Үйл үг

танхайтах [үйл үг] танхай балмад авирлах, танхай зан авир гаргах гудамжинд танхайтах (гудамжинд танхай байдал гаргах, нийгмийн хэв журам зөрчих).
танхайх [үйл үг] ажил хийхгүй танхайрах, дэмий хэвтэх танхайн хэвтэх (ажил төрөл байхгүй, хий дэмий хэвтэх).
танхиганах [үйл үг] эрхэлж элдэв ааш гаргах.
танхидах [үйл үг] хэтэрхий танхи болох, танхи учир тохиромжгүйдэх.
танхилах [үйл үг] танхи байдал гаргах, эрх дураараа байдал гаргах.
танхилзах [үйл үг] эелдэг наалинхай янз байдал, эрх танхи зан ааш гаргах танхилзан байх (сайхан ааш гаргах, янз байдал аятай зөөлөн байх) эрхлэн эрвэлзэж төв бус аашлах, эр эмийн журмаас тэрслэх (шилжсэн утга) мал унаа удаан хугацаанд уналга эдэлгээнд ороогүйн улмаас элдэв ааш гаргах.
танших [үйл үг] гайхмаар юм үзэж, хэл тагнайгаа ташиж дуугаргах тагнайгаа танших (тагнайгаа таших, тагнайгаа хэлээрээ ташин дуугаргах), танших тагших (хоршоо үг) (тагнай хэлээ дуугаргах).
танших [үйл үг] юмыг сэм ажиглаж туршин тэнсэж үзэх (шилжсэн утга) дэмий тэнэн хэсэх тэнэх
тараах [үйл үг] тархай болгох, дэлгэх өвс тараах (өвс тархай болгох), ноос тараах (ноос дэлгэж тархай болгох) хурсан цугласан хүн, амьтныг явуулах ангийн хүүхдийг тараах (ангид цугларсан хүүхдүүдийг явуулах), хурлаа тараах (хурлаа дуусгаж цугласан хүмүүсийг явуулах), цуглаан тараах (цуглан хэлэлцэх олныг үймүүлэх, цуглаан хийхийг нь болиулах), хөөн тараах (цугласан нийлсэн олныг хөөн явуулах) түгээх, дэлгэрүүлэх зар тараах (зар түгээх), өвчин тараах (халдварт өвчин дэлгэрүүлэх), сонин тараах (нийтэд сонин түгээх), цуу үг тараах (цуу үг дэлгэрүүлэх, энд тэнд ярьж явах) хуйлсан эвхсэн юмыг дэлгэх (шилжсэн утга) эмх цэгцгүй болгох.
тараглах [үйл үг] хавар болж тараг сая гарах тарагласан айл (таргаа бүрж эхэлсэн айл), тараглаж эхлэх (таргаа бүрж ууж эхлэх).
тарагших [үйл үг] тараг шинжтэй болох, тараг мэт исгэлэн болох.
тарайх [үйл үг] тэрийх, дөрвөн мөчөө тэнийлгэн тэлж хэвтэх тарайж унтах (хаа сайгүй хөглөрч унтах), тарайж хэвтэх (дөрвөн мөчөө тэлж хэвтэх), тарайх тэрийх (хоршоо үг) (дөрвөн мөчөө чөлөөтэй тэнийлгэх) юмны доод этгээд дэрвийх майхны хормой тарайх (майхны хормой дэрвийх).
тарамдах [үйл үг] хэтэрхий энд тэнд салж сарних, таруу болох бэлчээрийн өвс тарамдах (бэлчээрийн өвс ховор болох), тарамдаж орхих (хурааж бөөгнүүлсэн зүйл энд тэнд тарах) олон ажил давхцаж хүч хүрэлцэхгүй болох хүчээ тарамдах (олон ажлыг зэрэг зэрэг хийж хүн хүч хүрэлцэхгүй болох) хөлийн булчингаас шүүрэн авах хэрэглээний зүйл ховордох.
