Нэр үг

чиргүүл [нэр үг] чирч явахад зориулж хийсэн зүйл машины чиргүүл (машинд чирч ачаа бараа зөөх зүйл).
чиргүүлэг [нэр үг] чиргүүл.
чиргэ [нэр үг] тариа тагнах багаж.
чирүүл [нэр үг] чирэх юм чирүүл завь (чирэх завь), чирүүл онгоц (чирэгч болон түлхэгчийн тусламжтай явдаг усан онгоц) зүтгүүрээр чирж ачаа тээдэг тээврийн хэрэгсэл чиргүүл тракторын чирүүл (трактораар ачаа бараа, юм тээх чиргүүл).
чирэгдэл [нэр үг] чирэгдэх үйлийн нэр чирэгдэл ихтэй (чирэгдэж тээр садаа болох зүйл их), гамшиг чирэгдэл (хоршоо үг) (зовлон бэрхшээл), зардал чирэгдэл (хоршоо үг) (бүтэмж муутай, төвөг бэрхшээлтэй ажил үйлд үрэгдэх мөнгө төгрөг), саад чирэгдэл (хоршоо үг) (ажил хэрэгт тээр садаа болох зүйл), татагдал чирэгдэл (хоршоо үг) (юмны саатал удаашрал), төвөг чирэгдэл (хоршоо үг) (саад бэрхшээл, уршиг нөлөө), үрэгдэл чирэгдэл (хоршоо үг) (ажил явдал ихтэй байх, үр ашиггүй байх нь), чирэгдэл сүйтгэл (хоршоо үг) (аливаа ажил үйлийг хийхэд төвөг бэрхшээл ихтэй, зардал мөнгө их шаардагдах нь).
чирэгч [нэр үг] чирэх үйлийг гүйцэтгэгч төрөл бүрийн зориулалтын чиргүүлийг чирэх, ачааны автомашин тракторын суурьтай өөрөө хөдлөгч техник, хөдлөх хэсгийн төрлөөр нь дугуйт ба гинжит гэж ангил(дагавар үг)
чис [нэр үг] ногоо тарих газар.
чисчүү [нэр үг] царс модны навчаар тэжээсэн хүр хорхойн ширхгээр нэхсэн нэг зүйл торгомсог бараа чисчүү дээл (чисчүү торгоор хийсэн дээл), хятад чисчүү (хятад газар хийсэн чисчүү ). чих(эн) (нэр үг) (бие бүтэц, анатоми) хүн амьтны сонсох эрхтэн адууны чих (адууны сонсох эрхтэн), дэлдэн чих (том бөгөөд хэлбэртэй чих), урт чих (а.чих унжуу хэлбэртэй б.(шилжсэн утга) ховонд дуртай, хов ярих дуртай), хөөрхөн чих (чихний хэлбэр зохистой), хулгар чих (хүн амьтны чихний омог бага), чих багатай (жижигхэн чихтэй), чих булагтах (чихэн дотор идээлэх, үрэвсэх), чих томтой (том чихтэй), чихний гэдэс (чихний дэлбэнгийн унжсан хэсэг), чихний дэлбэг (чихний хуудас), чихний дэлбээ (чихний дэлбэг), чихний омог (чихний мөөрийн дээд хэсэг), чихний сүв (чихний доторх нүх), чихний сүйх (эмэгтэй хүний зүүх нэгэн зүйл ээмэг), чихний унжлага (чихний гэдэс), чихний ухуур (чихний хулхийг ухахад зориулсан хэрэгсэл), чихний хөвөө (чихний дэлбэг тойрсон ирмэг), чихний хуудас (чихний дэлбэг), чихний чимэг (а.чихэнд зүүх гоёл чимэг б.(шилжсэн утга) яруу сонсголонтой, сонсоход сайхан), чихний цэцэг (зарим хүний чихэн дээр байдаг жижигхэн цэцэг шиг хоргүй хавдар), чихний язгуур (чихний арын уг) сонсгол чих хатуурах (сонсгол муудах, сулрах), чих сонор (а.сонсгол сайн б.юмыг дуулж мэдэхдээ авьяастай), чих нь алт болох (а.элдэв марзан яриа сонссоор тоохоо болих, ичихгүй болох б.бага залуу хүн, эрээ цээргүй үг яриа сонсох), чих дэлдэх (сонсдох, дуулдах), чих дэлсэх (чих дэлдэх), чих зөөлөн (зөөлөн чихтэй, дуулгавартай), чих тавих (а.сураг мэдээ сонсох, дуулахыг хичээх б.