Үйл үг

найгах [үйл үг] мод, ургамал салхины аясаар ганхах, ийш тийш хөдлөн хийсэх халиуран найгах (өвс, ургамлын халиуран хийсэх), өвсний орой найгах (өвс салхины аясаар ганхан хөдлөх), найгах навч цэцгийг намрын хяруу хиртээдэг, нарийн ухаан билгийг уурын мунхаг эвддэг (зүйр үг) (ууртай үед хүнээс ухаантай үг гардаггүй), үртэй хүн шуугидаг, үндэстэй мод найгадаг (зүйр үг) (хүүхэдтэй айл дуу шуу, баяр баясгалантай байдаг) хүн, амьтны биеэ хоёр тийш займчин явах найган дуулах (биеэ хоёр тийшээ займчин хөдөлгөж дуулах), нарийн өвсөнд найгаж, бүдүүн өвсөнд бүдрэх (зүйр үг) (тамир тэнхээ муу, турьхан байх) (шилжсэн утга) ядарч нозоорсноос хөлөө чирч удаан явах.
найдах [үйл үг] бусдын үг, хүчинд итгэх, итгэл хүлээлгэх аавдаа найдах (аавдаа итгэх), арга хүчиндээ найдах (арга хүчиндээ итгэх), битүүхэн найдах (горьдон итгэх), итгэх найдах (хоршоо үг) (бусдын хүч чадалд түшиглэх), найдаж суугаад насаа барах (хий итгэж хоосон хоцрох) ажил үүргээ биечлэн гүйцэтгэлгүй бусдад үлдээх бие биедээ найдах (тухайн ажлыг өөрөө хийлгүй хэн нэгэнд даалгах) ажил хэрэг бүтээгүйн учир шалтгааныг бусдаас эрэх би түүнд найдаад ийм болов. (ярианы үг, хэллэг), дүлийдээ
найдваржих [үйл үг] найдвартай болох шинж илрэх найдваржиж эхлэх (баталгаатай болж эхлэх).
найжлах хуучир. [үйл үг] эмэгтэй хүмүүс өөр хоорондоо дотно болох, найж барилдах.
найзархах [үйл үг] найзархаг зан гаргах найзархаг харьцаа (дотно, нөхөрсөг харьцаа) найз гэдгээрээ бахархах найзархан уулзах (дотночлон нөхөрлөснөө бах болгон уулзах), нийлэх найзархах (хоршоо үг) (а.найзархаг зан гарган нөхөрлөх б.найз хэмээн саймсрах) (шилжсэн утга) хэзээний танил мэт саймсрах.
найзлах [үйл үг] дотно нөхөрлөх, үерхэх зүүний үзүүр оромгүй найзлах (их дотно нөхөрлөх).
найлзах [үйл үг] нарийвтар зүйлийн уян зөөлнөөр хөдлөх.
наймаалах [үйл үг] худалдаа, наймааны ажил эрхлэх наймаалж олох (наймаа хийж олох). наймаач(ин) (нэр үг) худалдааны ажил эрхлэх хүн их гарын наймаачин (хөрөнгө ихтэй, том наймаа хийдэг хүн), ганзагын наймаачин (үүргийн худалдаачин), худалдаачин наймаачин (хоршоо үг) (худалдаа наймаа эрхлэх хүн), наймаачны ард найман хүн сундлах (хөрөнгөтэй хүнийг дагах хүн олон байдаг).
найраглах [үйл үг] яруу найраг бичих найраглан өргөх (шүлэглэн бичиж өргөх).
найрамдах [үйл үг] сайн, нөхөрсөг харилцаатай болох бүгд найрамдах улс (засаг төрийг удирдах, засгийн эрх барих байгууллагын хэлбэр), найрамдан нэгдэх (эвлэрэн нэгдэх), ижилдэн найрамдах (эв найртай, нөхөрсөг харилцаатай болох), найрах найрамдах (хоршоо үг) (санаа нийлэн эвлэрэх).
