Үйл үг

нившрэх [үйл үг] бие хүндрэх, бие сульдаж, тамир муудах, нозоорох нивширтэл унтах (их унтсанаас бие хүндрэн нозоорох) босож чадахгүй болтол нь ихэд зодох нивширтэл зодох (босохгүй болтол нь зодох).
нившрэх [үйл үг] нэг дор овоорон багшрах, дүүрэх нивширтэл ачих (дааж ядтал нь ачих), нивширтэл дарах (няцартал нь дарах).
нигүүлсгэх [үйл үг] өршөөл энэрэл үзүүлэх.
нигүүлсэх [үйл үг] хайрлан энэрэх, өршөөх нигүүлсэн өршөөх (алдаа дутагдлыг нь хэлтрүүлэн, тусалж дэмжих), нигүүлсэх үзэл (бусдын сайн сайхны төлөө чин сэтгэлээсээ зүтгэхийг эрхэмлэсэн үзэл).
нигших [үйл үг] идээний зүйл муудаж, эвгүй амт, үнэр орох нигшсэн аарц (удаан дарагдсанаас болж амт, үнэр орон муудсан аарц), нигшсэн амт (эхүүн амт), нигшсэн үнэр (муухай үнэр).
нигшрэх [үйл үг] дарагдаж, чанар муудах, ялзрах ногоо нигшрэх (ногоо удаан дарагдсанаас болж муудах), сүрэл нигшрэх (сүрэл ялзрах).
нигшүүрэх [үйл үг] хоол шингэхгүй өмхийгээр хэхрэх, дотор эвгүйрхэх дур гутах өөхөнд нигшүүрэх (өөх идсэнээс болж, дотор муухайран хоол идэх хүсэлгүй болох).
нидрүүлэгдэх [үйл үг] нидрүүлгэд нидэрч угаах хувцсаа нидрүүлэгдэх (угаах хувцсаа нидрүүлгэд үрэх).
нидрэх [үйл үг] ямар нэгэн зүйлийг юмны дээр тавьж хүчтэй үрж нухах арьс нидрэх (арьсыг хүчтэй нухан элдэх) эрхий долоовор хуруугаараа юмыг хавчин, хүчтэй имрэх (шилжсэн утга) цохих, дэлсэх үсэртэл нидрэх (хүчтэй цохих).
нижигнэх [үйл үг] нүргээнтэй чимээ гарах, түжигнэн хүчтэй дуугарах тэнгэр нижигнэх (тэнгэр хүчтэй дуугарах), цан хэнгэргийн нижигнэх (цан хэнгэрэгийн дуу хүчтэйгээр үргэлжлэн гарах), нижигнэн дуугарах (хүчтэй үргэлжилсэн их чимээ гарах), нажигнах нижигнэх (хоршоо үг) (их дуу чимээний үргэлжлэн гарах) ажил үйлс өрнөх.
нийвийдэх [үйл үг] нийвийгээр шавар түрхэх, илж тэгшлэх.
нийгэмжил [үйл үг] нийгмийн гишүүн ажиллаж амьдрахад нь тус дөхөм болох мэдлэг, хэм хэмжээ, үнэт зүйлийн тодорхой тогтолцоог эзэмших үйл явц.
нийгэмжих [үйл үг] нийгмийн гишүүн тухайн нийгмээс тогтоосон хэм хэмжээг сахих, энэ
нийгэмлэх хуучир. [үйл үг] нийгэмчлэх, нийтийн болгох нийгэмлэх хураамжлах (хоршоо үг) (нийгмийн өмч болгон хурааж авах).
нийгэмчлэх [үйл үг] нийгмийн болгох нийгэмчлэх мал (улсын мал болгох) нийгэм даяар түгээн дэлгэрүүлэх нийгтгэх нийгэмчлэн олгох (нийтгэн олгох), нийгэмчлэн татварлах (нийгтгэн татварлах).
нийгэмших [үйл үг] нийтийн шинж чанартай болох.
нийлүүрдэх [үйл үг] мэсний зүйлийг хавирч хурцлах.
