Нэр үг

хивсэг [нэр үг] хилэн малгай.
хивэг [нэр үг] хэвэг.
хивэгч [нэр үг] хэвэгч.
хивэн [нэр үг] хивэн эрвээхэй (амьтан судлал) авгалдай нь үстэй эдлэл, тариа, ургамал зэргийг идэж гэмтээдэг нэг зүйл шавж.
хивэр [нэр үг] хуучир. нэг зүйл сум.
хиг [нэр үг] хагийн ургал үржлийн эрхтэн, хаг биеийн гадаргад үүсдэг янз бүрийн хэлбэртэй ур үст хиг (ус намгийн нэгэн зүйл шавж идэшт цэцэгт ургамал).
хигд [нэр үг] хигд алт (будах, зурахад хэрэглэхээр тусгайлан боловсруулсан алтан шар өнгөтэй нунтаг).
хигдэс [нэр үг] үртэс, зомгол.
хиглэг [нэр үг] хагийн ургал үржлийн үйрмэг буюу мөхлөг биенцэр.
хигээдэс [нэр үг] хигээс.
хигээс [нэр үг] хүрд дугуйн тэлүүр дугуйны хигээс (дугуйны тэлүүр).
хиевэн [нэр үг] монгол олсны ширхэгээр нэхсэн нэгэн зүйл зотон даавуу.
хиен [нэр үг] сэтгэлийн санаашралаас үүсэх гэм, хэнээ хэнээ хиен (хоршоо үг) (сэтгэлийн санаашрал), санааны хиентэй (сэтгэл санааны гэмтэй), хиен болсон амьтан (хэнээтэй болсон амьтан).
хиен [нэр үг] эрчилсэн утасны дан ширхэг хиен утас (эрчилсэн утасны ширхэг).
хижиг [нэр үг] (анагаах ухаан) нянгаар түргэн халдварладаг халдварт халуун өвчин хижиг тусах (халдварт халуун өвчин тусах), гэдэсний хижиг (гэдэсний халдварт өвчин), бэжрүүт хижиг (биед бэжрүү туурах халдварт өвчин), хижиг тахал (хоршоо үг) (нянгаар халдварладаг гоц халдварт өвчин) (шилжсэн утга) хараал. хүн, мал амьтныг хараах үг.
хижим [нэр үг] сарлагийн гэдэсний хоёр этгээдээр ургасан хялгас, саваг.
хий [нэр үг] газрын агаар мандлыг бий болгогч тодорхой дүрс эзэлхүүнгүй бодос хийн мандал (агаар мандал), хийн урсгал (а.урсан хөдөлж буй хий агаар б.хүний уушгины тэлэлтээр сорон авч байгаа болон гаргаж байгаа хийн түрэлт), хийн сүв (ургамлын биеийн гадар хальсны эсийн хооронд байгаа жижиг сүв), хий агаар (хоршоо үг) (агаар), хий хоолой (мөгөөрсөн хоолой), хий хуй шиг (хөнгөн шуурхай, гавшгай) орчин зайд тэгш дүүрч, эзэлж чаддаг физикийн бие буюу бодос хий авуур (ус дамжуулалт, дулаан дамжуулалт зэрэг шугамын дээд цэгт хуримтлагдсан хийг автоматаар гаргадаг хавхлага), хий дарах гурав (монгол анагаах ухаанд гаа, бибилин, поварь гурвыг нэрлэдэг), хий дүүрэх (юмны хөндий зайг хий эзлэх), хий оруулах (юманд хий хийх, хийтэй болох), хий өвчин (анагаах ухаан) (а.монгол анагаах ухааны үндсэн зургаан өвчний нэг, хий хуримтлагдан хямралдаж түүний бэлгэ чанарын гол бүрэлдэхүүнд урвалт болох шинж тэмдэг илэрдэг өвчний ерөнхий нэр б.голдуу мэдрэлээс шалтгаалж үүсдэг мэдрэлийн нэг өвчин), хий хөдлөх (а.хий голлосон өвчин хөдлөх б.