Үйл үг

илчгэнэх [үйл үг] биеийн илч биедээ мэдэгдэх, юмны илч хүнд мэдрэгдэх.
илчжих [үйл үг] илчтэй болох.
илчих [үйл үг] байн байн илэх сахлаа илчих (сахлаа байн байн илэх).
илчлэх [үйл үг] юмны далд нууц байдлыг ил болгох, илрүүлэх өөрийн илэрхий биш зүйлийг ярих, өгүүлэх биеэ илчлэх (биеэ зааж өгөх), гэмээ илчлэх (гэмээ дэлгэх), хэргээ илчлэх (хэргээ мэдүүлэх) илэрхий биш зүйлийг үзүүлэх, харуулах хүслээ илчлэх (хүслээ илэрхийлэх).
илэгдэх [үйл үг] юманд илгэн арьс наах ширээ илэгдэх (ярианы үг, хэллэг) (ширээнд илэг наах, илгээр хулдах) үнэт арьсны энг арвитгах зорилгоор хөрсийг хагалж завсраар нь нарийн илэг барьж оёх булга илэгдэх (булганы арьсны дундуур илэг зүйж оруулах).
илэглэх [үйл үг] илэг наах, илгээр өнгөлөх, бүрхэх арьсыг илэг болгон элдэх.
илэрхийлэх [үйл үг] бодол санаагаа илэрхий болгон өгүүлэх, ямар нэг үйлдлээр үзүүлэх, харуулах санаагаа илэрхийлэх (санаагаа хэлж ойлгуулах), талархал илэрхийлэх (талархлын үг хэлэх), учраа илэрхийлэх (учир начраа тайлбарлан танилцуулах), хүндэтгэл илэрхийлэх (хүндэтгэх) батлах, үнэмлэх бичиг бат илэрхийлэх хуучир. (нам, эвлэлийн гишүүний батламж бичиг, үнэмлэх).
илэх [үйл үг] хүн, амьтны биеийг гарын алгаар энхрийлж таалах толгойгоо илэх (толгойгоо гарын алгаар илбэх), хацраа илэх (хацраа гарын алгаар тууш илбэх), илэх таалах (хоршоо үг) (энхрийлэх илбэх) юмны дээгүүр гарын алгаар хөнгөн явуулж засах сахлаа илэх (сахлаа илбэх) эмчлэх засах зорилгоор хүн амьтны биеийг гараар барилах, дарах илүүрээр илүүрдэх, оёдол унагаах илүүрээр илэх (халуун илүүрээр хувцас хунарын хунираа үрчлээ, оёдлыг тэгшлэн толийлгох) юмыг нимгэн түрхэх шавар илэх (шавар нялан тэгшлэх) (шилжсэн утга) өөгшүүлэх давраах толгойг нь илэх (гэм бурууг нь өөгшүүлэн хаацайлах, шийтгэлгүй өнгөрөөх).
илээслэх [үйл үг] байшин, хана туурга зэргийг өнгөлөн илж шавах байшин илээслэх (байшингийн хана туурганд өнгө шавар хийх).
имлэх [үйл үг] имнэх.
имнэх [үйл үг] малыг агтлах хөнгөлөх.
имнэх [үйл үг] малын чихийг хагалж цуулан, им тэмдэг тавих.
импортлох [үйл үг] гадаадаас бараа таваар импортын журмаар оруулж ирэх.
имрэх [үйл үг] юмыг эрхий долоовор хоёр хуруугаар хавчин эргүүлэх өвс имрэн суух (хурууны үзүүрээр өвс хавчин барилж суух), цаас имрэх (эрхий долоовор хуруугаар цаас тэмтрэн барилах) хуруугаараа утас эргүүлэн нийтгэх эд юмны чанар ясыг хуруугаар эргүүлж танин мэдэх, зузаан нимгэнийг туршиж үзэх торгоны ясыг имэрч мэднэ. (ярианы үг, хэллэг) (шилжсэн утга) юм, сахлаа имрэн сэтгэлийн байдлаа илэрхийлэх дэмий л ханцуйгаа имрэн зогсох (ханцуйгаа чимхлэн зогсох).
имчих [үйл үг] байн байн имрэх.
ингэдэх [үйл үг] ёжлон хошигнох, хор шарыг нь малтах.
ингэх [үйл үг] ийн үйлдэх энэ мэт болгох ингэс тэгсхийж байх (аар саар зүйлээр цаг нөгцөөж байх).
индукцлэх [үйл үг] дамжуулагчаар гүйж байгаа гүйдлийн соронзон орон өөрчлөгдөхөд өөрт нь бас индукцийн цахилгаан хөдөлгөх хүч үүсэх.
индүүдэх [үйл үг] индүүгээр хувцас хунарын үрчлээ, хунирааг гарган толийлгох өмд индүүдэх (өмдний үрчгэр, хунирааг гаргах) зам, талбай тэгшлэх засах зам индүүдэх машин (замын индүү).
индэрлэх [үйл үг] тавцан зэргийг индрийн маягаар засч өндөрлөх индэрт гарч үг хэлэх, илтгэх.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.