Хоршоо үг

гашуун хухуун [хоршоо үг] (эвгүй хухарсан амт), гашуун ус (архи), гашуун мод (ургамал судлал) (уулын хажуу, гол горхины хөвөөгөөр ургадаг багавтар тураг мод), гашуун сархиаг (ургамал судлал) (нарсан ойд ургадаг гашуун амттай нэг зүйл мөөг), гашуун хаш (ургамал судлал) (уулын хажуу, хээр тал, бут сөөгийн дунд зэллэн ургах олон наст өвс) (шилжсэн утга) бэрх, хатуу хөтүү гашуун үг (бусдын дургүй буюу зэвүү хүрэм ёжтой дэгээтэй үг), гашуун зовлон (бэрх зовлон), гал усны гашуун зовлон (гал усны бэрх зовлон), гашуун нь өмнөө, гайхамшиг нь хойноо (зүйр үг). (хүн ямар нэгэн ажил үйлийг бүтээхэд бэрхшээлийг амсах боловч бүтээсний хойно жаргал эдэлдэг).
гийчин [хоршоо үг] (айлчлан ирсэн хүмүүс), зочин гийчин (хоршоо үг) (зочлон ирсэн хүмүүс), ирсэн гийчин буцдаг, орсон бороо арилдаг (цэцэн үг) (а.найр хуримыг чиглүүлэх үед хэлдэг хүндэтгэл үг б.аливаа юм үзэгдэл, жаргал зовлон хэмээгч нь мөнх бус), гийчнээ үзэж будаа гаргаж, зочиноо үзэж олбог тавих (зүйр үг) (а.юмыг хүний хир чинээнд нь тааруулах б.бусад хүн ямар байна тийм хариу барих).
гоё [хоршоо үг] (ганган хээнцэр), гоёд голионы сүүл (элдэв зохимжгүй зүйлээр хэтэрхий чимж гоёсон нь), гоё башиг (ургамал судлал) (хөхөвтөр цэцэгтэй, жижиг хатуу жимстэй нэгэн зүйлийн өвс), гоё туул (амьтан судлал) (ази, африк, европод тархсан ойд амьдардаг нүүдлийн шувуу), гоё цанхуй (ургамал судлал) (ой шугуйг хөвөөлж ургадаг нэг зүйл нохойн хушуу).
голтой [хоршоо үг] (амьсгалах төдий, дөнгөж амьсгаатай) үнэнч, нуруутай, голч голтой хүн (нуруутай, худал хэлдэггүй, шударга хүн).
гооч горьдлого [хоршоо үг] (горь хүсэл эрмэлзэл).
горим [хоршоо үг] (дэг ёс), горим ёс (хоршоо үг) (ёс журам).
гөрдөх [хоршоо үг] (таамгаар худал хэлэх).
гөрөөчин [хоршоо үг] (ан ав хийдэг хүн).
гувших [хоршоо үг] (ичгүүргүй улиглан гуйх), гуйх түүх (хоршоо үг) (энд тэндээс хайх, хүн хүнээс гуйх, эрэх),
гудамж зээл [хоршоо үг] (дэлгүүр худалдаа эрхлэх гудамж талбай, өргөн чөлөө), гудамж талбай (хоршоо үг) (хот суурин газрын барилга байшингийн хоорондох шулуун чөлөө болон тусгай зориулалт бүхий томхон тэгш талбар).
гуйвах дайвах [хоршоо үг] (а.хүн, юмны тогтож ядан найгах, ганхах б.(шилжсэн утга) өөрийн бодол, итгэл үнэмшилдээ эргэлзэн тээнэгэлзэх, бусдын аяыг дагах) хүний сэтгэл зорилго бусдын нөлөөнд татагдаж автагдах зэргээр өөрчлөгдөн хувирах эргэлзэн гуйвах (эргэлзэн дайвах).
гуйх шалгаах [хоршоо үг] (хүсэж магадлах).
гулбигар дорой [хоршоо үг] (яданги дорой) уян нарийн, туялзсан хөдөлгөөнтэй гулбигар булчин (сулбагар булчин), гулбигар төмөр (гулзгар төмөр).
гурил будаа [хоршоо үг] (тарьж ургуулсан үр тариа болон түүнийг боловсруулсан зүйл) ямар нэг зүйлийг нүдэж тээрэмдэн нунтаг болгосон юм төмсний гурил (төмсийг хатааж тээрэмдэн нунтаг болгосон нь), ясны гурил (ясыг нунтаглан гурил шиг болгосон нь), гурил хулгайлсан хүний гуя цагаан (муу хэрэг хийсэн хүний ул мөр яасан ч мэдэгдэнэ), нүглийн нүдийг гурилаар хуурах (аливаа ажил хэргийг хийж гүйцэтгэхдээ ор нэр болгох, оронцоглох).