нийлэгжих [үйл үг] нийлэг байдалтай болох.
нийлэгших [үйл үг] нийлэг шинжтэй болох.
нийлэх [үйл үг] нэгдэн хамтрах, холилдох хонь нийлэх (хоёр болон түүнээс дээш хот айлын хонь хоорондоо холилдох), жагсаалд нийлэх (жагсаалд нэгдэх), зам нийлэх (явах зам, хийх ажил нэгдэх), эв нийлэх (а.санаа бодол зохицох, нэгдэх б.эвдэрсэн салсан юмны хэсгүүд эвдээ орох, тохирох), хувь нийлэх (тус тусын юм гаргаж нэгдэх), нийлж буух (айлсах), эрүү өвдөг нийлэх (ихэд хөгшрөх), тэнгэр газар нийлэх (хүчтэй цасан болон шороон шуурга шуурч, орчин тойрны юм үзэгдэхгүй болох), дэр нийлэх (гэрлэх), гэдэс нь нуруундаа нийлэх (а.ихэд өлсөх б.туранхай эцэнхий), үйлээр нийлдэг, үндсээр ургадаг (зүйр үг) (аливаа бүхэн өөрийн гэсэн зүй тогтолтой байдаг), нийлж суумаан айл болдог, нийтгэж томмоон дээс болдог (зүйр үг) (эв найртай байх хэрэгтэй) зохицох, таарч тохирох ам нийлэх (а.хоёр юмны ам уулзар таарч тохирох б.үг яриа тохирох, хэл амаа ололцох в.өөр хоорондоо ярих, хэлэх зүйлээ урьдчилан төлөвлөх), ганзага нийлэх (а.аян зам, анд явахад сэтгэл санаа таарч тохирон олз омогтой байх б.ажил үйлс таарч тохирох в.санаа сэтгэл нийлсэн хэдэн хүний зорьсон ажил хэрэг амжилттай бүтэх), гар нийлэх (а.үйл ажилд санаа нийлж хөдлөх б.аливаа зүйлийг хамтран хийж бүтээхэд урагштай байх), санал нийлэх (зөвшөөрөх, бусдын үзэл бодлыг дэмжих), санаа нийлэх (санал бодол нийцэх, үйл ажил зохицох), сэтгэл нийлэх (бодол санаа таарч тохирох), хөл нийлэх (а.алхаа гишгээ жигдрэн тохирох б.(шилжсэн утга) үйл хэргийн зам мөр, арга барил таарч тохирох), үг хэл нийлэх (үг яриа харилцан тохирох), хоолой нийлэх (хосоороо буюу олуул дууны өнгө, ая хөг зохицуулан дуулах), зүс нийлэх (гадаад үзэмж, өнгө зүс харилцан ижилсэх), нас нийлэх (морь, малын зургаан шүд гарах), хэрэг нийлэх (засаг захиргааны талаар хоёр өөр газрын хооронд гарсан зөрөлдөөнтэй хэргийг эцэслэн шийдвэрлэхийн тулд тусгай төлөөлөгч гарган хамтран шийдвэрлэх), бийр нийлэх (бийрэнд бэх уулгаж, үзүүрийг нь бичихэд бэлдэн өөгүй болгох) тулган нягтлах, шалгах бичиг нийлэх (ямар нэг хуулбарласан бичиг баримтыг уг эхтэй нь тулгах), данс нийлэх (данс тооцоог тулгах), ном нийлэх (а.онолын маргаанд бэлтгэх зорилгоор хэд хэдээр хамтран ном үзэх б.ном зохиолыг уг эхтэй нь тулган нягтлах) бүлэглэх, хуйвалдах нам нийлэх (а.намууд өөр хоорондоо нэгдэх б.хуучир. сэм хуйвалдах, хүмүүс далдуур үгсэн эвлэлдэх) үргэлжлэх, залгалдах хил нийлэх (газар нутгийн зах хязгаар залгах), тохой нийлэх (нэг ширээнд зэрэгцэн суух) олон яс нийлэх (ууц, харцага, сүүж яснуудын уулзвар газар).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.