тарангидах [үйл үг] хэвийн байдлаас арай таруу болох, таранги учир тохиромжгүйдэх.
тарах [үйл үг] цугласан бөөгнөрсөн зүйл зүг зүг тийшээ явах, тархай болох тарж бутрах (цугласан олон зүг зүг рүү сарних), тарж одох (сарнин одох), хонь тарж бэлчих (хонь энд тэндгүй тархан бэлчих), талаар нэг тарах (цугласан бөөгнөсөн зүйл зүг бүр тийш сарнин замбараагүй болох), бутран тарах (нэг газар бөөгнөрөн байснаа зүг бүр лүү салах) олны хуралдсан, цугласан нь дуусах, төгсөх ажил тарах (ажил дуусах), хурал тарах (хурал хуралдаад дуусах), хичээл тарах (хичээл хийж дуусах), хурал цуглаан тарах (хурал цуглаан дуусах), наадам тарах (наадам дуусч хүмүүс зүг зүг рүү салан одох) (шилжсэн утга) түгэх, дэлгэрэх өвчин тарах (өвчин түгэх), хуян тарах (хүний биеийн шингэн нэг газар луугаа гүйх), халдвар тарах (халдвар дэлгэрэх), цуурхал тарах (цуурхал дэлгэрэх). тарвага(н) (амьтан судлал) шаравтар болон хүрэн бор өнгийн үстэй сүүн тэжээлтэн мэрэгч амьтан тарвага агнах (тарвага алахаар явах), тарвага ичих (өвөл тарвага нүхэндээ орж хавар болтол унтах), тарвага утах (тарваганы нүхэнд май тавьж тарвага агнах), тарваганы зусаал (тарвага халуун дулаан цагт байрлаж өсч үржих олон амсартай дош), тарваганы ичээ (тарвага орж унтан өвлийг өнгөрөөдөг нэг амсартай, мухартаа өвсөн хучилга дэвсгэр бүхий гүн нүх), тарваганы арьс (тарваганы биенээс салгаж авсан арьс), тарваганы тос (тарваганы өөхнөөс гарган авсан тос), тарвага гөрөөс (хоршоо үг) (ан гөрөө), тарвага зурам (хоршоо үг), тарваган тахал (анагаах ухаан) (мэрэгч амьтан тарваганаас хүнд халдварлан тусах цочмог халдварт өвчин), тарваган тахал тусах (анагаах ухаан) (тарваган тахал өвчнөөр өвдөх), тарвага алаад баяждаггүй, тамхи татаад хоосордоггүй (цэцэн үг) (ялих шалихгүй юмаар хөөцөлдөөд ашиг гарахгүй, бага сага гарз гарснаар хоосордоггүй), тарвага шиг таргалж, тахиа шиг өндөглөх (зүйр үг) (сайн сайхан амьдрах), тарваган шийр (ургамал судлал) (а.буурцагтан овгийн гурвалсан навчтай, шар цэцэгтэй эмнэлэгт хэрэглэх олон наст өвс б.мөнхүү ургамлаар хийсэн эм тарваган шийр уух (тарваган шийрээр хийсэн эмийг уух) (шилжсэн утга) жижиг тарваган хүн (а.өсөлтийн эмгэгтэй одой хүн б.(доромжилсон үг) намхан хүн).
тарвагалах [үйл үг] тарвагачлах.
тарвагацах [үйл үг] (тоглоом) хүүхдүүд чоно тарвага болон наадах.
тарвагачлах [үйл үг] тарвага агнахаар явах тарвагачлах дуртай хүн (тарвага агнах дуртай хүн).
тарвайх [үйл үг] дөрвөн мөчөө чөлөөтэй тэнийлгэн хэвтэх.
тарвалзах [үйл үг] нялх хүүхдийн гар хөл нь тал тал тийш сарвалзан хэвтэх тарвалзан хэвтэх (нялх хүүхэд дураараа хөл гараа хөдөлгөн хэвтэх).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.