Үйл үг

тээлдэх [үйл үг] хайч зэргийг тээлээр хадах.
тээнэглэх [үйл үг] санаа сэтгэл хоёрдох, тээнэгэлзэх.
тээнэгэлзэх [үйл үг] эргэлзэх, ямар нэг шийдвэр гаргаж чадахгүй байх тээнэгэлзэн зогсох (юу хийхээ шийдэж чадахгүй эргэлзэн зогсох), сэтгэл санаа тээнэгэлзэх (асуудлыг шийдэж чадахгүй эргэлзэх, сэтгэл хоёрдох), эргэлзэх тээнэгэлзэх (хоршоо үг) (сэтгэл хоёрдох, ямар нэг шийд гаргаж чадахгүй байх), татгалзах тээнэгэлзэх (хоршоо үг) (сэтгэл санаа шулуудаж чадахгүй эргэлзэх).
тээршээх [үйл үг] тээр дараа болгож үзэх, ад үзэх, бэрхшээх тээршээж үзэх (төвөгшөөх, ад үзэх), тээршээж хойш тавихаар тэвчиж урдаа барь (зүйр үг) (төвөгшөөгөөд ажлаас зугатаад байвал юу ч бүтэхгүй, ажлыг зоригтой барьж аваад хий).
тээрэмдэх [үйл үг] тариа будааг тээрмээр талхлах, гурил болгох будаа тээрэмдэх (будааг тээрэмд оруулж гурил болгох), тээрэмдэх байгууламж (тариа будааг талхлах, гурил болгох иж бүрэн хэрэгсэл), тээрэмдсэн шохой (тээрэмд оруулан нунтаг болгосон шохой).
тээрэх [үйл үг] мал адгуусны хужир мараа их идсэнээс гэдэс нь дүүрч цанхайх их цадсанаас хэвэл хүндрэх, хэвэл дүүрч эвгүй болох.
тээрэх [үйл үг] бүгчим халуунд малын хорж зогсох, хорох мал тээрэх (мал халууцан хорох) ялаа, шумуулын хазахыг тэсч ядан мал амьтан байж ядах, тийчигнэх.
тээх [үйл үг] машин тэрэг, уналга ачлагаар хүн болон ачаа бараа зөөх, тээвэрлэх ачаа бараа тээх (ачаа бараа тээвэрлэн зөөх), жин тээх (үхэр, тэмээ зэрэг малд ачаа ачин холын аянд явах), мод чулуу тээх (мод чулуу зөөх), морин тэргээр тээх (морин тэргээр зөөх), тээн хүргүүлэх (тээвэрлэн зөөж хүргүүлэх), тээн явах (ачиж явах, зөөж явах), тээх тэгнэх (хоршоо үг) (ачаа барааг унаа малд ачиж явах), буруу замаар будаа тээвэл бусахдаа шороо тээнэ (цэцэн үг) (ажил хэрэгт зөв шударга хандах хэрэгтэй) хэвлийдээ агуулж явах тээж төрүүлэх (үх хүүхдээ хэвлийдээ агуулж явсаар төрүүлэх), хүүхэд тээх (жирэмслэх) бөгцөг няслахад шагайг нэг хуруунд наалдуулан өөр шагайны дээгүүр өргөж аваачих шагай тээх (шагайг нэг хуруундаа тээж өөр шагайн дээгүүр өргөж аваачин няслах) хүч тарга муутай мал унаад, босч хөл дээрээ тэнцэж чадахгүй болох (шилжсэн утга) сэтгэлдээ агуулах.
тээхэлзэх [үйл үг] цээжээ хөдөлгөн ханхалзах, биеэ гайхуулах, бардамнах тээхэлзэн зогсох (цээжээ хөдөлгөн ханхалзан зогсох), ташаа тулан тээхэлзэх (ташаа тулан бардамнах, онгирох), таахалзах тээхэлзэх (хоршоо үг) (ханхалзах, онгирох, биеэ гайхуулах).
тээшлэх [үйл үг] ачаа бараагаа тээшинд хадгалах, тээшинд өгөх.
тярмайх [үйл үг] тярмагар болох.
увайлах [үйл үг] юманд анхаарал тавих, ажиглах, хайхрах ахмадыг эс увайлах (өөрөөсөө нас ахмад хүнийг эс хүндэтгэх), хүйтэнд увайлахгүй (хүйтнийг эс хайхрах), увайлсангүй (тоомсорлосонгүй, хүндэтгэсэнгүй) болгоомжлох, тааж мэдэх муу хүн гэж эс увайлах (муу хүн гэж мэдсэнгүй).
увдислах [үйл үг] увдис шингээх, далд чадвараа ашиглах ховсдох.
угаадаслах [үйл үг] бохир угаадас бий болгох, гаргах угаадсаа асгах угаадас идүүлэх нохой угаадаслах (нохойг угаадсаар тэжээх).
угаадаслах [үйл үг] угаах тариа, будааг усаар цэвэрлэх. угаал угаах үйлийн нэр угаалын гадар (мод, төмөрлөгийн зүйлээр хийсэн хувцас хунар угаах сав), угаалын тэвш (бие угаах сав) (хуучир.) эрхэм хүний угаах үйлдлийг хүндэтгэсэн нэр угаал үйлдэх (хүндэтгэвэл зохих хүний усанд орох) нярай хүүхэд угаах зан үйл тогтоолтой цаг, хоногоор рашаанд орох, наранд ээх зэргээр өвчин засах эмчилгээ наран угаал (биеэ наранд шарж чийрэгжүүлэх засал) (шашны нэр томьёо) рашаан усаар ариулах шашны зан (үйл үг)
угаартах [үйл үг] хорт хийнд хордох бүтэх.
угаах [үйл үг] сур, шагайг дөрвөн суманд үл онох.
угаах [үйл үг] эд хэрэглэлийг нойтон юмаар болон усанд хийж цэвэрлэх аяга шанага угаах (аяга шанагаа цэвэрлэх), угаах цэвэрлэх (хоршоо үг) (цэвэр болгох, хиргүй болгох), угааснаа
угаах [үйл үг] хүн биеийн хирээ арилгах биеэ угаах (усанд орох), хүүхэд угаах (а.хүүхэд усанд оруулах б.хүүхдийг угаах зан үйлийн ёслол хийх), гараа угаах (а.гараа усаар цэвэрлэх б.(шилжсэн утга) үрэн таран хийх), нүүрийг нь угаах гээд нусыг нь түрхэх (цэцэн үг) (а.бүтэлгүйтэх б.тус болох гээд ус болох) хуучир. сая төрсөн хүүхдийг гуравдахь хоног дээр нь лам залж, ариулах уншлага хийлгэн хүүхдэд нэр өгөх зан үйлийг гүйцэтгэх (шашны нэр томьёо) арц хүж, рашаанаар ариулах шашны зан үйлийг гүйцэтгэх.
угаах [үйл үг] буулгах, хувилах, олшруулах гэрэл зураг угаах (авсан гэрэл зургийг хальснаас нь буулган авч олшруулах).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.