Нэр үг

хувайс [нэр үг] алтан хувайс (ургамал судлал) (дулаан орны уулын хажуугаар ургадаг, салаа мөчир нь үс өргөстэй, баг цэцэг нь шар өнгөтэй, анхилам үнэртэй, цэцгээс нь анхилам үнэртэй тос гарган авдаг таримал мод).
хувалз [нэр үг] (амьтан судлал) үр олсон эмэгчин хачиг, хувилз хачиг хувалз (хоршоо үг) (хүн, амьтны цус сорж амьдрах шимэгч хорхойнууд) (шилжсэн утга) бусдыг дарлан мөлжигч.
хувдай [нэр үг] хув малыг өхөөрдөн нэрлэсэн нэр хувдай ишиг (хув ишгийг өхөөрдөн нэрлэсэн нь).
хувилагч [нэр үг] олон болгогч, олшруулагч хувилагч машин (бичиг баримтыг олшруулагч төхөөрөмж).
хувилагч [нэр үг] өөрчлөгдөн хувирагч хувилагч үсэг (хэл шинжлэл)(монгол бичгийн дэвсгэрлэж орсон на, ба, да, ра, са, ла үсэг).
хувилал [нэр үг] хувилах үйлийн нэр, чанар байдал нэгээс нөгөөд шилжих нь жүжигчин
хувилбар [нэр үг] нөхцөл байдал, баримтыг тайлбарлах нэгэн зүйл ялгаа хувилбар зураг (дахин өөр байдлаар зурсан зураг), хувилбар бүжиг (бэсрэг атлаа техникийн хувьд төвөгтэй сонгодог бүжгийн гоцлол).
хувилгаа [нэр үг] хувилгах үйлийн нэр хувилгаа хийх (хувилгах үйлийг гүйцэтгэх, хувилгах).
хувилгаан [нэр үг] хувирах, хувилах нь хувилгаан чулуу (эрдэс судлал) (өдрийн гэрэлд тод ногоон, цэнхэрдүү ногоон харагдах цахилгаан гэрэлд улаан, улбар хөх өнгөтэй болж хувирдаг эрдэнийн чулуу).
хувилгагч [нэр үг] юм, үзэгдэл зэргийг өөр болгогч хувилгагч үсэг (хэл шинжлэл)(монгол бичгийн дэвсгэрлэж орсон үсгийг гэдсээр хувилгадаг үсэг), өнгө хувилгагч (өнгийг өөр болгогч).
хувин [нэр үг] юм агуулах нэгэн зүйл сав агар хувин (агар модоор хийсэн хувин), хувинтай тараг (хувинд хийсэн тараг), саалийн хувин (сааль саадаг хувин), хувин сав (хоршоо үг) (юм агуулах янз бүрийн сав суулга).
хувин [нэр үг] хувин өвс (ургамал судлал) (нэг наст өвс).
хувин [нэр үг] хувин нугас (амьтан судлал) (жигүүртээ цагаан бидэр бүхий нэгэн зүйл нугас).
хувирал [нэр үг] хувирах үйлийн нэр байгалийн хувирал (байгалийн жам ёсын өөрчлөлт), үзэгдэл хувирал (хоршоо үг) (юмны үзэгдэх, хувирах байдал).
хувиргагч [нэр үг] хувирган үйлдэгч, хувиргах үйлийн эзэн нүүр хувиргагч (жүжигчдийн нүүр царайг будагч, хувирган засагч).
хувиргал [нэр үг] хувиргах үйлийн нэр хувиргалын арга (хувиргах, өөрчлөх үйлийг хийх арга)
хувхайрал [нэр үг] хувхайрах үйлийн (нэр үг)
хувхайрах [нэр үг] өвс ургамал, эд зүйл хувхай болох, нар салхины нөлөөгөөр цайх өвс хувхайрах (өвс ногоо цаг улирлын эрхээр гандаж цайрах), царай нь хувхайрах (царай нь цусгүй мэт болох) (шилжсэн утга) хоосорч үгүйрэх, нүцгэрэх мод хувхайрах (модны холтос унаж нүцгэрэх), ядуурч хувхайрах (ядуурч хоосон болох).
хувцас [нэр үг] хүний биедээ өмсч хэрэглэх эдийн ерөнхий нэр хувцас авах (а.хувцсаа тээж авч явах б.хувцас худалдаж авах), хувцасны өлгүүр (а.хувцсаа дүүжлэх тусгай тавиур б.(шилжсэн утга) сурсан мэдсэн зүйлээр тааруу хүн в.(шилжсэн утга) маш туранхай), хувцасны шүүгээ (хувцас хийх зориулалт бүхий шүүгээ, сав), хувцас тайлах (хувцсыг биенээсээ салгах) хувцсаа тайчих (хувцсаа нэг нэгээр нь тайлах), хувцсаа хөнгөлөх (а.олон давхар хувцаснаасаа нимгэлэх б.өвлийн зузаан хувцсаа өмсөхөө болих), ажлын хувцас (ажилд өмсөх хувцас), гадуур хувцас (гадуураа өмсөх хувцас), дүрэмт хувцас (цэрэг, эмнэлэг, дунд сургуулийн сурагчдын ажил хичээлд өмсөх ижил загварын хувцас), зуны хувцас (зуны улиралд өмсөх нимгэн хувцас), ёслолын хувцас (ёслол хүндэтгэлд өмсөх хувцас), өвлийн хувцас (өвлийн улиралд өмсөх дулаан хувцас), унтлагын хувцас (унтахдаа өмсөх нимгэн зөөлөн хувцас), хүүхдийн хувцас (хүүхэд багачуул өмсөхөд зориулж хийсэн хувцас), усны хувцас (усанд сэлэхдээ өмсөх тусгай хувцас), үндэсний хувцас (ямарваа нэгэн улс орны үндэсний онцлогийг харуулсан хувцас), цэрэг хувцас (цэрэг хүний өмсөх дүрэмт хувцас) шинэ хувцас (огт өмсөөгүй хувцас), хувцас хунар (хоршоо үг) (хүний биед өмсч хэрэглэх эдийн ерөнхий нэр), хувцас өмсгөл (хоршоо үг) (хүний биед өмсгөх эд зүйл), гутал
хувь [нэр үг] юмыг хуваан түгээхэд ногдох хэсэг, бэлэг хишиг зуу хуваасны нэг хувь (зуу хуваасны нэг хэсэг), хувь адил (ногдох хэсэг нь тэнцүү), хувь түгээх (юмыг тэгш хувааж, тус бүрд нь олгох), хувь хүртэх (ногдох хэсгээс авах), хувь боодол (хоршоо үг) (цэргийн хүн бүрийн өөрийн хувь болгон авч явдаг биеэ хамгаалах хэрэгсэл), хувь нэмэр (хоршоо үг) (тухайн хүний зүгээс бусдад тусламж болгон өгч буй зүйл), хувь хэмжээ (хоршоо үг) (оноосон хэм хэмжээ) амжилт бүтээл, уралдаан, шалгалтын дүнг тооцоолон тэмдэглэх нэгж хувь тэмдэглэх (шалгалтанд авсан дүнг тоогоор бодож тэмдэглэх), шалгалтанд ерэн хувь авах (шалгалтанд ерэн хувийн амжилт үзүүлэх) юмны харьцлын хэмжээ хувийн жин (тухайн биеийн жинг мөн хэмжээний жинтэй бөгөөд цельсийн дөрвөн градус усны жинтэй харьцуулсан жин), хувийн эзлэхүүн (нягтын урвуу хэмжигдэхүүн, нэгж масстай биеийн эзлэхүүн).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.