Нэр үг

тахарч [нэр үг] тахар албатай хүн. тахиа(н) (амьтан судлал) хошуу охор, толгой дээрээ улаан сэчигтэй, нисч чаддаггүй, гэрийн тэжээвэр шувуу тахианы мах (өд сөдийг зумлаж авсан тахианы мах), тахианы өндөг (тахианы гадуураа хальс бүхий зууван хэлбэртэй үр хөврөл), тахианы шөл (тахианы махаар хийсэн шөл), азарган тахиа (эр тахиа), шарсан тахиа (тахианы махыг шарж болгосон нь), тахианы хонууртахианы үүр (тахианы хоноглох газар), тахианы холер (тахианаас гаралтай нэг зүйл халдварт өвчин), тахианы хижиг (хавар, намрын цагт олонтоо тохиолддог тахианы нэг зүйл халдварт өвчин), тахиа хоноглох (а.тахиа хонууртаа суух б.(шилжсэн утга) орой болох), тахиа хоноглуулах (тахиаг хонуурт нь суулгах), тахиа дуугарвал үүр цайх хэдүй удах вэ, тавь хүрвэл үхэх цаг нь хэдүй удах вэ (зүйр үг) (залуу нас богино, хий дэмий бүү өнгөрүүл), тахиа хулгайлсан хүн адуу хулгайлдаг (зүйр үг) (хулгай багаас эхэлдэг) (зурхай судлал, зурхайн ухаан) сарны зурхайн ёсны арван хоёр эрхтэний аравдугаар нь тахиа жил (билгийн тооллын аравдугаар жил), тахиа сар (намрын дунд сар), тахиа цаг (оройн нар шингэх .. цаг), тахиа цэцэг (ургамал судлал) (а.өвсөн иштэй, ишний үзүүрт тахианы сэчиг адил цэцэг цэцэглэдэг, сарвалж ногооны адил навчтай, янз бүрийн өнгөтэй ургамал б.тахианы толгой дээр ургасан улаан цэцэг мэт зүйл), тахиан толгойн лянхуа (ургамал судлал) (бүх бие нь өргөстэй, дугариг навч нь лянхуа шиг усан дээр хөвж ургадаг нуур цөөрмийн өвслөг ургамал, үрийг идэж болно), тахиан гарди (амьтан судлал) (гардийн өөр нэр, янз том тахиатай адил), чулууч тахиа (амьтан судлал) (далайн усны долгилох бүрд дуугардаг тахиа).
тахиачин [нэр үг] тахиа малладаг хүн тахиачин эмэгтэй (тахиа үржүүлэн тэжээдэг эмэгтэй).
тахилал [нэр үг] тахилал хүндлэл (хоршоо үг) (тайж тавиглан, хүндлэн дээдлэх явдал).
тахилга [нэр үг] тахих үйлийн нэр овооны тахилга (овоог тахин шүтэх зан үйл), уулын тахилга (уулыг тахин дээдлэх зан үйл), тахилга тайлга (хоршоо үг) (тахих зан үйл), тахилга
тахилч [нэр үг] (шашны нэр томьёо) тахил тавиглал эрхлэгч хүн тахилч лам (тахил хийгч лам, тахил өргөгч лам).
тахим [нэр үг] өвдөгний арын нугарах үе, хүн, малын тойгны эсрэг нугарах газар тахимаар өвдөх (хөлийн тахим орчмоор өвдөх), тахимаар нь боох (уяа хүлгийг тахим орчмоор нь боох), тахим ширхрэх (тахим орчмоор унжирч шимшрэн өвдөх), тахимны хонхор (өвдөгний арын хонхорхой).
тахим [нэр үг] монгол бөхийн барилдаанд давсан, өвдөг шороодсон хоёр бөхийн барилдаан дууссаныг тэмдэглэх найрсаг ёслол тахим авах (а.учраа бөхийн тахимаас шүүрэн барих б.давсанаа батлах ёс гүйцэтгэх, дүүмэд бөхийг суган доогуураа гаргаж, ахмад бөхийн суган доогуур гарна), тахимаа өгөх (учирсан хоёр бөх унасан давсанаа харилцан зөвшөөрч, унасанаа баталж ахмад дээд цолтой бөхийнхөө суган доогуур тэргүүнээ мэхийн гарч, бие биеийн ууц хонгон дээр гараа хүргэж эетэй дотносож хүндлэн, дараа сайн барилдахыг илэрхийлдэг монгол бөхийн хүндлэх ёс), тахим татах (хөлийн шөрмөс татах), тахим ширхирэх (хөл унжирч шимширч өвдөх), эгэм тахим (учраа бөхийн эгэм өөд алгадан, тахимнаас шүүрэн авч хаях мэх).
тахимдал [нэр үг] тахимдах үйлийн нэр тахимаас нь шүүрч авах бөхийн мэх.
тахимдал [нэр үг] тахимдуу ёсыг гүйцэтгэх үйлийн (нэр үг)
тахимлаг [нэр үг] аяга тахимлаг (шашны нэр томьёо) (гэлэн сахилтан).
тахираа [нэр үг] гол мөрөн болон замын тохойрсон хэсэг.
тахирмаг [нэр үг] нум мэт мурий шугам.
тац [нэр үг] угийн шавартай, хуурай болдоггүй газар, даац тац багатай газар (шавар шалбааг багатай газар), тац ихтэй газар (шавар шалбааг ихтэй газар) тац намаг (хоршоо үг) (хотгор газар тогтсон шавар ихтэй тогтмол ус).
тац [нэр үг] тац мод (ургамал судлал) янз байдал моносны адил, гал түлэхэд их оч үсэрдэг нэгэн зүйл мод.
тач [нэр үг] ач тач (хоршоо үг) (хүч тэнцүү, ана мана) ач тач үзэлцэх (а.ана мана тэмцэлдэх б.(шилжсэн утга) мөчөөгөө өгөхгүй хэрэлдэх).
тачаа [нэр үг] тачаал.
тачаадал [нэр үг] тачаадах үйлийн нэр, тачаадах явдал.
тачаадлага [нэр үг] тачаадах явдал.
тачаал [нэр үг] тачаах үйлийн нэр тачаал төрөх (дур хүсэл төрөх), хүсэл тачаал (хоршоо үг) (шунан дурлах сэтгэл), урин тачаал (хоршоо үг) (мунхаг дур хүсэл), шунал тачаал (хоршоо үг) (а.шунаг сэтгэл, хэтэрхий шунан тэсч ядах нь б.дур хүсэл). тачаангат тачаангуй, тачаалтай, тачаас(ангийн нэр томьёо)
тачиг [нэр үг] мөчиг тачиг (хоршоо үг) (а.арай ядан, дөнгөн данган, хүрэлцээ хангамж муу б.халт, дутуу), мөчиг тачиг хүрэх (тухайн зүйлд хэрэгцээнд арай ядан хүрэх, дөнгөн данган хүрэх), мөчиг тачиг зөрүүлэх (халт зөрүүлэх).

