Үйл үг

айлгах [үйл үг] айх сэтгэл төрүүлэх, эмээлгэх сүрээрээ айлгах (сүрдүүлэх) ураг төрөл дотно хүмүүс бие биестээ ямар нэг жижиг зүйлээс болоод гомдолхийлэх айлгаж тунирхах (гомдон тунирхах) (цээрлэн нэрлэх) хүүхэд өвдөх хүүхэд айлгах (а.хүүхэд өвдөж сандаргах б.хүүхэд цочоох).
айллах [үйл үг] айл саахалт буух.
айлсах [үйл үг] хоёр буюу хэд хэдэн айл нэгэн газар ойр буух айлсаж буух (ойртож буух) тоглоом наадмын тэмцээнд зуузай холбон эн зэрэгцэж явах.
айлуулах [үйл үг] хүүхдийг айлуу айлуу хэмээн өхөөрдөх.
айлчлах [үйл үг] ураг удам, худ урагтаа зочлон очих хадмындаа айлчлах (хадмындаа зочлох) зочлон ирэх айлчлан тоглох (зочлон тоглох), төлөөлөгчид айлчлах (төлөөлөгчид зочлон ирэх),
айлших [үйл үг] айлсаж явсаар харилцан идээших, дотносох айл олонтой болох айлшиж буух (айл буух).
аймаглах [үйл үг] юмыг анги төрөл, хэсэг бүлэг болгож хуваах аймаглан хуваах (аймаг болгон хуваах), ургамлыг аймаглах (ургамлыг аймаг болгон ангилах) улс орны хүн ам, нутаг дэвсгэрийг засаг захиргааны нэгж болгон хуваах.
аймах [үйл үг] сандран тэвдэх аймах үймэх (хоршоо үг) (сандран тэвдэх, айж уймрах) хуучир. уцаарлан тунирхах, айлган гоморхох.
аймрах [үйл үг] ажил явдлаас зайлсхийх, ааш зан нь тогтворгүй, үг яриа шийдвэргүй болох хүний санаа явдал, зан ааш хувирч, урьдынхтайгаа адилгүй тогтворгүй болох, үг явдал шийдвэргүй болох, уймрах аймарсан хүн (уймарсан хүн), аймрах уймрах (хоршоо үг) (элдэв юм бодож сэтгэл санаа тогтворгүй болох).
аймсах [үйл үг] хилэгнэн зэвүүрхэх аймсан загнах (хилэгнэн загнах), ихэд аймсах (ихэд хилэгнэх). зэмлэн ярих, буруушаах.
айрагдах [үйл үг] айраг ууж найрлах айрагдан найрлах (айраг ууж найрлах) хурдан морины уралдаанд эхний тавд орох.
айрагдах [үйл үг] морь мал унаснаас болж бие ядрах, агсагдах.
айраглах [үйл үг] өндгөний ангаахай хальсаа түрэн гарч ирэх.
айраглах [үйл үг] сүүг хөрөнгөлөн исгэх жимс, ногоо зэргийн гэмтэх, муудах яс янгинаж өвдөх.
айрагших [үйл үг] айраг исэж чангарах тараг зэрэг шингэн юмны исэж сагаад айргийн шинжтэй болох.
айралжлах [үйл үг] айралжин зан гаргах.
айсах [үйл үг] хилэгнэх, уурлах, цухалдах айсах хэрэггүй (хилэгнэх хэрэггүй).
айсуй [үйл үг] юмны ирж яваа, бараа нь харагдаж байгаа нь айсуй галт тэрэг (ирж яваа галт тэрэг), айсуй явна (ирж явна).
айх [үйл үг] ямар нэгэн аюул, гай зовлон, юм үзэгдлээс эмээн түгших, мэгдэн сандрах айх аюул (эмээх аюул), айж сандрах (мэгдэн сандрах), араатнаас айх (араатнаас эмээх), айх гайхах (хоршоо үг) (мэгдэн сандарч тээнэгэлзэх), айх ичих (хоршоо үг) (а.мэгдэн сандрах б.бусдын өмнө эрээлэх, санаа зовох), айж ичих сэтгэлгүй болох (а.айх эмээхийг мэдэхээ байх б.бусдын өмнө эрээлэх, санаа зовох сэтгэлгүй болох), айх цочих (хоршоо үг) (гилмэх, сэртхийх), айдгийгаа авдартаа хийх (санаж бодсон болон хийж байгаа зүйлээ дуусгах, ажил хэргээ амжилттай бүтээх, санаа зовох юмгүй болох амар амгалан амьдрах), хийвэл бүү ай, айвал бүү хий (аливаа нэгэн үйл хэргийг шийдэн үйлдвэл түүнээсээ бүү ухарч шантар), айхаа арьсанд боож, ичихээ эсгийд баглах (ёс журамгүй ажил үйлс үйлдээд санаа зовохгүй явах), айхын чихэнд ууль дуугарна (зориг зүрхгүй хүнд юм бүхэн аймшигтай санагддаг),
актлах хуучир. [үйл үг] хэрэглээний шаардлага хангахгүй болсон эд юмыг тусгай баримт үйлдэн, данс бүртгэлээс хасах.

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.