ихээхэн анхаарч сонсох), алдагдсан адууныхаа хойноос чих тавих (алдагдсан адууныхаа сургийг сонсох, дуулахыг хичээх), багшийнаа яриаг чих тавин сонсох (багшийнхаа яриаг ихэд анхааран сонсох), чих урт (үл ойшоосон үг) (урт чихтэй, хов жив, элдэв юмыг сонсомтгой), чих халууцуулах (муу юм сонсгох, бүтэлгүй юм дуулгах), чих хатуу (дүлий, муу сонсдог, сонсгол муутай), чих цохих (дам сонсож мэдэх), чихний үдээр таслах шахах (хэтэрхий чанга дуугарах, хашгирах, орилох), чихний хэнгэрэг хагалах шахах (чихний үдээр таслах шахах), чихнийхээ хажуугаар өнгөрөөх (дуулаагүй дүр үзүүлэх, хэлсэн ярьсан зүйлийг хайхралгүй өнгөрөөх), чихнээс хонх уях (а.үглэх, янших б.муу зүйл хийж янз бүрийн юм дуулгах), чихэнд хүрэх (дуулдах, сонсогдох), чихэнд чийр болох (үг яриа, дуу чимээний сэтгэлд нийцэхгүй, тааламжгүй байх), нүд чих болох (а.хүүхдийн өвгөд хөгшдөд үзэх сонсоход нь тус дэм болох б.итгэл найдвар, түшиг болох), нүдэн балай чихэн дүлий (дургүй учраас харсан ч хараагүй юм шиг, үзсэн ч үзээгүй юм шиг байх), нэг чихээрээ сонсоод нөгөө чихээрээ гаргах (анхааралгүй байх, хүний хэлснийг үл тоомсорлох), нүд байгаад сохор, чих байгаад дүлий (зүйр үг) (а.хэрэг явдлыг ялгаж таних чадваргүй б.хэрэг явдалд анхаарал хайхрамжгүй хандах).
чих [нэр үг] аливаа юмны хажууд дэлбийж гарсан чих мэт хэлбэртэй зүйл бариул чих нь унах (юмны бариул салж унах), чих нь эвдрэх (эд зүйлийн бариул нь эвдрэх), бууны чих (бууны гол төмрийн гадна талд дарь тавьж авалцуулах (асаах) бяцхан хонхорхой хэсэг), бүрхээрийн чих (бүрхээрийн дотор архины тосгуур хувинг дүүжлэхээр бүрхээрийн хоёр этгээдэд хийсэн тээглүүр, бариул), малгайн чих (чих хамгаалах зорилгоор малгайн хоёр талд хийсэн сөхөж буулгаж болдог зүйл), тогооны чих (тогоог барихад зориулан хийсэн чих мэт хэлбэртэй бариул), тэрэгний чих (үхэр, морь, тэмээн тэрэгний хүрдний нүхнээс гадагш илүү гарсан голын хоёр үзүүр), чих цуу (тэрэгний тэнхлэгийн хүрдний нүхнээс гадагш гарсан голын хоёр үзүүрт торгох гадас), чихэн боов (гурилаар хийх нэг зүйл боов), гахайн чих (ургамал судлал) (гуу жалга, элсэрхэг чийгтэй хөрсөнд ороож ургадаг, зүрхэн болон дугариг хэлбэрийн навчтай өвс).
чих [нэр үг] тарьсан тарианы анх цухуйсныг нь тарианы чих (тарианы анх цухуйсныг нь).
чихалзуур [нэр үг] залгиур хоолойг чихний хэнгэргийн хөндийтэй холбосон нарийхан суваг.
чихин [нэр үг] хөгжмийн тэнхлэг.
чихлэг [нэр үг] хятад ноёдын малгайн хоёр хажуугийн дэлдгэр дэлбэ.
чихмай [нэр үг] чанартай юм чихмай эд (чанартай эд) санаа бодол гүн, үйл хэрэгт хянамгай, болгоомжтой, чамбай чихмай хүн (чамбай, нямбай хүн) хүний бие галбир, үзэсгэлэнтэй, жавхлантай чихмай сайхан авхай (үзэсгэлэнтэй, жавхлантай авхай).
чихмэлч [нэр үг] чихмэл хийхдээ дадмаг хүн музейн чихмэлч (музейн үзмэрийн чихмэл хийдэг хүн).
чихмэлчин [нэр үг] чихмэл хийдэг хүн чихмэлчин эмэгтэй (чихмэл хийдэг эмэгтэй).
чихнээ [нэр үг] чихнээ цэцэг (ургамал судлал) (мандарваа цэцэгтэй ижил нэг зүйл цэцэг).
чихтэй [нэр үг] хулангийн өөр нэр луус хулан чихтэй хорш (луус, хулан).
чихцэлдээн [нэр үг] шахцалда(ангийн нэр томьёо)
чихэвч [нэр үг] чихэндээ өмсөх юм чихэвч авах (а.чихэвч худалдан авах б.чихэвчээ тайлах), чихэвч хийх (а.чихэвч оёх б.чихэвч өмсөх) чихэндээ хийж сонсох зориулалттай аппарат, хэрэгсэл чихэвчээр сонсох (чихэндээ зориулалтын аппарат хийн сонсох).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.