найрах [үйл үг] санаа сэтгэл зохицон нийлэх, эв найртай болох найрах найрамдах (хоршоо үг) (санаа нийлэн эвлэрэх) шагай орхиж наадах юмыг угсрах, эвлүүлэх тэрэг найрах (тэрэг угсрах) юмны хольцоог тааруулах эм найрах (эмийн найрлагад орох зүйлсийг тохируулан хийх) (шилжсэн утга)(этгээд үг хэллэг) санаа сэтгэлийг нь урвуулан, өөрт ашигтайгаар эргүүлэн зохицох хүн найрах (хүнийг өөрт ашигтайгаар эргүүлэх).
найрлах [үйл үг] олон бүгдээр баясан цэнгэх, найр хийх найрлах асар (найр наадам хийх асар), өнжин хонон найрлах (өнжин хонон найр хийх), сайхан найрлах (элбэг дэлбэг, дуу хууртай амар тайван баясан цэнгэх), хуримлах найрлах (хоршоо үг) (ураг барилдан найр хийх) найрч нийлэх.
найрсах [үйл үг] зохицон нийцэх аялгуу найрсах (аялгуу нь сайхан зохицох).
найруулах [үйл үг] юмыг хооронд нь тохируулж нийцүүлж холих найруулан хутгах (тухайн зүйлийн бүрэлдэхүүнд орох бодосуудыг зохистойгоор нийлүүлэн холих), эм найруулах (эмний орц, тунг тохируулах), бичиг зохиолыг зохиох, үг утгыг зохистой болгон засах найруулан бясалгах (ихэд тунгаан бодож бичих) жүжиг, киног зааварлан дэглэн тоглуулах жүжиг найруулах (жүжигчдийн хэлэх үгийн утгыг зөв зохистой, үзэгдлүүдийн хоорондын уялдаа холбоог эвтэй сайхан болгох) галт тэрэгний хөдөлгөөнийг тохируулан бэлтгэх галт тэрэгний хөдөлгөөн найруулах (галт тэрэг осол аюулгүй хөдлөхөд бэлэн болгох), хор найруулах (а.амьтныг хөнөөх уусмал бэлтгэх б.(шилжсэн утга) бусадтай үгсэн албан тушаалд өөрийн хүнийг дэвшүүлэх в.(шилжсэн утга) үгсэн хуйвалдаж зохих шийдвэр гаргах).
найтаах [үйл үг] хамрын салстыг цочроосноос хамар, амаар амьсгал цоргин гарах сэтэртэл найтаах (шүс үсэргэн, хамар, амаар амьсгал хүчтэй гарах), хүүхэд найтаах (хүүхдийн хамрын мэдрэлд ямар нэгэн зүйл нөлөөлснөөс амьсгал гадагш хүчтэй гарах).
налайх [үйл үг] тайван уужим байх, болох налайсан сайхан өдөр байна. (ярианы үг, хэллэг) хонь мал тогтуун тайван бэлчээрлэх налайн бэлчих (мал тогтуун тайван бэлчих) (шилжсэн утга) залхууран хойргоших налайн суух (залхууран суух), нозоорон налайх (нойр нь хүрсэнээс залхуурах), налайн хэвтэх (сэтгэл хангалуун тайван хэвтэх).
наламганах [үйл үг] урагдаж муудсан зүйлийн ийш тийш хөдлөх ханцуй нь наламганах (ханцуй нь нэвсийн унжих).
наламгардах [үйл үг] хэтэрхий наламгар болох, наламгар учраас тохиромжгүй болох.
налархайтах [үйл үг] налархай болох.
налах [үйл үг] хазайх, ханарах хашаа налах (а.хашаа түшиж суух б.хашаа хазайн нурах, нурж унах дөхөх), үс налах (үс хажуу тийш ханарах) түшиж суух гэдрэг налах (хойно байгаа зүйлээ түших), мод налах (мод түшин суух) хөлбөрөх, хөрвөх үнсэн дээр налах (үнсэнд хөлбөрөн хэвтэх).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.