зүйл барихаар уртааш мод хийх, барих), байшингийн нуруу (байшингийн оройд хөндлөн тавьсан мод), барилгын гол нуруу (барилгын оройд хөндөлдүүлэн тавьсан мод), ноён нуруу (а.байшин зэргийн дам нурууны дээд хэсэг, гол хөндлөвч б.(шилжсэн утга) голч чанар, буурь суурьтай байдал), дам нуруу (гол нуруунд тэгнэн тавьсан уртааш мод), майхны нуруу (майхны хоёр баганын дээд үзүүр дэх сэнжинд тогтоох урт мод), нуруу босгох (а.нуруу мод барих б.(шилжсэн утга) ажил хэргийн ерөнхий бүдүүвчийг гаргах), нуруу багана (хоршоо үг) (хөндлөн болон уртааш мод) уртааш нь далагнуулан овоолж хураасан зүйл нуруу өвс (уртааш нь майханчлан овоолсон өвс), даалимбын нуруу хатгах (даалимбын ар адил завсаргүй жишүү хээ гарган хатгамаллах) (шилжсэн утга) төлөв, ерөнхий байдал нурууг нь нугалах (а.нурууны ясыг үелэн салгах б.ажил хэргийн ихэнхийг хийж дуусгах), дүн нуруу (ерөнхий төлөв), гол нуруу алдахгүй (барагтай бол алдаа гаргахгүй) монгол үсгийн бичлэгийн шулуун шугам.
нуруувч [нэр үг] ерөнхий тойм, ихэнх хувь нуруувч хүчин (нөлөө бүхий хүмүүс).
нуруувч [нэр үг] нуруугаар давхарлан өмсөх хувцас тарваганы арьсан нуруувч (тарваганы арьсаар хийсэн нуруундаа өмсөх бэлхэвч).
нуруувч [нэр үг] гол тулгуур болох зүйл тэрэгний нуруувч төмөр (тэрэгний гол тулгуур төмөр).
нуруулдагч [нэр үг] нуруу болгон хураах техник.
нуршигч [нэр үг] хэлсэн үгээ байн байн давтан нуршин яригч.
нутаг [нэр үг] төрж өссөн, оршин суух газар орон төрөлх нутаг (төрж өссөн нутаг), төрсөн нутаг (эхээс төрсөн газар орон), уг нутаг (оршин суух, харьяалагдах газар орон), эх нутаг (төрж өссөн газар орон), нутгийн ард иргэд (а.нэг нутагт төрж өссөн хүмүүс б.тухайн газар оронд байнга оршин суугч хүмүүс), нутгийн аялга (тухайн газар орны хүн ардын аман ярианы өвөрмөц ялгаа), нутгийн захиргаа (тухайн орон газрын захиргаа), нутгийн идээ (а.харьяалагдах газар орноос авчирсан хүнсний зүйл б.өөрийн амьдарч ахуй газар орны хүнсний зүйл), нутаг буцах (а.амьдарч буй газар орон руугаа явах, харих б.(шилжсэн утга) нас барах), нутгийн хүн (нэг газарт амьдардаг хүмүүс), харийн нутаг (гадаадын улс орон), хүний нутаг (а.харийн нутаг б.амьдарч байгаагүй газар нутаг), газар
нутагтан [нэр үг] нутаг орноо амьдрагч хоёр нутагтан (газар уснаа амьдрагч).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.