Үйл үг

намтах [үйл үг] зөөлөн аядуу болох шинж байдал илрэх.
намтгах [үйл үг] нам болгох дэрээ намтгах (дэрээ нам болгох).
намтгах [үйл үг] дууг чимээг ихэд нам, аядуу болгох.
намуурах [үйл үг] намуун болох.
намхандах [үйл үг] хэтэрхий намхан болох, дэндүү намхан учраас тохиромжгүй болох ширээ намхандах (ширээ хэт нам болсноос юм бичиж хийхэд зохисгүйдэх).
намхрах [үйл үг] нам жим болох, тогтуун болох чимээ намхрах (чимээ шуугиангүй болох) буурах, дарагдах, намжих зүтгэл намхрах (зүтгэл нь буурах), самуун намхрах (самуун намжих), салхи намхрах (салхины хүч буурах).
намхтах [үйл үг] улам нам болох, чимээгүй болох.
намхтгах [үйл үг] бүр нам болгох, чимээгүй болгох шуугиан намхтгах (чимээ шуугиангүй болгох).
намчирхах [үйл үг] намаараа бахархах, намынхаа үзэл бодлыг ихэд сайшаан магтах намчирхах зантай (намаараа түрий барих зан байдал).
намьяалах [үйл үг] дууны аяс айзмыг сайхан нугалж гаргах намбатай сайхан хөдлөх.
намьяарах [үйл үг] намьяа гаргах.
намьяархах [үйл үг] дууны аяс айзмыг сайхан нугалж дуулдгаараа бахархах.
нандигнах [үйл үг] ямар нэгэн зүйлийг эрхэмлэн үзэж хадгалах нандигнан боох (нандин хэмээн үзэж нямбайлан боох), нандигнан хадгалах (эрхэмлэн үзэж хүндэтгэн хадгалах).
нанчилдах [үйл үг] зодолдон жанчилдах, нүдэлдэх.
нанших [үйл үг] нэг ярьснаа давтан үглэх, янших хамраараа гуншганан ярих наалдаж нанших (хамраараа гуншганан үргэлжлүүлэн ярих) ой ухаан муудан зөнөх.
нанших [үйл үг] хэсэх, тэнэх.
нанших [үйл үг] зодож жанчих, цохих. нар(ан) (нэр үг) дэлхий ба бусад гаригуудын тойрон эргэх огторгуйн гэрэлт од нарны аймаг (нар түүнийг тойрон эргэх том, бага гариг, тэдгээрийн дагуул, сүүлт од, солирын биетээс бүрдсэн тогтолцоо), нарны дуран (нарыг ажигладаг од зүйн багаж), нарны зай (нарны цацрагийг шууд цахилгаан энергид хувиргадаг хагас дамжуулагч фото цахилгаан үүсгүүр), нар битүү (нар гарахаас өмнөх үе), нарны халх (шүхэр), нар буруу (зүүн, цагийн зүүний эсрэг), нар зөв (баруун, цагийн зүүний дагуу), хур нар (зун, намрын үд дундын хурц нар), хурц нар (төөнөсөн аагим халуун нар), нар барих (нар хиртэх), нар буцах (өвөл, зуны туйл болох), нар гарах (а.нар дээш мандах б.(шилжсэн утга) баяртай явдал тохиолдох), нар жаргах (нар шингэх), нар орох (нар баруунаас бууж үдэш болох), нар голлох (үд дунд болох), нар ханын элэг өнгөрөөх (үд өнгөрөх), нар дайрах (юмны дээгүүр нарны гэрэл тус өнгөрөх), нар таших (нар хэлбийх), нар хирлэх (нар хиртэх), нар хиртэх (нарны явах замд сар ташаалан ойртож халхлагдах), нар хошлох (нарны хажууд солонго мэт цацрал бий болох), нар хүрээлэх (агаар мандал дахь мөсөн талстуудад нарны гэрэл хугарч ойсноос нарны эргэн тойронд тойрог үүсэх), нар хүүшлэх (нар халхлан сүүдэр буух), нар шингэх (орой болох), наранд гаргах (нар тусах газар юм тавих), наранд ээх (нар тусах газар тавих), нар булаалдах (хуримын ёслолын монгол наадам, худ ургийн талаас гал бүрд дөрвөн морьтон оролцож талцан наадна), наранд мөргөх (хүүхнийг төрсөн аавын гэрээс гаргаж, шинэ гэрт оруулахын өмнө гэрийн хаяанд хүү, бэр хоёрыг мандах нарны зүг харуулан зэрэгцүүлэн суулгаж, шаант чөмөгний бүдүүн талыг хүүд, нарийн талыг хүүхэнд атгуулан шар наранд мөргөмүй, шаант чөмөг атгамуй гэж хэлүүлэн нарны зүг гурван удаа мөргүүлэх хуримын зан үйл), наран мандал (хурдан морины уралдаанд гуравт давхисан морь), наран засал (нарны туяаг ашиглан өвчин, эмгэгийг эмчлэн эдгэрүүлэх арга), наран угаал (наранд шарж эмчлэх эмчилгээ), нар сар (хоршоо үг) (огторгуйн эрхэс), нар салхи (хоршоо үг) (гэрэлт од болон агаарын хийн урсгал), нар хур (хоршоо үг) (нар, хур бороо бүхий), нар нь гарах (хүссэн нь биелж баярлах), нартай уралдан босох (эрт босох), нар салхины бараа хараагүй (а.гэрээс гарч үзээгүй б.олон хоног хоригдох в.ажил төрөл хийдэггүй, бие оторлож сурсан), нар эрт, нас залуу (юм бүхэн эхэлж байгаа нь), шар нар, бор хоног (өдөр хоног), шар нар, бор хоногийг өнгөрүүлэх (өдөр шөнийг аргацаан өнгөрүүлэх), нар сар гэрэлтэх (уранхай ноорхой дээвэртэй гэр, сууц), нар сар шиг (эрс тэс өөр), нартаас халих (нас барах), наргүй өдөр бүрэнхий, саргүй шөнө харанхуй (цэцэн үг) (гэрэл гэгээгүй), нар гарвал дулаан болно, нас ахивал хэрсүү болно (зүйр үг) (нас ахивал амьдралын туршлагатай, ухаалаг болдог), нар нь унаж, зам нь хаагдах (зүйр үг) (мөхөж сөнөх цаг нь ойртох), наранд унтаж, саранд бөөсөө хайх (зүйр үг) (цагийн юмыг цагт нь хийдэггүй), наранд эрсэнгүйгээ саранд эрэх, намар хийсэнгүйгээ өвөл хийх (зүйр үг) (цагийн юмыг цагт нь хийдэггүй), алтан дэлхийг нар гийгүүлдэг, ард олныг эрдэм гийгүүлдэг (зүйр үг) (эрдэм ном сурах хэрэгтэй), наран ногоо (ургамал судлал) (хээр ургадаг, цагаан үндэстэй, улаан иштэй, ногоон навчтай, хар үртэй, үрийг боловсруулж иднэ, морин шүд), гоёмсог
наргих [үйл үг] хөгжил баяртайгаар наадан цэнгэх, зугаацах наргих даргих (хоршоо үг) (хөгжин цэнгэх),
нардах [үйл үг] наранд удаан байснаас толгой өвдөж халуурах, нарших.
нарийвчлах [үйл үг] нягтлан хянах, нарийн тодорхой шалгах нарийвчлан үзэх (нарийн тооцож шинжилж үзэх), нарийвчлан тодорхойлох (нарийн тооцож гаргах), нарийвчлан бодох (ихэд ухан бодох).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.