гутрал [хоршоо үг] (гуньхрал гутрал), гансрал гуньхрал (хоршоо үг) (гутрал гуньхрал).
гуу нүх [хоршоо үг] (жалга нүх), гуу салаа (хоршоо үг) (жалга салаа), гуу суваг (хоршоо үг) (ус урсгах гэж зориудаар ухсан болон үер усны нөлөөгөөр үүссэн шуудуу), гуу хүрээ (хоршоо үг) (жалга хүрээ).
гууль зэс [хоршоо үг] (хэрэглээний өнгөт төмөрлөг) гуулиар хийсэн юм гуулин бурхан (гуулиар цутгасан бурхан), гуулин данх (гуулиар хийсэн данх), гуулин хөгжим (гуулиар хийсэн үлээвэр хөгжим), гуулин хуур хөгжим. (гуулиар хийсэн аман хуурын нэг төрөл) юмны өнгө гялгар, гууль шиг гуулин толгойт (үсгүй халзан толгой), гууль нь цухуйх (муу муухай нь илрэх, чанар нь танигдах), гуулиа цухуйлгах (муу чанараа таниулах), гуулийг нь малтах (мууг нь илчлэх, муу муухайг нь дуудах), алтны дэргэд байсан гууль шарладаг (зүйр үг) (сайн юмны нөлөө их).
гуя [хоршоо үг] (малын урд болон хойд мөч), гуя баз (а.нэг эхнэрийн хоёр нөхөр б.(шилжсэн утга) нэг эмэгтэйтэй нууцаар нөхөцсөн эрэгтэй хүмүүс), гуяа алгадах (ихэд баярлах), гуяа ганзагалах (а.олз омоггүй явах б.өгөх, бэлэглэх юмгүй гар хоосон ирэх) зарим юмны өрөөсөн тал тэрэгний гуя (тэрэгний өрөөсөн хэсэг), хайчны гуя (хайчны бариул бүхий урт хоёр төмөр) мөрөн гол усыг гэтлэхэд хэрэглэх бяцхан онгоц (говь газрын мал услах модон онгоц мэт хоёрыг холбож хойд хоёр үзүүр дээр нь нэг хүн зогсож урт нарийн модоор гүн усны ёроолыг хатгаж залуурдан явах завь гуя онгоц (бяцхан завь) нэг зүйл өвчин хөх гуя (анагаах ухаан) (гуя хөхрөх өвчин).
гэм барцад [хоршоо үг] (нүгэл барцад), гэм буруу (хоршоо үг) (бусдын өмнө хийсэн алдаа дутагдал), гэм дутагдал (хоршоо үг) (алдаанаас үүдсэн доголдол), гэм жим (хоршоо үг) (нам жим), гэм зэм (хоршоо үг) (а.гэм хор б.гэм буруу), гэм зэмгүй (хоршоо үг) (а.хор, муу нөлөөгүй б.бусдад гэм хийдэггүй мөрөөрөө зан), гэм саад (хоршоо үг) (бусдад яршиг төвөг болох нь, гэм зэм), гэм унал (хоршоо үг) (алдаа мадаг), гэм хал (хоршоо үг) (гэм зэм, хор хөнөөл, гай уршиг), гэм хор (хоршоо үг) (аюул хөнөөл, хор уршиг), гэм хорлол (хоршоо үг) (ёс зүйгээс ангид хийсэн үйлдэл болон бусдад учруулсан хөнөөл), гэм шалтгаан (хоршоо үг) (нүгэл шалтаг), алдаа гэм (хоршоо үг) (гэм алдал), гэм нь урдаа гэмшил нь хойноо (хэрэг учрыг гарахаас нь өмнө сэрэмжлэхгүй бол гэмшивч хожимдоно), нүдний гэм (маш ховор) далд өвчин эмгэг, түүнээс үүдсэн урхаг гэм олох (өвчин олох), зүрхний гэм (зүрхний эмгэг), ад гэм хуучир. (муужирч татаж унадаг өвчин), гэм согог (хоршоо үг) (өвчнөөс үлдсэн урхаг, хууч) хүч нэмэгдүүлэх сул үг түргэл гэм (түргэлж үз), бушуул гэм (бушуулж үз).
гэнэн хуумгай [хоршоо үг] (хөнгөн хийсвэр), гэнэн ховдог тогоогоо, хэрсүү ховдог галаа (зүйр үг) (гэнэн туршлагагүй хүн амжилт олохгүй) тэнэг, сэргэггүй гэнэн нөхөрт бүү итгэ, гэнэдэх хүнээс бүү түрүүл (цэцэн үг) (сэрэмжгүй, мунхаг хүнд чухал хэргийг итгэж даалгаж болохгүй), гэнэн газрын мөндөл цохиж, гэсгэлэн газрын үндэс малтах (зүйр үг) (ажил үйлийн аль хөнгөн хялбарыг эрэн хийх).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.