Үйл үг

номорхох [үйл үг] эрдэм мэдлэг, номтойгоороо бардамнах.
номхдох [үйл үг] хэтэрхий номхон болох номхны учир зохисгүйдэх морь номхдох (морь хэтэрхий номхон байх).
номхрох [үйл үг] хүн төлөв томоотой болох ааш номхрох (зан ааш дөлгөөн тогтуун болох) эдэлгээ уналгад хэрэглэхэд тохирох номхон болох даага номхрох (дааганы ааг омог нь дарагдах, эдэлгээнд сурах) хүч чадал нь буурах номхрон доройтох (хүч чадал барагдах), эм номхрох (эмийн үйлчилгээ буурах).
номхтгох [үйл үг] номхон болгох хүчээрээ номхтгох (хүч чадлын илүүгээрээ эрхэндээ оруулах) эмийг хоргүй болгох.
номхчлох [үйл үг] хүний зан ааш дөлгөөн, доройг нь далимдуулах, номхон байдлыг нь ашиглах номхчлон дарлах (номой доройг нь далимдуулан дарлах) малаас номхныг нь сонгон эдэлгээнд хэрэглэх номхчлон унах (номхныг нь сонгон унах).
номчирхох [үйл үг] өөрийн бага зэргийн мэдлэг боловсролтойгоороо гайхуулан эрдэм мэдлэг багатайд бардамнан сагсуурах номчирхон сургах (мэдлэг боловсролтойгоороо түрий барин зааж сургах).
номчлох [үйл үг] ном эрдэмтэйгээрээ гайхуулан зааварлах, дүрэмдэх.
ноогдох [үйл үг] оногдон таарах алба ноогдох (албанд томилогдох), ноогдох ял (оногдох ял).
ноолох [үйл үг] юмыг байн байн нухлах, үнгэх, ноцолдох ноолон эрхлэх (эцэг эх рүүгээ асан эрхлэх), ноолсоор хашраах (ноцолдсоор байгаад залхаах), номхон тэмээг ноолоход амар, ноорсон малыг зулгаахад амар (зүйр үг) (а.номхныг нь далимдуулан үргэлж эдлэх б.малын ноорсон ноосыг авахад хялбар) хөөрсөн ноосыг нь зулгааж авах.
ноолрох [үйл үг] ноолуур мэт болох хөглөрөх хонины ноос ноолрох (хонины ноос хөөрч салбаганан унжих).
ноолуурлах [үйл үг] ноолуурыг нь авах ямаа ноолуурлах (ямаа самнаж унгарил үсийг нь авах).
ноолууртах [үйл үг] ноолууртай болох.
ноороглох [үйл үг] бичиг зохиол бүтээл зэргийн эхийг зохион гаргах дэвтэртээ ноороглох (дэвтрээ бичиг зохиолын навтар цаас болгон ашиглах) юмыг урж үнгэж тамтаг болгох.
ноорох [үйл үг] мал, амьтны үс, ноос гуужих малын үс ноорох (малын үс гуужих), номхон тэмээг ноолоход амар, ноорсон малыг зулгаахад амар (зүйр үг) (а.номхныг нь далимдуулан үргэлж эдлэх б.малын ноорсон ноосыг авахад амар) ихэд урагдаж навтрах, ноорхой болох бүрээс ноорох (бүрээс муудан урагдах, навтарга болох), ноорсон хадаг бэлэгт явдаггүй, ноёнгүй албат шуугиан тасардаггүй (зүйр үг) (а.элэгдэж сэмэрсэн хадгийг хүнд өгдөггүй б.захирагчгүй газар үймээн шуугиан үл тасардаг) нэхэл дагал болон салахгүй дагах шингэн зүйлийг чанаж өтгөрүүлэх цай ноорох (цай буцалсаар их өтгөн болох), будаа ноорох (будааг задартал нь чанах).
ноорхойтох [үйл үг] ноорхой байдалтай болох. ноос(он) (нэр үг) хонь, тэмээ зэрэг мал, амьтны биеийг бүрхсэн үс унгас хонины ноос (хонины биеийг бүрхсэн үс унгас), тэмээний ноос (тэмээний биеийг бүрхсэн үс унгас), ноос бэлтгэх (малын үс унгасыг хярган авч худалдахад бэлтгэх), ноос хөндийрөх (ноос хөөрөх), ноос хөөрөх (мал, амьтны үс унгас биеэс нь хөндийрч сулрах), ноос савах (хяргаж авсан ноосоо саваагаар цохин сэмлэх), ноос ээрэх (ноосоо сувин ширхэглэн томох), ноос шарлах (малын үс унгас шавар, баасандаа түлэгдэн шарлах), ахрын ноос (намар хяргасан хонь, малын охор, богино үс), уртын ноос (хавар хяргасан хонь, малын урт үс), нарийн ноос (дан ноолуураас бүрдсэн ноос), ноос ноолуур (хоршоо үг) (мал, амьтны үс унгас), ноос үс (хоршоо үг) (мал, амьтны биеийг бүрхсэн үс), унгас ноос (хоршоо үг) (мал, амьтны үс, зунгаг), ноос олъё гэвэл ямаа тэжээ, зоос ольё гэвэл хүч гарга (зүйр үг) (ямар нэгэн зүйлтэй больё гэвэл хөдөлмөрлөх хэрэгтэй) ноосоор хийсэн эд зүйл ноосон нэхмэл (ноосоор нэхсэн зүйл), ноосон утас (хонины ноосыг ширхэглэн ээрч утас болгосон нь), ноос хэвэгч хорхой (амьтан судлал) (шаравтар өнгөтэй бөгөөд биеийн гадаргуу нь гүн цайвар өнгөт хайрстай учраас гялтганаж харагддаг, гэр байшин, авдар саванд амьдарч, хувцас, арьс, ноос ноолуур, цаас зэргийг идэж амьдардаг).
ноослох [үйл үг] үс ноосыг хяргаж хайчилж авах тэмээгээ ноослох (тэмээнийхээ ноосыг авах).
ноосрох [үйл үг] эд бөс элэгдэж, ноос мэт зөөлөн унгарил энд тэндгүй хөглөрөх.
ноотлох хөгжим. [үйл үг] хөгжмийн авиа, аялгууг ноотонд буулгах, тэмдэглэх ноот бичих.
ноохойлох [үйл үг] ноохой бэлдэх, ноохой хийх оготно ноохойлох (оготно хэвтрээ бэлдэх).
норгох [үйл үг] аливаа зүйлийг усанд дүрж чийгтэй, нойтон болгох алчуур норгох (алчуураа нойтон болгох), үсээ норгох (үснийхээ сэвийг дарж чийглэх), хоолойгоо норгох (а.ай, ундаа зэрэг шингэн зүйлийг уух б.(шилжсэн утга) архи уух), хоолой норгох төдий (шингэн зүйлийн маш бага хэмжээтэй байгаа нь), сархинагаа норгох (юм уух), ноцох гал өөд бүү оч, норгох ус руу бүү ор (зүйр үг) (аливаад анхаарал болгоомжтой хандах хэрэгтэй).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.