Хоршоо үг

тэмцэл зөрөлдөөн [хоршоо үг] (үл ойлголцсон байдал, сөргөлдөөн), тэмцэл самуурал (хоршоо үг) (эмх замбараагүй байдал, эх толгойгүй байдал), тэмцэл самуун (хоршоо үг) (а.сөргөлдөөн, зөрчил б.дайн дажин), зарга тэмцэл (хоршоо үг) (ямар нэг үйл хэргийн төлөө заргалдан тэмцэх нь), зөрчил тэмцэл (хоршоо үг) (үзэл бодол, үйл хэргээ хамгаалан тэмцэх явдал), тэмцэл дотроос баатар төрөх, тэнэг дотроос цэцэн гарах (зүйр үг) (тэмцэж байж ялалт байгуулдаг).
тэмцээн наадам [хоршоо үг] (авъяас чадвар, хүч чадлаа сорьсон найрсаг тоглолт). тэмээ(н) (нэр үг) (амьтан судлал) бие нь өндөр болоод хүзүү гагагар, нуруундаа нэг буюу хоёр бөхтэй, үс ноос сайтай, голдуу говьд байдаг, өл даах нь сайн, ихэвчлэн хүрэн улаан зүстэй, хивдэг бод мал ганц бөхтэй тэмээ (нуруун дээрээ шим тэжээл, өөх хуримтлуулах үүрэг бүхий ганц товгор эрхтэнтэй тэмээ), хоёр бөхтэй тэмээ (нуруун дээрээ шим тэжээл, өөх хуримтлуулах үүрэг бүхий хоёр товгор эрхтэнтэй тэмээ), атан тэмээ (нас гүйцсэн агталсан эр тэмээ), ингэн тэмээ (төллөх насны эм тэмээ), тайлаг тэмээ (гурван нас хүртэлх эр тэмээ), түрлэдэг тэмээ (өмнөө явж байгаа тэмээтэйгээ зэргэцэн явахыг хичээдэг тэмээ), халсан тэмээ (янгиа, хахир тэмээ), цагаан тэмээ (а.цагаан зүсмийн тэмээ б.(тоглоом) нэг төрлийн хүүхдийн тоглоом), тэмээ агтлах (тэмээ засах, тэмээний засааг авах), тэмээ сэтэрлэх (аль нэг тэмээг сүргээс нь ялган онгон дархан болгох), тэмээ түлхэх (говийн анчдын зээр гөрөөс, чоно агнахын тулд тэмээний бурантагийг нарийхан саваа модны үзүүрт уяж түүний алхааг тааруулан түлхэн явсаар агнах амьтандаа аль болох ойртон дөхөх агнуурын арга), тэмээ сөгдүүлэх (а.тэмээг хэвтүүлэх б.буур ингэ хээлтүүлэх), тэмээ суух (жингийн тэмээ явж байгаад зогтусч явахаа болих), тэмээ тахлах (улдсан тэмээний тавагт зузаан шир, гөлөм мэтийг тавьж, маханд нь хүргэлгүй хавж шөвөгдөн ханын үдээр мэт товчлон тогтоох), тэмээ унах (тэмээг уналганд хэрэглэх), тэмээ шөрхлөх (нэг тэмээний бурантгийг түрүүчийн тэмээний шатны хойд тушаагаар оруулаад урагш нь тэнгийн авдрын нүүрэн дээрх дээсэнд хөвөрхий хавчуулах), тэмээн шүд (морины жигдхэн ургасан нимгэн дардагар цагаан шүд), тэмээн жороо (морины дэнсэлгээ ихтэй жороолох явдал), тэмээн