Үйл үг

хүгдэлзэх [үйл үг] хүгдгэр хүн, амьтны байн байн хөдлөх хүгдэг хүгдэг хийх (хүгдгэр юмны байн байн хөдлөх).
хүдсэх [үйл үг] могойн ус гатлах.
хүдэг [үйл үг] хөдөх.
хүдэгдэх [үйл үг] донсолгоон ихдэх.
хүдэглэх [үйл үг] болхи, хүдэх зан байдал гаргах машин тэрэгний донслуулан явах.
хүдэнтэх [үйл үг] манан татах, хүдэн тогтох, хүдэн суух хөхрөн хүдэнтэх (хөх өнгийн манан тогтох) нүдэнд хөө мэт хар юм харагддаг болох.
хүдэржих [үйл үг] хүдрийн шинж чанартай болох, хүдэр бүрэлдэн тогтох.
хүдэржих [үйл үг] хүүхдийн бие нь өсч торнин чийрэгжих бие нь хүдэржих (бие нь өсч торнин, чийрэгжих).
хүдэх [үйл үг] хөдөх. хүж(ин) (нэр үг) анхилмал сайхан үнэртэй зүйлийг талхалж найруулан хийсэн, бурхан тахил, гэр орон зэргийн ариутгалд хэрэглэх зүйл хүж барилцах ёс (монголчуудын дунд дэлгэрсэн ах дүү бололцох уламжлалт нэг ёс заншил төрсөн ах дүүгүй ганц бие хүмүүс хоорондоо хүж барилцаж, ах дүү болдог хүж барьж, ном уншуулаад эрхий хурууныхаа цусыг гаргаж, бие биедээ амсуулна), хүж барих (а.хүж асаах б.хуучир. хүж асаан тэнгэрт мөргөн ёсолж, журмын ах дүү бололцох), хүж уугиулах (хүж асаан үнэртүүлэх), хүжний онгоц (хүж агуулах, уугиулах уртхан сав), хүжний үнэр (хүжний анхилам сайхан үнэр), арц хүж (хоршоо үг) (шатаан үнэр гаргах зүйл), зул хүж (хоршоо үг) (шашны ном уншихад, асааж уугиулдаг зүйл), үнэртэн хүжис (хоршоо үг) (анхилам сайхан үнэртэй зүйлс), хүж өвс (ургамал судлал) (угийн хэсэг нь модлог, иш салаа маш олон, бариулгүй навчтай, олон наст өвслөг ургамал шатаахад сайхан үнэр гарна бүхэл өвс нь эмд орно), хүж хорхой (амьтан судлал) (хүж мэт уртлаг хэлбэртэй нэгэн зүйл шимэгч хорхой, бохир ус идээгээр дамжин хүн малын гэдсэнд ойр бойжно), хүж өвс (ургамал судлал) (угийн хэсэг модлог, иш салаа маш олон, бариулгүй навчтай олон наст өвс бүхэл өвс нь эмийн найрлагад орно, шатаахад сайхан үнэр гарна), лууны хүжин мод (ургамал судлал) (дүгрэг навчтай, үр цэцэг байхгүй, маш өндөр, шүүс ихтэй нэгэн зүйл мод), хүжинд дөлгүй, хүргэнд нулимсгүй (зүйр үг) (хар элгийн хүнээс харамсах сэтгэл гарахгүй).
хүжгэнэх [үйл үг] оньсон хөдөлгүүр дуугарах.
хүзүүвчлэх [үйл үг] амьтны хүзүүнд, оосор чимэг зэрэг юм уях хүзүүвч хийх.
хүзүүдэх [үйл үг] хүзүүнээс нь барих, хүзүүгээр нь тэврэх хүзүүдэн үнсэх (хүзүүгээр нь тэврэн үнсэх), тугал хүзүүдэх (тугалын хүзүүнээс нь барих), хүүхэд аавыгаа хүзүүдэх (хүүхэд аавынхаа хүзүүгээр тэврэх), аман хүзүүдэх (уралдаанд хоёрдугаар байрт орох) юмны амсрын доорх, нарийн шувтан талаас барих хурган лүүг хүзүүдэх (архины бяцхан савны амсрын доод, нарийн талаас барих).
хүйгэрдэх [үйл үг] тогтворгүй хөнгөн, зан ааш гаргах.
хүйгэх [үйл үг] салхи жавар жижиг нүх, завсраар шуугин үлээх хаяагаар салхи хүйгэх (гэрийн хаяагаар хүйтэн үлээх) олон хүний яриа тод бус сонсдох гэр дүүрэн хүн хүйгэх (гэрийн дотор олон хүний яриа бүдэг бадаг сонсдох).
хүйдэх [үйл үг] хөвчилсөн нумны хөвчийг хөвчлүүрээс огцруулан авч хариулах нум хүйдэх (нумын хөвчийг сулруулах). хүйлс хоёр усны дундах бяцхан хуурай газар буюу салаалж урссан урсгалын дундах хуурай газар голын хүйлс (хоёр голыг холбосон зурвас газар).
хүйлэх [үйл үг] хүүхдийн хүй цөглөх.
хүйлэх [үйл үг] бог мал нэгэн дор олноор төллөх хонь хүйлэх (хонь нэг дор олноороо төллөх) зарим махан идэшт амьтны от орох цагаар эмэгчиндээ цуглах чоно хүйлэх (чонын ороо орж өлөгчиндөө (эмэгчиндээ) олноор цуглах) бүлэглэх, сүрэглэх.
хүйрэх [үйл үг] хүйлэх, хөвөрч цувах. хүйс(эн) (нэр үг) хэвлийн өмнө тал хүйн угнаас үлдэж хоцорсон сорви хүний хүйс хонхор, бусад амьтны хүйс тэгш, бяцхан товгор байдаг хүй , хүйлс хүйс татах (төрөл саднаа бодож дотночлон үзэх), хүйсний цөнхрөг (хүний хүйсний нүх), хүй хүйс (хоршоо үг) (хүн амьтны гэдэсний гол төв), хүйс тэмтрэх (хүнийг, өрх гэр, үндэс угсаагаар нь бүрмөсөн үгүй хийх, устгах).
хүйс [үйл үг] цэцэг, үр жимс зэргийн шилбэ тогтсон газрын тус байх төв гол үрийн хүйс (үрийн гол хэсэг), цэцгийн хүйс (цэцгийн гол дахь дүгрэг хэсэг) (шилжсэн утга) зарим юмны гол төвийг эзэлсэн зүйл хүйс газар (байрлал болон чухал хэрэгцээний хувьд нэг юмны гол төв болж байх хэсэг), далайн хүйс (далайн гол хэсэг), дэлхийн хүйс (дэлхийн төв хэсэг), тогооны хүйс (тогооны гол төв).
хүйтдэх [үйл үг] дэндүү хүйтэн болох.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.