Нэр үг

идээ [нэр үг] идээр, үрэвслийн үед нянгийн нөлөөллөөр биед үүссэн шар ногоон өнгийн муухай үнэртэй шингэн идээ бээх (өмхийгөөр хэхрэх), идээ татах (яр түүхий дотор идээ бээр хуралдах), идээ шахах (яр шархны бээрийг шахаж гаргах), шархны идээ (яр шархнаас гарах буглаа шүүс), ярны идээ (ярнаас гарах бээр), идээ бээр (хоршоо үг) (яр шархнаас гарах бохир шүүс).
идээ [нэр үг] малын сүү шимээр боловсруулсан идэх юм цагаан идээ (малын сүү саамыг боловсруулан хийсэн хүнс), идээ цагаа (хоршоо үг) (сүүн бүтээгдэхүүн, цагаан идээ), айраг идээ (хоршоо үг) (идээ ундаа), бал идээ (хоршоо үг) (амтат идээ) хүнсний зүйлийн эерүүлэн хүндэтгэсэн нэр таван тансаг идээ (таван тансаг хоол), идээ боловсруулах самшуу (ходоод), идээ унд (хоршоо үг) (идэх уух зүйл), цав идээ (хоршоо үг) (лам нарын үдийн зоог), идээн пид (их үгтэй хүүхэд), идээний тулам (идэхээс өөр юу ч хийж чадахгүй хүн) монгол айл зочин ирэхэд тавьж өгч амсуулах гол төлөв сүүгээр боловсруулан бэлтгэсэн идэх юм амсуур идээ барих (тавагтай идээ хүндэтгэн өгөх), идээ зооглох (а.идээ шүүс, таваг тахилгаас хүртэх б.хоол идэх), идээг нь зооглоод, эцгийг нь эргүүлэх (зүйр үг) (тусыг умартаж, доромж үзэх), идээ тавих (а.хүнийг зочлон дайлж идээ таваглан тавьж өгөх б.цагаан идээний зүйлийг хатаахаар сав дэлгэц дээр тавих), тавгийн идээ (бурхан шүтээн, хүндэт зочинд амсуулахаар тавагласан идээний дээж), идээ боов (хоршоо үг) (тавгийн боов), идээ цайцай идээ (хоршоо үг) (тавгийн идээ, унд цай), идээ шүүс (хоршоо үг) (тавгийн идээ, унд цай, бүхэл мах тэргүүтэн зоог), идээ эзнээ таньдаггүй, ирэг сүүлээ таньдаггүй (зүйр үг) (аливаа юмны хэлбэр, агуулга зэрэг өөрчлөгдсөнөөс шалтгаалж утга учир нь өөрчлөгддөг) үр жимсний доторх зүйл, цөм самрын идээ (самрын цөм), тошлойн идээ (тошлойн үр жимсэнд суух шим), чавганы идээ (чавганы ясны цөм), идээ суух (ургамлын зүйлд үр цөм бий болон боловсрох) цай чанахад хийх нунтаглаж бэлдсэн хуурай цай идээ нь багадах (хуурай цай нь багадах), идээ орох (цай идээших), цайны идээ (унд цайнд ааг оруулах хуурай цай).
идээ [нэр үг] гол төлөв цагаан идээгээр бэлдсэн, арьс шир шүүлэх тусгай уусмал идээ орох (шүүлсэн арьсны боловсрон зөөлрөх), идээ суух (ганд хийсэн арьс ширэнд шүү нэвчиж эхлэх), идээ татах (идээ түрхэх), идээ түрхэх (арьс шир зэрэгт тараг, шүү зэргийг түрхэх).
идээлгэ [нэр үг] арьс нэхий идээлэх з(үйл үг)
идээлэл [нэр үг] идээлэх үйлийн (нэр үг)
идээмэр [нэр үг] яр шарханд бугласан идээрийн маягтай зүйл шархны идээмрийг цэвэрлэх (шархны идээр, бохир шүүсийг цэвэрлэх).
идээр [нэр үг] яр шарханд буглах цагаан цогц ба бусад зүйлийн холилдсон эд, бээр (шилжсэн утга) өтгөн шар ногоон цэр.
идээчин [нэр үг] хоол тэжээл болгон идэх этгээд идээчин уугаачин (хоршоо үг) (а.хомхойлон идэж уух этгээд б.(шилжсэн утга) эд юмыг ашиглан завшигч) эзэлж тонон дээрэмдэх этгээд (шилжсэн утга) эд юмыг ашиглан завших (этгээд үг хэллэг)
идээшил [нэр үг] идээших үйлийн нэр юманд шим шүлт орох, идээших байдал идээшил сайтай цай (ааг сайтай цай) (шилжсэн утга) хүн, амьтны юманд дасах дасал, суурьшил идээшил тохинол (хоршоо үг) (нэг газар байр сууриа олж сууршин амьдрах нь).
ижий [нэр үг] (ярианы үг, хэллэг) ээж, эжий миний ижий (миний ээж) настай эмэгтэй хүнийг хүндэтгэн дуудах авгайлга.
ижилгүйдэл [нэр үг] хүн, амьтны ганцаардал.
ижилсэл [нэр үг] харилцан ижил болсон юм авиа ижилсэл (хэл шинжлэл)(хэлний нэг авиа нөгөө авианы нөлөөнд авиан их төлөв тийм авиа болгон хувиргах ёс).
ижилшил [нэр үг] адилсал.
ижилшил [нэр үг] ижил дасал болох үйлийн нэр ижил болсны үр дүн.
ижир [нэр үг] ижир нугас (амьтан судлал) (шогшир нугастай адил маш жижиг, махны амт сайн нэг зүйл шувуу).
ижир [нэр үг] олон жижиг биржгэр юм ижир бижир (хоршоо үг) (олон жижиг юмны гарт дөнгөж мэдэгдэхүйц биржгэр байдал), ижир жижир (хоршоо үг) (ижир бижир).
из [нэр үг] сав(ангийн нэр томьёо)
изомер хими. [нэр үг] бүрдэл адил боловч бүтэц өөртэй химийн нэгдэл.
изотоп хими. [нэр үг] атомын цөмдөө ижил тооны протон, өөр тооны нейтрон агуулсан химийн нэг махбодын ялгаа ураны изотоп (ураны цөм).
ийж [нэр үг] яаж ийж (ямар нэг аргаар, байдаг чадал чадвараа шавхаж заавал), яаж ийж байгаад зугтан зайлах (ямар нэг аргаар зугтан зайлах), яаж ийж байгаад олж ирэх (ямар нэг аргаар заавал олж ирэх).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.