даллага (хавар ингэ ботголох үед ингэнийхээ уургийг сааж хөөрүүлээд тэмээгээ цуглуулан гаднаа авчирч буураа барин сан тавьж, тэмээний даллагын судар ном уншуулан тэмээгээ рашаалан ариулах ёс), тэмээн жагсаал (эртний монголчуудын цагаан сарын үеэр морь, тэмээн жагсаал хийх ёслол), тэмээн жин (ачлага уналганд сургасан олон тэмээг хөллөн ачаа бараа ачин явах), тэмээн сүрэг (дан тэмээнээс бүрдэх сүрэг), тэмээн тогоо (нэг зуугаас дээш мянга хүртэл хүнд нэг зэрэг цай, хоол хийх багтаамжтай тогоо), тэмээн туйлаадас (цасан туйлдас, цас бороо холилдон орох), тэмээн тулам (тэмээний ширээр хийсэн хоёр зуун кг хүртэл багтаамжтай том сав), тэмээний бөөр унах (мал эмнэлгийн нэр томьёо) (тэмээг өл муутай байлгах, хэт ширүүн эдлэх, чанга давирах зэргээс үүддэг тэмээ хөлбөрч хөрвөөх, хэвтэж босох, тийчлэх, дэвсэх, тийрэх хөдөлгөөнтэй болдог эмгэг), тэмээний уралдаан (хурдан шинж нь бүрдсэн тэмэаны уяа сойлгыг тохируулан уралдуулдаг монголчуудын уламжлалт наадмын нэг), тэмээний утас (тэмээний ноосоор нийтгэсэн, эсгий зэрэг зузаан юманд хэрэглэх утас), тэмээний ноос (тэмээнээс гарах хөвөн зөөлөн үс, хялгас), тэмээний ноосон хөнжил (тэмээний ноосоор хийсэн хөнжил),
тэнгис далай [хоршоо үг] (эх газрын хооронд байх их ус), тэнгис хатахгүй албат дуусахгүй (цэцэн үг) (олон албат иргэдтэй).
тэнд [хоршоо үг] (энэ газар, тэр газар), энд тэндгүй (хоршоо үг) (хааяагүй).
тэнүүн [хоршоо үг] (сэтгэл санаа тайван, өөдрөг), магнай тэнүүн (дотроо баяртай, сэтгэл хангалуун) өргөн уудам тэнүүн сайхан нутаг (өргөн уудам, өвс ургамал сайтай нутаг) цаг улирлын дулаан тогтуун, сайхан нь тэнүүн намар цаг (тогтуун сайхан дулаан намар).
тэнхэл [хоршоо үг] (хурд чадал, эрч хүч), тамир тэнхэл (хоршоо үг) (тэнхээ тамир, бяр чадал), тэнхэл хүчин (хоршоо үг) (хүч тамир, бяр чадал)
тэнхээ тэвээр [хоршоо үг] (хүн, амьтны хүч чадал, тарга тэвээрэг).
тэнэгэр [хоршоо үг] (тэнэгэр уудам).
тэнэгэр [хоршоо үг] (өргөн уудам, зах хязгааргүй мэт чөлөөтэй тавиун), тэнэгэр уужимуужим
тэрийх тарайх [хоршоо үг] (дөрвөн мөчөө тэлэн хэвтэх) юмны үзүүр сэжүүр нь дэрдийх майхны хормой тэрийх (майхны хормойн үзүүр хэсэг дэрдийн босох).
тэрслэх [хоршоо үг] (хэлсэн ярьснаасаа зөрөх, өөрийнхөөрөө зүтгэх).
