Цэцэн үг

[цэцэн үг] (хүчээ нэгтгэх, эв нэгдэлтэй байх нь чухал) шингэн болон үйрмэг, нунтаг юмны тасралтгүй үргэлжлэн гоожих, урсах ус цувах (ус тасралтгүй гоожин урсах), будаа цувах (будаа үргэлжлэн гоожин асгарах) эвхэгдсэн, атирсан, нэхсэн, бөөгнөрсөн юмыг хөвөх, сэмлэх, тэнийлгэх дээс цувах (эвхэгдсэн дээсийг хөвөх), ноос цувах (ноосыг сэмлэж хөвөх), хонины холбоо цувах (холбоотой хонины холбоог тайлж суллах) цувалдах, цуврах, сувах.
айвал аминд тустай [цэцэн үг] (бага ч гэсэн болгоомж илүүдэхгүй), айсан хүнд аргал хөдлөх (зүйр үг) (а.айж сандарсан үед юм бүхнээс сэрэмжлэх б.гэмт хүн юм бүхнээс хулган айх), айсан газар буггүй (цэцэн үг) (үнэхээр сэжиглэсэн газар үнэн хэрэгтээ ямар ч явдалгүй, юу ч үгүй хоосон), айсан хүн адуу үргээж, ичсэн хүн хүн алах (цэцэн үг) (арга тасарч мухардсан хүн ямар ч хэрэг үйлдэхээс буцахгүй) (шилжсэн утга) малын дэлэн хөх өвдөх.
алдарт хортой [цэцэн үг] (хонжоо харан завших зантай хүн нэр хүнд муутай байдаг).
амьтан бүхэн сөгддөг [цэцэн үг] (хайр халамжтай хүнийг хүн бүхэн хүндэлдэг).
аюул [цэцэн үг] (тоглоом даахгүй бол олны шившиг) (шилжсэн утга) алив зүйлийн овоо дориун байдал аюулын сайхан (дориун сайхан), аюулын хүүхэд (овоо дориун хүүхэд), аюулын хүчтэй (овоо хүчтэй).
бага сага эрдэм нэмэр авахад тус [цэцэн үг] (эрдэм мэдлэг бага багаар хуримтлагдсаар ихэд хүрдэг) эрт урьдын явдал балар цаг (эрт урьдын цаг), балар эрт (судар түүхэнд тэмдэглэгдээгүй маш эртний үе) (шилжсэн утга) бүдүүлэг, балай мунхаг, утга учир нь мэдэгдэхгүй балар арга (бүдүүлэг арга), балар суртал (мунхаг суртал), балар битүүлэг (хоршоо үг) (учир битүүлэг).
багалын зулзага баашиндаа [цэцэн үг] (эд хөрөнгө, эрх тушаалдаа эрддэг танхай байдлыг шүүмжилсэн хэллэг).
багтаамжит хөвгүүн гэрийн эрдэнэ [цэцэн үг] (хүний эрдэм чадал хэрэгцээтэй газраа үнэ цэнэтэй).
бас нэг дархан засдаг [цэцэн үг] (хоосон нэрээр худал хуурмаг ажил хийхийг үл таашаасан хэллэг).
будаа будаагаа идэх [цэцэн үг] (хувь хувиа хөөж, хэн хэндээ харш хоргүй байх) (шилжсэн утга) хань болох хүн, хамт байх хүн хүний бараа (хажуу дэргэд нь ойролцоо байх хүн), хүний бараа харах (хүнтэй тааралдах, уулзах) (шилжсэн утга) шадар хань бараа болоочин (ихсийг дагах хүн), бараа болох (а.ихсийг дагаж үйлчлэн явах б.хамтдаа явах), бараа бологчид (дагалдан явагчид).
бузартдаггүй [цэцэн үг] (их юманд өчүүхэн бага зүйл хор болохгүй) (шилжсэн утга) хүний бодол санаа буруу тийш эргэх, буруу зүйл хийх, шударга биш зан авиртай болох сэтгэл бузартах (сэтгэл санаа буруу болох).
булингартай [цэцэн үг] (ажлын эхлэл муу бол адаг нь ч бас муу) (шилжсэн утга) тунгалаг биш сэтгэлийн булингар (сэтгэлийн сэв, эрээн бараан).
ганц сэтгэлээр чармай [цэцэн үг] (хүн цөхрөлтгүй зүтгэвэл бүтэхгүй зүйл байгүй).
гэгээрэхгүй [цэцэн үг] (алдаж онож байж ухаан суудаг).
ижил хань ховор [цэцэн үг] (ихэмэг ярвагар зантай хүнд найз нөхөр олдохгүй).
илжиг шиг бүү жороол [цэцэн үг] (бусдын дотоод хэрэгт хөндлөнгөөс бүү оролц), илжгэнд эвэр ургаж, эмст сахал ургах (зүйр үг) (жам ёсонд үл нийцэх зүйл бий болох), илжигний чихэнд алт хийвч сэгсэрнэ, аргал ус хийвч сэгсэрнэ (зүйр үг) (сайн үг хэлсэн ч, муу үг хэлсэн ч ялгаагүй, үг сургаал авдаггүй), илжгэн жилийн хавар, илжгэн жилийн намар (зүйр үг) (хэзээ ч үл биелэгдэх юм), илжиг унасан ноён, тахиа унасан түшмэл (зүйр үг) (ноён түшмэл хоёрын аль алин нь өөдгүй), илжгэн хулгана (амьтан судлал) (туурайт хулгана), илжгэн цэцэг (ургамал судлал) (а.модорхог иштэй, илжигний чихтэй адил бөгөөд шаравтар ногоон навчтай, цагаан цэцэгтэй, өвөл цэцэглэдэг, ганддаггүй ургамал б.уг модонд ургадаг, хэлбэр бөөрөнхийвтэр, өнгө шар, амт амттайхан, зүйл олон жимс), илжгэн чих (а.илжигний чихийг дуурайлган хийсэн нэг төрлийн хавсаа боорцог б.(ургамал судлал) модонд ургадаг, бөөрөнхийдүү хэлбэртэй, шар өнгөтэй, амтлаг жимс) (доромжилсон үг) эргүү тэнэг яадаг муу илжиг вэ (ярианы үг, хэллэг)
манцуугийн нэмэр [цэцэн үг] (муу үйлд дэм болох), муу хүн гэртээ эр, модон манцуу ууртаа эр (зүйр үг) (арчаагүй эр хүн гэрийнхнийгээ дээрэлхдэг), малгүй айлд хот хоосон, манцуугүй айлд уур хоосон (зүйр үг) (аливаа үйлийг бүтээхэд шаардлагатай зүйлийг нь бүрдүүлэх хэрэгтэй).
манцуугийн нэмэр [цэцэн үг] (муу зүйлийг хөөргөн дэвэргэх), завилах нь жанжин, залгих нь мангас (зүйр үг) (гадаад төрх нь баатар шиг авч ховдог шунахай байдалтай).
муу санаа мангираас гашуун [цэцэн үг] (санаа муутын хор хөнөөл их), муу охиныд бууснаас мангирын талд буу (зүйр үг) (ааш муут айлд бууснаас хээр бууж мангир идэж цайлах нь дээр).
найдаж унгараг [цэцэн үг] (бүтэлгүй хүнд итгэснээс болж алдах), заяандаа найдахаар, зоригтоо найд (зүйр үг) (өөрийн хүч чадалд итгэх хэрэгтэй).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.