Үйл үг

архиралдах [үйл үг] олон араатны зэрэг зэрэг архирах.
архирах [үйл үг] араатан амьтан бүдүүн дуугаар хүрхрэн ярдаглах чоно архирах (чоно шүдээ ярзайлган архиран дайрахад бэлдэх), арслан архирах (арслан архиран уурлах), арслан шиг архираад, зурам шиг зугатах (зүйр үг) (эхэндээ омогтой байснаа эцэстээ хулчийх).
архисах [үйл үг] архи уухыг хүсэх, архинд хорхойсох архисах өвчин (архинд хорхойсох өвчин).
архлах [үйл үг] аргамжлах морь архлах (морь аргамжих).
арцалдах [үйл үг] бие биетэйгээ арцах, маргалдах арцалдан тулалдах (хоорондоо зөрөлдөн тэмцэлдэх).
арцах [үйл үг] хэдэрлэн маргах, зөрөх арцсан үг хэлэх (хэдэр үг хэлэх) хүнтэй арцах (хүнтэй зөрж маргах) түдэх, удах.
арчаагүйдэх [үйл үг] арчаагаа алдах (шилжсэн утга) өөдгүй зан гаргах.
арчгардах [үйл үг] юм хэтэрхий арчгар болох.
арчигдах [үйл үг] цэвэр болох үгүй болох, балрах бүрэн арчигдах (бүр алга болох).
арчийх [үйл үг] арчгар болох арьс арчийх (арьс хорчийх).
арчих [үйл үг] алчуур мэтээр юмны хир тоосыг зүлгэн цэвэрлэх арчих самбар (бичсэн зүйлийг арчиж арилгаад дахин бичих зориулалттай самбар), тоос арчих (тоосыг нь арилгах, тоосы нь унагаж цэвэрлэх) (шилжсэн утга) устгах, тонилгох арчсан толь шиг (цэлмэг тунгалаг, цэвэр ариун, хир буртаггүй), хосыг нь арчих (хонжих, хөрөнгийг нь цөлбөн авах) тариаланд хольцон ургасан зэрлэгийн зүйлийг арчуур гэдэг зэвсгээр тасчин арилгах дайрч унагах бөхийн мэх харваж дайраад хамж арчих (бөхийн мэх хийх).
арчлах [үйл үг] харгалзан хамгаалах буюу дэмжин тэнхрүүлэх, тордох арчилж сувилах (сувилан тэнхрүүлэх), арчлан хамгаалах (тордон хямгадах) хайрлан гамнах амиа арчлах (өөрийгөө тордох), хүүхэд арчлах (хүүхэд тордон өсгөх).
аршлах хуучир. [үйл үг] аглагч болох, даян хийх аршлахаар явах (хүнгүй газар даяанчлахаар явах).
арьсдах [үйл үг] мал өвчихөд хөрсий нь халимлан эсгэх.
арьслах [үйл үг] алсан малын махыг арьснаас нь салгах, арьсыг нь хуулах юмыг арьсаар бүрэх араг арьслах (арагийг малын арьсаар бүрэх) (шилжсэн утга) хүнийг тамлан зовоох.
асаах [үйл үг] гэрэл гаргах гэрэл асаах (гэрэл гаргах) хөдөлгүүр ажиллуулах мотор асаах (мотор ажиллуулах) ноцоох тамхи асаах (тамхиа ноцоож уугиулах), гал асаах (а.гал түлэх б.(шилжсэн утга) гэрлэж гал голомт бадраах).
асаах [үйл үг] авируулах, асуулах модонд хүүхэд асаах (модонд хүүхэд авируулах), ямаа хаданд асаах (хад асгатай газар ямаа хариулах) (шилжсэн утга) хиртүүлэх нарийн хир асаагүй (өлөн хир суугаагүй).
асаах хуучир. [үйл үг] ихэд хүндэтгэвэл зохих хүний хувцсаа өмсөх дээлээ асаах (хүндэтгэвэл зохих хүн дээлээ өмсөх). асаг (нэр үг)(мал эмнэлгийн нэр томьёо) тэмээ, үхэр зэрэг амьтны хөлийн шар ус хуралдан доголох өвчин асаг хулуу (доголох өвчин).
асаграх [үйл үг] асагтах, асаг өвчин тусах.
асагтах [үйл үг] морь малд асаг өвчин тусах морь асагтах (моринд асаг өвчин тусах, морь доголох).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.