тэрэг морь [хоршоо үг] (хүн болон ачаа тээх хэрэгсэл, түүнд хөллөх мал амьтан), нэг тэрэгний дугуй (муу зүйлээрээ адилхан), тэрэг болж чиргүүлж, тэмээ болж ачуулах (зүйр үг) (маш дарлуулах, зовох, зарагдах), тэрэг тоногийн хүчинд, тээвэр модны хүчинд (зүйр үг) (бусдын тус дэмэнд), тэрэг юмнаас тэвэр юм үлдэх, араг юмнаас атга юм үлдэх (зүйр үг) (их юмны үлдэц их), тэргэн од од. орон. (дохиур долоон од) өөрөө явагч тээврийн хэрэгсэл, автомашин ачааны тэрэг (ачаа ачих том машин), галт тэрэг (төмөр замаар чирч хөдөлгөх, олон вагон залгасан тээврийн хэрэгсэл), мухар тэрэг хуучир. (автомашин), нисдэг тэрэг (а.хуучир. нисэх онгоц б.маш том сэнс бүхий, голдуу ачаа тээш зөөхөд тохиромжтой нэг зүйл нисэх онгоц), суудлын тэрэг (зөвхөн хүн суух зориулалттай, авсаархан машин), хөнгөн тэрэг (суудлын автомашин), машин тэрэг (хоршоо үг) (хүн болон ачаа бараа ачих янз бүрийн тээврийн хэрэгсэл).
тэсвэр тэвчээр [хоршоо үг] (хүний зовлон бэрхшээл, элдэв зүйлийг хүлцэн дааж өнгөрүүлэх чадвар), тэсвэр бий бол дуусвар бий, тэвчээр бий бол эрдэм бий (зүйр үг) (тэвчээртэй байж эрдэм ном сурдаг), тэсвэр тэжээх, чадал цатгах (зүйр үг) (тэвчээртэй байж эрдэм ном сурвал насан туршийн хоолтой болно, эрдэм номгүй хүчээ сорьж амьдарвал гэдсээ цатгах хоолтой байна).
тэтгэвэр тусламж [хоршоо үг] (тусалж дэмжихээр өгсөн мөнгө, эд зүйл).
тэтгэмж [хоршоо үг] (бусдад санаа тавин сувилах, туслан дэмжих), өргөмж тэтгэмж (хоршоо үг) (туслан дэмжиж, тэтгэж байгаа нь).
тээг [хоршоо үг] (ажил хэрэгт саад тотгор болсон зүйл).
тээглэх [хоршоо үг] (явах хөдлөхөд саад болох, тээг болох) өртөх арай ядан тогтох ганц хадаасанд торох (ганц хадаасаар дөнгөн данган тогтох) хүний хэлсэн үгэнд хариу хэлж чадахгүй бүдрэх унших, ярих зэрэгт түгдрэх.
увдис [хоршоо үг] (увдис илбэс) ид шидийн чадал, шившлэг тарни увдис шингээх (а.эрдэм чадлаа шингээх, шившлэг тарнийн хүчийг шингээх б.ховсдох).
увран цувран [хоршоо үг] (уван цуван), увран цувран явах (нэг хоёроороо цуван явах), увран цувран ирэх (ганц нэгээрээ цуглах).
уг сөггүй [хоршоо үг] (ухаан жолоогүй), уг нь бухын, ухаан нь тугалын (зүйр үг) (ухаан муутай, бие нь өссөн ч ухаан нь хүүхдээрээ) чанад, туйл сэтгэлийн уг (сэтгэлийн гүнд, сэтгэлийн чанад, үнэн сэтгэл), хүслийн уг (туйлын хүсэл) тухайн, өгүүлж буй уг ажил (тухайн ажил, өгүүлэгчийн ярьж буй ажил), уг асуудал (тухайн хэлэлцэж буй асуудал), уг байдал (тухайн байдал, өгүүлэгчийн ярьж байх үеийн байдал), уг хэрэг (тухайн хэрэг явдал), уг үүрэг (өгүүлэгчийн өмнө өгүүлсэн үүрэг, тухайн үүрэг) үнэндээ, чухамдаа, уул нь уг нь (уул нь, үнэндээ), уг нь эмч хүн (анхнаасаа эзэмшсэн мэргэжил нь эмч боловч, уул нь эмч), уг чанартаа (үнэндээ, чухамдаа) ерөөс, уулаас угаас (ерөөс, уулаас), угаас сэргэлэн хүн (ерөөс сэргэлэн хүн).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.