Нэр үг

захлах [нэр үг] ахлах захлах (хоршоо үг) (удирдах тэргүүлэх).
захчин [нэр үг] монгол улсын нэгэн ястан захчин аялгуу (захчин нарын хэлэлцэх өвөрмөц аялгуу), захчин эмэгтэй (захчин ястны эмэгтэй).
зашаа [нэр үг] байшинд тасалгаа гаргах модон хана.
зашил [нэр үг] яшил.
зашин [нэр үг] голомтоо тойруулан хашиж тавих дөрвөлжин модон хүрээ.
зая [нэр үг] завь зая хийх (завь урлах), заятай болох (завьтай болох).
заяа [нэр үг] хувьд оногдсон зол, учрал, тохиол заяа бодох (төрсөн од, гаргийн нь тохиолыг шинжиж, хүний нэг насны хувь төөргийг зөгнөн хэлэх), заяа бодогч (хүний нэг насны хувь төөргийг зөгнөн хэлэгч), заяа бодогч жаран худалч (цэцэн үг) (хүний хувь төөрөг зөнчийн үгээр болдоггүй), заяа муутай (хувь учрал сайнгүй хүн), заяа мэдэх (хувь тохиол, ерөөл буянаараа болох), заяа нийлсэн хань (ерөөлөөр учирсан хань), заяа сайтай (учрал тавилан сайтай), амар заяа үзүүлэх (амраах), заяа барилдлага (хоршоо үг) (учрал тохиол, шүтэн барилдлага), заяа зол (хоршоо үг) (тавилан, азтай тохиол), заяа төөрөг (хоршоо үг) (хувь зохиол, хувь тавилан), заяа учрал (хоршоо үг) (тавилан учрал), заяа учрал бодох (ерөөл тавилан бий гэж санах), заяандаа даатгах (хувь тавиландаа найдах), заяаны таван тэнгэр (шашны нэр томьёо) (орны, эрийн, охины, дайсны, амин тэнгэр, хүнийг эхээс төрөхөд хамт төрж, насан туршид нь ивээн тэтгэдэг гэж үздэг), аз заяа (хоршоо үг) (аз завшаан, зол учрал), буян заяа (хоршоо үг) (аз заяа), зол заяа (хоршоо үг) (тохиол учрал, аз), оноо заяа (хоршоо үг) (хувь тавилан), үйл заяа (хоршоо үг) (хүний хувь тавилан, хувь төөрөг), хувь заяа (хоршоо үг) (а.хүний төрөхөөс үхэх, өсөхөөс өтлөх хүртэлх бүх насны учрал тохиолын уг зураг гэсэн санаа бүхий сүсэг бишрэлийн үг б.(шилжсэн утга) аливаа юмны хөгжлийн үр дүн), хувь заяагаа даатгах (хувь ерөөл мэдтүгэй гэж найдах), хувь заяандаа гомдох (ерөөл тавилангийн хомс мууд харамсах), санаа зөв бол заяа зөв (зүйр үг) (сайн санаа өвөрлөж явбал өөрийн ажил үйлс бүтэмтэй байдаг) насан турш, төрөлхийн заяаны мэнгэ (амьдралын мэнгэ), заяаны нөхөр (амьдралд тохиолдсон нэг насны сайн нөхөр), заяаны хань (хувь төөргөөр учирсан насан туршийн хань), заяанаа эрүүсдэх (үхэх), амар заяа үзүүлэхгүй (огтхон ч тайван байлгахгүй), заяа муутыг тэмээн дээрээс нохой хазах (зүйр үг) (арчаа муутай бол ямар ч сайн нөхцөлд гай гамшиг амсдаг).
заяа [нэр үг] оноо заяа (хоршоо үг) (үхэр, буга, зээр зэрэг амьтны сүүлний самсаа орчмоос хатгуурын доод тал хүртэлх яс мах).
заяагч [нэр үг] заяаж өгөгч (шашны нэр томьёо) хүн, тэнгэр нэрийн хувь заяаг тогтоож, захиран залагч тэнгэр, эд жаргалан, мал ахуйг сахигч тэнгэр хувь тавилангаар учрагч.
заяач [нэр үг] хуучир. хувь заяа бодогч зол заяач (зол заяа, хувь тавиланд шүтэгч) бөө мөргөлийн ерэн есөн тэнгэрийн нэг адуу малын ивээн хамгаалж, хишиг буяныг нь тогтоож өгөгч тэнгэр заяач тэнгэр (мал сүргийн эзэн тэнгэр) мөн тэнгэрийн онгон дүр.
зен [нэр үг] зен буддизм (нэр үг)(шашны нэр томьёо) (бурхны сургаалын нэгэн чиглэл, хамаг амьтны нэгдмэл болох тухай төсөөлөл, даогийн тухай сургаалыг үндэс болгодог).
зенит [нэр үг] онгоц зэрэг агаарын бай буудах их буу зенитийн их буу (агаарын их буу).
зефир [нэр үг] чихэр, бал бурам, жимс жимсгэний уусмал, хөөсрүүлэх бодсыг цэлцэгнүүр үүсгэгчтэй хольж бүлэх аргаар хөөрүүлэн, дулаанаар боловсруулсны дараа хатааж биежүүлэн хийсэн чихэрлэг бүтээгдэхүүн.
зигзаг [нэр үг] муруй тахир шугам.
зигот [нэр үг] үр тогтсон өндгөн эс, эвсэл үр үр хөврөлийн хөгжлийн эхний шат.
зиндаа [нэр үг] зэрэг, цол, эд баялаг, мэдлэг боловсролын ялгаа төвшин мөнхүү ялгаа, төвшнөөр хамаарах үзэл.
зовинол [нэр үг] зовинох үйлийн (нэр үг)
зовиур [нэр үг] зовуурь.
зовлог [нэр үг] зовлог өвс (ургамал судлал) (үетэн овгийн өвс өлөн, улалж, чимэглэл, хүнс тэжээлийн ач холбогдолтой).
зовлого [нэр үг] турж үхсэн мал адгуусны мах ямааны зовлого (турж үхсэн ямааны мах) төхөөрсөн мал адгуус, агнасан ан, гөрөөсний амт шимтгүй болсон гуранхи, туранхай мах) зовлого болсон мах (гуранхи мах), зовлого идэх (турсага идэх), ямааны зовлого (ямааны туранхай мах), улаан зовлого (хэтэрхий туранхай мах) (муушаасан утга) хүн, малын нэн туранхай, эцэнхий бие, цогцос зовлогоо зовоох (ядарч туйлдсан, өвчилсөн бие махбодоо зүдрээх).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.