Үйл үг

алгасах [үйл үг] сэтгэл самуурах санаа алгасах (анхаарал үл төвлөрөх).
алгуурлах [үйл үг] үйл явдал алгуур болох, аажим болох алгуурлан хойш тавих (дараа хийхээр хойш тавих) ажил төрөлд хойрго хандах, хойш тавих.
алдагдах [үйл үг] хаягдах, гээгдэх, алдах алдагдсан морь (алдсан морь), алдагдсан мал (алдсан мал) санаа сэтгэл тавгүйрхэх, үймрэх, хэвийн бус болох сэтгэл алдагдах (сэтгэл үймрэх).
алдарших [үйл үг] олон түмэнд хүндлэгдэн нэр нь дуурьсах, олонд нэр нь түгэх нэр алдарших (нэр нь дуурьсах), олонд алдарших (олонд нэр нь түгэн танил болох), хэлснээ ажил болговол, хийсэн бүхэн нь алдарших (цэцэн үг) (алдар нэр ажил хөдөлмөрийн сайнаар бүтдэг гэсэн санаа), удмаараа алдаршдаггүй, ухаанаараа алдардаг (зүйр үг) (амьдралд уг удмаас илүү ухаан чухал).
алдаслах [үйл үг] алдас болох, алдаа гаргах.
алдах [үйл үг] эзэмшиж байсан юмнаасаа салах, хаях гээх адуу алдах (адуунаасаа салах), мөнгө алдах (мөнгөө гээх, мөнгөнөөсөө салах) барьж байсан юмыг унагах хутга алдах (а.хутгаа унагах б.хутгаа алдах), ташуураа алдах (а.ташуураа унагах б.ташуураа гээх), ташуур алдам (маш их жавартай хүйтэн) дагаж мөрдөх гол зүйлээс хазайх, гажиж төөрөх, ёс жаягаа гээх баримжаа алдах (баримталбал зохих зүйлээс зөрчих, хазайх), ёс алдах (хэв журмаас гаж буруу явах), замаа алдах (а.төөрөх, мөрдөх замгүй болох б.амьдралын буруу замд орох) аливаа нэг шинж тэмдэг, чанар байдал буурах, хэвийн биш болох жавхаа алдах (сүр жавхлангүй болох), зүрх алдах (айж сүрдэх, халшрах), өнгө алдах (язгуурын өнгө дүр, төрх нь үгүй болж, өнгө гандах), хүч алдах (а.хүн, амьтан, юмны чадал тэнхээ мөхөсдөх б.малын тарга тэвээрэг муудах), сэтгэл алдах (а.санаа зовон гутрах алдах (а.сэтгэл зохисгүйдэж, зан ааш хувирах б.дууны хөг аяыг тохируулахгүй болох), чадвараа алдах (чадваргүй болохзохих журмыг эс биелүүлэх), мөрөө алдах (а.явсан замаа олохгүй болох б.хуулах, унших, бичих зэрэгт эгнээ орхин алгасах в.(шилжсэн утга) гэмт хэрэг хийх, архи уух зэргээр амьдралаа үрэх), тоо алдах (а.тоолж баршгүй б.тоолж буй зүйлийн дэс дугаарыг алдах), хүн дүрсээ алдах (хүний ёсноос ан юмыг цалгардан сул болгож, гэнэ алдах, хохирол учруулах буу алдах (а.буугаа хулгайд алдах б.санамсаргүй бууны гох дарах), гал алдах (а.галыг хамгаалж чадахгүй түймэр тавих б.түлшээр тасарч галлаж чадахгүй болох) ар үгүй болох ажлаа алдах (а.хийж байсан ажлаа бусдад булаалгах б.үр ашиггүй ажил оролдох, цагийг дэмий өнгөрүүлэх), барьц алдах (а.барьцаа тавих үзэгдэл үүсэх дуу алдах (баярлах, цочих зэрэгт гэнэт огцом чанга дуугарах), нүд алдах (а.нүдний хараа гүйцэмгүй уудам б.их олон зүйл зэрэг харж төөрөлдөх), сүүрс алдах (зовних, гэмших зэрэгт амьсгалаа уртаар авах) бусад үгтэй нийлж олон янзын утга илтгэнэ ам алдах (а.амаар зөвшөөрөх тангараг тавих б.нууц зүйлийг болгоомжгүй ярих), ам алдвал барьж болдоггүй, агт алдвал барьж болдог (зүйр үг) (хэлэх үгээ сайн бодож бай), амь алдах (нас барах), үзэж алдахүзэлцэж алдах (а.үйл ажилд мэрийн чармайх б.хүчлэн маргаж тэмцэлхийлэх), алдах онох (хоршоо үг) (сайн муу хоёр ээлжлэх),
алдах [үйл үг] салтаан дороос нь өргөх.
алдлах [үйл үг] алдаар хэмжих дээс алдлах (дээсний уртыг алдаар хэмжих), сур алдлах (сурын уртыг алдлан сунгах) хоёр гарыг сунган дэлэх үүд алдлах (хаалга үүдэнд гараа алдлан агтаалан зогсох), хоёр гараа алдлан ойчих (хоёр гараа сунган ойчих).
алдрах [үйл үг] уясан, торгосон юм сулран тайлагдах зангилаа алдрах (зангилаа тайлагдах), хүлээс алдрах (хүлээс тайлагдах) мохох, тамир сулрах бие алдрах (тэнхээ муудах, бие сулрах), сэтгэл алдрах (сэтгэл алдах) мэдээ сураг тасрах чимээ алдрах (а.чимээгүй болох б.сураг тасрах, сураггүй болох) мултрах ял алдрах (ялаас хэлтрэн гарах, мултрах).
алжаах [үйл үг] хүний бие ядрах, зүдрэх бие нь алжаах (бие нь ядрах) сэтгэл зүдэх сэтгэл алжаах (сэтгэл зовох, чилэх).
алжуулах [үйл үг] алжуу зан гаргах.
алжуурах [үйл үг] ажил хийхдээ хойргоших, залхуурах алжуурах зантай (ажил эрдэмд хойрго хандах зантай), алжуурсны үрд гуниг зовлон, ажилласны үрд баяр жаргал (цэцэн үг) (ажил хийхээс хойргошиж залхуурвал эцэс сүүлдээ зовно).
алжуух [үйл үг] хойргоших, залхуурах, төвөгшөөх.
алзах [үйл үг] зовж зүдрэхгүй байх, юманд үл гартах.
алиалах [үйл үг] алиа зан гаргах алиалах дуртай (алиа зан гаргах дуртай), алиалан байх (алиа байдал үзүүлэх).
алиарах [үйл үг] алиа болох, дүрсгүйтэх.
алиатах [үйл үг] алиа байдал гаргах.
алиглах [үйл үг] алиг шалиг зан гаргах.
алирах [үйл үг] өвс ногоо гишгэгдэх, эсвэл салхины аясыг даган налж унах өвс алирах (өвс налах).
алмайдах [үйл үг] хэтэрхий алмай байх ажилд алмайдах (ажилд хайнга хандах).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.