салхи хөдлөх), хий хөөрөх (хий голлосон өвчин хөдлөх), хий шахал (хийн биед үйлчлэх хүчний үйлчлэл), хий шахах станц (газрын тос болон хийг олборлох, боловсруулах, тээвэрлэх үйлдвэрт хийн даралтыг нэмэгдүүлдэг станц), хий ялгах төхөөрөмж (хими, газрын тосны үйлдвэрт хөнгөн нүүрс устөрөгчийг элдэв бодосоор ялгах цогцолбор төхөөрөмж), хийн ангижруулал (хордсон газар нутаг, байлдааны зэвсэг, техникийг саармагжуулах замаар хорт бодосоос цэвэрлэх арга), хийн арвижил (ашигт малтмалын олборлох үед ялгаран гарах элдэв хийн хэмжээг тодорхойлох үзүүлэлт), хийн буу (шахсан агаарын даралтын хүчээр сумаа харвадаг зэвсэг), хийн гагнуур (өндөр хэмтэй хийн дөлөөр төмөрлөгийг халааж гагнах хэрэгсэл, цахилгаан гагнуур), хийн горим (а.шахсан хийн агуулацын ашиглалтын горим б.хий ялгарах аюултай уурхайд зориулсан тусгай журам), хийн дулаацуулга (халсан хийгээр өрөө тасалгааг дулаацуулах арга), хийн задлан шилжилгээ (хийн холимгийн найрлагыг чанарын болон тооны үзүүлэлтээр тогтоох шинжилгээ), хийн задлуур (холимог хийн найрлагыг тодорхойлоход зориулсан багаж), хийн солилцоо (хүн, амьтны биед шаардагдах хийг гаднаас оруулах, дотроос гаргах амьсгалын үйл ажиллагаа), хийн түлш (илч ялгаруулан, хөдөлгөх хүч гаргаж чаддаг хийн төлөвт шатамхай бодос), хийн тээвэр (нүүрс, үнс, үр тариа, өвс, хөвөн, модны үртэс, хог хаягдал, шуудан, захиа зэрэг нунтаг, уян хатан болон ширхэгийн бараа материалыг тээвэрлэхдээ шахсан, сийрэгжүүлсэн агаараар ажилладаг төхөөрөмж), хийн халаагуур (нэвтрэн өнгөрч буй агаарыг халаадаг дулаан солилцуурын аппарат), хийн хөдөлгүүр (шахсан агаарын хүчийг механик ажил болгон хувиргадаг машин), хийн цэвэрлэгээ (үйлдвэрлэлийн хийнээс түүнд агуулагдсан үнэт, шаардлагагүй эсвэл хүн ам суурьшсан газрын агаарын орчинг бохирдуулах хольцыг ялгах технологийн үйл ажиллагаа) амьсгал боогдуулах хий (агаарт тархахдаа амьсгал боогдуулдаг хорт хий), байгалийн хий (байгальд орших шатах хий), нулимс асгаруулах хий (агаарт тархахад хүний нүднээс нулимс гоождог нэгэн төрөлийн хорт хий) дэмий, үргүй хий бухимдах (дэмий бухимдах, дэмий бачимдах), хий үрэх (юмыг дэмий үрэгдүүлэх), хайран цагаа хий үрэх (хайран цагаа дэмий үр ашиггүй өнгөрөөх), хий уймрах (санаа тогтворгүй болж яахаа мэдэхгүй байх), хий үрэх (ямар ч үр бүтээлгүй хоосон сүйтгэх), сэтгэл санаагаа хий үрэх (ямар ч хэрэггүй зүйлийн төлөө сэтгэл санаагаа хоосон хямраах), залуу насаа хий үрэх (залуу насаа хийсэн бүтээсэн зүйлгүй дэмий өнгөрөөх), хий явах (а.дэмий явах, үр дүнгүй сэлгүүцэх б.ачаа тээшгүй хоосон явах), хий дэмий (хоршоо үг) (хэрэггүй, хоосон, үр ашиггүй), хий явах (дэмий хоосон, үр бүтээлгүй явах) хүний бодосын солилцоо муудсанаас үүдэх өвчин хий хуян (мэдрэлийн ча нартай булчин өвдөх өвчин), хий хөөрөх (мэдрэл доройтох буюу бөөрний ажиллагаа муудах), хий хөдлөх (а.хий хуян хөдлөх б.