Нээлттэй мэдээллийн сан www.opendatalab.mn цахим хуудсыг ашиглах, мэдээлэл хайх, түгээх хэн бүхэн доорх нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр үйлчилгээ авах эрхтэй.

  1. Хуульд зааснаар төрийн болон орон нутгийн өмчийн хуулийн этгээд, бусад нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээдээс олон нийтэд нээлттэй байршуулсан мэдээллийг иргэд, олон нийт үнэн зөв гэж үзэх эрхтэй. Иймд тухайн мэдээллийг мэдээллийн сан, түүнийг хариуцагч Бодлогод залуусын хяналт ТББ болон системийн ашиглалтыг хариуцсан аливаа хувь хүний байр суурь гэж үзэхгүй ба анхдагч эх сурвалжаас хүлээн авсан мэдээллийн үнэн зөв эсэх, тухай мэдээллийн талаар аливаа хууль эрх зүйн маргаан байгаа эсэхэд мэдээллийн сан хариуцлага хүлээхгүй.
  2. Мэдээллийн сан нь техникийн нөхцөл, боломжоос шалтгаалан тодорхой цаг хугацааны давтамжтайгаар албан ёсны эх сурвалжуудаас мэдээллийг татан авч, тухайн цаг үед үнэн зөвд тооцогдож байсан мэдээллийн түүх үүсгэдэг. Иргэд, олон нийт мэдээллийн санг хэзээ ашиглаж байгаагаас үл хамааран мэдээллийн түүхтэй танилцах эрхтэй тул тус мэдээлэл хуучирсан, эсхүл анхдагч мэдээллийн эх сурвалжаас устгасан, нэвтрэх боломжгүй болсон гэх үндэслэлээр тус мэдээллийн сангаас хасахгүй болно.
  3. Мэдээллийн санг ашиглан мэдээ, сурвалжилга бэлтгэх болон олон нийтэд түгээх бүхий л этгээд мэдээллийн санд хадгалагдаж буй өнгөрсөн үеийн болон одоогийн мэдээллийн үнэн зөв, хүчинтэй эсэхийг зөвхөн анхдагч эх сурвалж болон түүнийг хариуцагч төрийн эрх бүхий байгууллагаас нягталж шалгах үүрэгтэй.
  4. Энэ үйлчилгээний нөхцөлийн 3-т заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотойгоор бий болох аливаа эрсдэл, хариуцлагыг зөвхөн тухайн этгээд хариуцах бөгөөд мэдээллийн систем болон түүнд холбогдох этгээдийг аливаа учрах нэхэмжлэл, хариуцлагаас чөлөөлнө.
  5. Тус мэдээллийн сангийн зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан бөгөөд мэдээллийн сангаас боловсруулж хүргэсэн мэдээллийг олон нийтэд дурдах тохиолдолд эх сурвалжийг заах нь оюуны өмчийн эрхийн зөрчил үүсгэхгүй байх үндэслэл болно.