Үйл үг

шагайх [үйл үг] хаалга үүд, нүх цоорхой зэргээр цухалзан харах гэрийн цоорхойгоор шагайх (гэрийн бүрээсний элэгдсэнээс үүссэн, нүх цоорхойгоор цухалзан харах), сэмхэн шагайх (хүнд мэдэгдэхгүйгээр үүд хаалганы завсар зэргээр сэмхэн цухалзан харах), тотгоор шагайх (гэрийн үүд хаалганы дээд талын завагны завсраар сэмхэн харах), хаалгаар шагайх (хаалгаар цухуйх), хатавчаар шагайх (гэрийн үүдний хатавчаар цухалзан харах) нэгэн чигт хараа чиглүүлэх онилон харах шагайн суух (газар харан суух), буу шагайх (буу онилох), газар шагайх (газар ширтэх), ном шагайх (ном шимтэн унших), цаас шагайх (ном эрдэмд шамдах) (шилжсэн утга) хүний мууд дурлаж, өө сэв эрэлхийлэх ул шагайхулыг нь шагайх (хүний мууд дурлах, бусдын мууг үзэх гэж далдуур өө сэв эрэх), хүний ул шагайж явдаг хүн (ярианы үг, хэллэг) (хүний мууд дурлаж явдаг хүн).
шагзлах [үйл үг] чагжлах.
шаглагардах [үйл үг] хэтэрхий шаглагар болох.
шаглах [үйл үг] юмыг залгуулан ойр ойр хатгаж нягт оёх шаглан оёх (ойр ойрхон нягт оёх).
шаглах [үйл үг] шатар тоглоход, ноёныг морь, тэрэг, бэрсээр шалах бэрсээр шаглах (ноёныг бэрсээр шалах).
шагнайх [үйл үг] хүн, амьтны хамар шагнагар болох, эртийх хамар нь шагнайх (хамар нь шагнагар болох, эртийх).
шагнах [үйл үг] шан хүртээх мөнгөөр шагнах (мөнгөөр шан хүртээх), нүүр шагнах (нүүр өгөх) хичээл зүтгэл гарган амжилт гаргасан, онцгой гавьяа байгуулсан хүмүүст урамшуулал, хүндэтгэл үзүүлэх засгаас шагнах (төрөөс шагнах), монгол улсын баатар цолоор шагнах (монгол улсын хөдөлмөрийн баатар цол хүртээх), одонгоор шагнах (одон хүртээх), сайшаан шагнах (урамшуулал олгох).
шагшаах [үйл үг] ямар нэг зүйлийг магтах, сайшаах.
шагших [үйл үг] шаазгай зэрэг амьтны шаг шаг гэж дуугарах шаазгай шагших (шаазгай шаг шаг гэж дуугарах) олноороо магтах шагшин гайхах (олноороо магтан гайхах), шагшин магтах (олноороо магтах) олноороо муулах, халаглах шагшин муулах (олноороо муушаах), шагшин хэлэлцэх (олноороо халаглан ярилцах), шагших шуугих (хоршоо үг) (болсон үйл явдлыг олноороо халаглан хэлэлцэх), шагшрах, гайхан ярилцах.
шагшрах [үйл үг] шагших шаазгай шагшрах (шаазгай шаг шаг дуугарах) ам танших гайхан шагшрах (магтан ам танших) зэмлэн буруушааж хэлэлцэх, халаглах, ам танших.
шагшуургалах [үйл үг] зэгс, хулс, өлөн өвс зэргийн ихээхэн ургаж, шагшуурга болох намрын цагт ургамлын толгойд шагшуурга тогтох.
шагшуургатах [үйл үг] өвсний толгой цантах.
шагшчих [үйл үг] байн байн шагших, олноороо шагших.
шадардах [үйл үг] юманд шадар ойр болох.
шадарлах [үйл үг] ойр, дэргэд байх, ойртох дотносох, дотнын итгэлтэй хүн нь болох.
шадлах [үйл үг] шад, мөр болгох шүлэг шадлах (шүлэг шад, мөр болгох).
шажигнах [үйл үг] юмны хугарах, няцрах, хөдлөх, эвдрэх зэрэгт шар шар хийх чимээ гарах бургас шажигнах (бургас хугарч шар шар хийх чимээ гарах), сандал шажигнах (эвдэрхий сандал хөдөлгөхөд, гарах дуу чимээ), цаас шажигнах (цаасыг базах, хөдөлгөхөд шар шар хийх чимээ гарах), чулуу шажигнах (чулуу хөдөлгөхөд шар шар хийх чимээ гарах).
шазайх [үйл үг] ярзайх дээвэр шазайх (байшинг дээвэрлэсэн зүйл элэгдэж хуучран энд тэндээ өрвийж сөртийн урагдаж ноорох), шүд шазайх (шүд ярзайх) хэвцэг зан гаргах, ярдаглах.
шазалзах [үйл үг] шазгар юмны байн байн хөдлөх (шилжсэн утга) юмны буцлах, ойртож хөдлөх цай шазалзах (цай буцалж эхлэх).
шазвалзах [үйл үг] шазав шазав хийх, хэвцэглэн ярдаглаж, шүд нь ярзалзах (шилжсэн утга) шингэн юмны буцлахыг завдах тогоотой сүү шазвалзах (тогоотой сүү буцалж эхлэх).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.