(шилжсэн утга) шунал хөдлөх, хорхой гозгонох), хий мариа (хүний биеийн дотоод шүүрлийн өвчнөөс болж өөх ихээр нэмэгдэх үзэгдэл), авын хий хөөрөх (ав хийх хорхой гозгонох), хий дарах (мэдрэл муудсан өвчин эдгэх), хийгээ гаргах (унгах), хий харгах (идэх уух юмгүй удаан явснаас үхэтхийн унах) хоосон хий амлах (хоосон амлах), хий байх (агаар дээр хөндий байх), хий бодол (бүтэшгүй зүйлийг мөрөөдөх нь), хий буудах (а.юмыг онилохгүйгээр хоосон буудах б.худал цуу үг гаргах буюу санаанаасаа зохиож ярих), хий дүрс (хүний төсөөллөөр үүсэх хоосон дүрс), хий огих (бөөлжихгүйгээр огих, хоосон огих), хий нас (хүүхдийг эхийн хэвлийд олдсоноос нь тоолдог монгол нас), хий санаа (хоосон санаа, хоосон горьдлого, үл бүтэх бодол), хий үзэгдэл (хоосон үзэгдэл), хий унах (бөх хүн мэх хийх гээд өөрөө ойчих), хий ханиалга (хуурай ханиалга, цэргүй ханиалга), хий харгах (өлсч ундаасан туйлдан үхэтгэх), хий хөнтрөх (а.хоосон савыг тонгоруулах, уув гэж дүр үзүүлэх б.бөхийн хийдүүлж тонгоруулах мэх хийх), хий эргэх (юмны дугуй хойш урагш өнхрөхгүй тэнхлэгтээ хоосон эргэх), хий юм үзэх (гадаад орчин, бие махбодоос мэдрэх эрхтэнд бодтойгоор нөлөөлсөн хүчин зүйлгүй боловч итгэл үнэмшилээрээ ямар нэг үзэгдлийг төсөөлөн харах, мэдрэх), хий эргэх (хөлөөрөө тийрч агаарт тулгуургүй хий эргэж хөл дээрээ буух циркийн тоглолт), хий мөргөх (бөх барилдахад учраа бөхгүй тул давсанд тооцох гоц мөргөх) чөлөө, зай хий ачих (цэрвүү барьж байгаад гэнэт хөл дээгүүрээ татаж унагах бөхийн мэх), хийг нь харах (а.завсар чөлөөг харах, эзгүй цагийг харах, осол эндэлтэй үгүйг харах б.алдаа гаргахыг нь хүлээх), хий орох (а.хийтэй болох б.завсар чөлөөгөөр нь ямар нэг юм орох), дугуйд хий орох (дугуй хийтэй болох), хэрэв хий ороогүй бол, заавал бүтэх байсан юм (хэрэв завсраар нь ямар нэг саад болоогүй бол заавал бүтэх байсан юм), хий өргөх (а.газраас хөндийлж барих б.(шилжсэн утга) хий хөөрч амьсгал давхцах), хий цохих (а.салхи цохих, салхинд цохигдох б.бөхийн мэх учраа бөхийн хөлийн суурь муутай эндэлтэй байдлыг тохиолдуулан хөлөөрөө товшин цохиж унагаах) салхи хий хөлгөт онгоц (салхи сөрж чадахаар хийсэн онгоц), хий цохих (а.салхи цохих б.монгол бөхийн нэгэн мэх), хий салхи (хоршоо үг) (салхи агаар), хий салхи шиг (маш хурдан), хий хуй шиг (маш түргэн зуур, хөнгөн шуурхай) хий нь гарах (хашир болох, буурь суурь суух), хий гаргах (алдаа гаргах).
хий [нэр үг] хий хий (аялга үг) үлэмж инээх байдлыг үзүүлэх аялга хий хий, хаа хаа болох (ихэд инээж хөхрөх).
хийвэр [нэр үг] том сум.
хийгээд холбоос. [нэр үг] ба, бөгөөд гэх мэт холбоос үгтэй утгаараа адил, бичгийн хэлэнд өргөн

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.