Үйл үг

хайлмаграх [үйл үг] хайлмаг янзтай болох.
хайлмагтах [үйл үг] хайлмаг болж эхлэх цас хайлмагтах (цас хайлах янз орох), тос хайлмагтах (тос хайлмаг байдалтай болох).
хайлмагших [үйл үг] хайлмаг шинжтэй болж ирэх.
хаймсах [үйл үг] сумыг хол тусгахаар өлийлгөж, дээгүүр чиглүүлэн харвах сум хаймсах (хаймуураар харвасан сум хол явах) нисч яваа шувууг зэргийг харвах.
хайнагжих [үйл үг] хайнаг олонтой болох.
хайнгадах [үйл үг] хэтэрхий хайнга хандах, хэтэрхий хайнгын учир алдах, осолдох.
хайнгарах [үйл үг] хайнга болох, хайнга болж хувирах.
хайнгатах [үйл үг] хайнга зан, байдал гаргах.
хайнгаших [үйл үг] хайнга байдалтай болох, хойргоших.
хайнгашрах [үйл үг] улам хайнга шинжтэй болж ирэх.
хайнцах [үйл үг] барилдаж буй хоёр бөх нэг зэрэг унах бөх хайнцах (хоёр бөх зэрэг унаж тэнцэх) шатар зэрэг наадам тэмцээнд хожилгүй болох, харилцан тэнцэх.
хайрах [үйл үг] морь мал хойд хөлөөрөө хавиран өшиглөх морь хайрах (морь өшиглөх).
хайрах [үйл үг] халуун төмөр, чулуу зэргээр юмыг өнгөц түлэх төмрөөр хайрах (халуун төмрөөр өнгөн талыг нь түлэх), хайруулаар хайрах (халуун хайруулаар өнгөц түлэх), индүүгээр хайрах (халуун индүүгээр өнгөц түлэх) хоол идээний зүйлийг тогоонд хуурч болгох гамбир хайрах (гамбир тосонд жигнэж болгох), хуушуур хайрах (хуушуур халуун тосонд жигнэж болгох) (шилжсэн утга) хүйтэнд жиндэх, даарах гутал хайрах (гутал хөл дааруулах, жиндүүлэх).
хайргадах [үйл үг] хайргаар үрэх, билүүдэх хутга хайргадах (хутгаа хайргаар үрэх), сүх хайргадах (сүхээ хайргаар үрэх) голын үйрмэг чулуунд тээглэх, тулах загас хайргадах (загас голын захар сүрэглэн явах), завь хайргадах (завь голын захын үйрмэг чулуунд тулах) хайрга чулуу нь ихдэж зохис алдах.
хайргажих [үйл үг] хайргатай болчихох, өвс ургамал тачирдах тутам сул шороо нь хийсч улмаар хайрга ихтэй болох гол хайргажих (гол хайргатай болох), зам хайргажих (зам хайрга чулуу ихтэй болох).
хайргалах [үйл үг] хайргатай болгох.
хайргалах [үйл үг] хутгыг хайрганд хавирах.
хайргаших [үйл үг] хайрга шинжтэй болох зам хайргаших (зам хайрга чулуу ихтэй болж ирэх).
хайрдах [үйл үг] голын үйрмэг чулуунд тулах, тээглэх, хайргадах голын хайр хэтэрхий ихэдсэн учир завиар явахад тохиромжгүйдэх.
хайрлах [үйл үг] нандин эрхэмлэж байгаа хайр сэтгэлээ илтгэх ханиа хайрлах (ханиа үл гомдоон, элбэрэн тэтгэх), сэтгэлтэй хүнээ хайрлах (дурласан хүндээ бусдаас илүү хайр халамж тавих) элбэрэн дотночлох, өрөвдөн хөөрхийлөх дүүгээ хайрлах (дүүгээ элбэрэн дотночлох), хүүгээ хайрлах (хүүгээ элбэрэн тэтгэх) өрөвдөх хайрлах (хоршоо үг) (уян зөөлөн сэтгэл гарган хамгаалах), хайрласан нохой хацар долоох (зүйр үг) (хайр хишгийг үл ойшоох, тусыг усаар хариулах) хэмнэх, гамнах, арвилах гутлаа хайрлах (гутлаа гамнах), морио хайрлах (морио гамнах), хайрлах гамнах (хоршоо үг) (ариглах хэмнэх), хайрлах хамгаалах (хоршоо үг) (ариглах, осол аюулаас сэргийлэн сахих) (шилжсэн утга)(хуучир.) ахмад настан болон зэрэг дэв илүү хүн юм өгөх хишиг хайрлах (хишиг хүртээх), ном хайрлах (ном өгөх), эд хайрлах (эд өгөх, эд хүртээх) (шилжсэн утга)(хуучир.) гуйх хүсэхийн хүндэтгэл айлдаж хайрлахсан болов уу (айлдан хэлж өгнө үү).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.